Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της διάθεσης που εμφανίζεται από τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό έως και 6 μήνες μετά, χαρακτηρίζεται από έντονα και επίμονα συναισθήματα άγχους, θλίψης και απελπισία που επηρεάζει την ικανότητα της μητέρας να φροντίσει τον εαυτό της και το βρέφος. Δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν ελέγχονται οι γονείς που γεννούν, είναι σημαντικό να είμαστε ενημερωμένοι έτσι ώστε να αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα τόσο σε εμάς όσο και στους άλλους εγκαίρως και να γίνεται λήψη βοήθειας.
Περίπου 1 στις 7 γυναίκες θα εμφανίσει επιλόχειο, άρα είναι κάτι συχνό, κάτι που είναι πιθανό να συμβεί και σε εμάς, κάτι που δε σημαίνει ότι είμαστε περίεργοι ή άχρηστοι κάτι που δεν είναι ντροπή και κάτι που χρήζει παρέμβασης, γιατί μπορεί να παραμείνει έως και τα παιδικά χρόνια του παιδιού. Συνήθως έχουμε στο μυαλό μας τη νέα μητέρα όταν μιλάμε για επιλόχειο κατάθλιψη, τα στοιχεία όμως φέρνουν και τους άντρες στο προσκήνιο με την «επιλόχειο» να χτυπάει και τη δική τους πόρτα. 1 στους 10 άντρες επηρεάζεται από τη γέννα σε επίπεδο ύπνου, σε επίπεδο στρες, σε επίπεδο σχέσεων και τραυματικών εμπειριών ( αν για παράδειγμα ήταν μια τραυματική γέννα, αν υπήρχαν επιπλοκές ή αν προηγήθηκε και μια δύσκολη εγκυμοσύνη). Οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες που έχουμε για τους μπαμπάδες («η επιλόχειος συμβαίνει μόνο στις νέες μαμάδες», «οι άντρες πρέπει να είναι δυνατοί και δε δικαιούνται να αισθάνονται άσχημα») κάνουν το έργο της αναγνώρισης του προβλήματος και της παρέμβασης στους άντρες, ακόμα πιο δύσκολο.
Πολλές φορές αγνοούμε τα συμπτώματα, είτε γιατί καλύπτονται από τις αναμενόμενες δυσκολίες που ακολουθούν μία γέννα (κούραση, ενοχές, δυσκολία στο συναισθηματικό δέσιμο με το μωρό), είτε γιατί δε γνωρίζουμε την έκταση του φυσιολογικού (τα συμπτώματα στην επιλόχειο παραμένουν για παραπάνω από δύο εβδομάδες), είτε γιατί φοβόμαστε να αναγνωρίσουμε γενικά τις δυσκολίες μας και να κάνουμε κάτι γι αυτές. Πολλές φορές επίσης μπορεί να περάσουμε στο άλλο άκρο και να αποδίδουμε οποιαδήποτε δυσκολία ή δυσάρεστο συναίσθημα σε επιλόχειο και να προκαλούμε έτσι παραπάνω άγχος, φόβο και πανικό.
Τα συμπτώματα λοιπόν που αναγνωρίζουμε σε μια επιλόχειο κατάθλιψη και πρέπει να επιμένουν για παραπάνω από δύο εβδομάδες για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα, είτε κατόπιν υποκειμενικής παρατήρησης είτε κατόπιν παρατήρησης των άλλων μπορεί να είναι :
- Αλλαγές στην όρεξη και στο βάρος, διαταραχές στον ύπνο
- Κόπωση, έλλειψη ενέργειας
- Δυσκολία στη συγκέντρωση, τη μνήμη και τη λήψη αποφάσεων
- Απώλεια απόλαυσης και ενδιαφέροντος
- Επιθετικότητα και νεύρα
- Σκέψεις θανάτου και βλάβης του βρέφους, αυτοκτονικότητα
- Ενοχές, θλίψη, απόγνωση, αίσθημα κενού
- Συνεχής απόδοση ευθυνών στους άλλους
- Αδυναμία λήψης πραγματικής βοήθειας
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου για επιλόχειο κατάθλιψη μπορεί να είναι:
- Ψυχο-κοινωνικο-οικονομικοί: οικονομική δυσχέρεια, έλλειψη επιθυμίας για την εγκυμοσύνη, έλλειψη προηγούμενης εμπειρίας με παιδιά, επαγγελματική αστάθεια, κακές συζυγικές σχέσεις, ψυχοπιεστικά γεγονότα εκείνης της περιόδου και αλλαγές, ηλικία (όσο πιο μικρή η ηλικία τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα εμφάνισης)
- Ορμονολογικοί: αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών. Στους άντρες επίσης παρατηρούνται αλλαγές των ορμονών (αύξηση οιστρογόνων, μείωση τεστοστερόνης)
- Ψυχιατρικό Ιστορικό: είτε το ίδιο το άτομο είτε κάποιος από τον οικογενειακό περίγυρο έχει ιστορικό ψυχικής ασθένειας.
Αν λοιπόν σε κάτι από τα παραπάνω είδατε τον εαυτό σας ή κάποιον γύρω σας…
- Δείτε και ονομάστε τη δυσκολία. Η αναγνώριση είναι ικανότητα, όχι αδυναμία!
- Σκεφτείτε ότι δεν είναι ντροπή να δυσκολεύομαι ούτε είμαι ο μόνος που δυσκολεύεται!
- Ξέρω ότι η δυσκολία δεν έχει φύλο!
- Η δυσκολία μου δεν είμαι εγώ!
- Δε διστάζω να ζητήσω και να προσφέρω βοήθεια!
- Τα προβλήματα δε λύνονται αν προσποιούμαι ότι δεν υπάρχουν!
- Αν υπάρξει παρέμβαση είμαι πιο κοντά στη συναισθηματική και σωματική μου ευεξία!
….ΜΠΟΡΩ!
Γράφει η Όλγα-Παναγιώτα Καραθανάση,
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια MSc, Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία Διά ζώσης και διαδικτυακές συνεδρίες Συμβουλευτικής Παιδιών-Εφήβων-Ενηλίκων, Θεραπεία Ζεύγους, Χορήγηση ψυχομετρικών τεστ σε παιδιά και ενήλικες,
e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Share this post
