Σου έχει συμβεί να μην ξέρεις τι άλλο να κάνεις, γιατί το παιδί σου σε έχει βγάλει εκτός εαυτού; Κλαίει ακατάπαυστα, ζητάει συνεχώς πράγματα, σε χτυπάει και η κατάσταση γίνεται απλά ανυπόφορη; Ακολούθως αισθάνεσαι ότι όλα θα πάνε χάλια, ότι είσαι άχρηστη μάνα, ότι το κάνει επίτηδες και επικρατεί χάος και απόγνωση;
Χρειάζεται να έχουμε κατά νου ότι η συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού συνδέεται άμεσα με τον αυτοέλεγχο και τη διαχείριση των συναισθημάτων, ειδικά των δύσκολων όπως αυτών του άγχους ή του θυμού. Σε μια κατάσταση κρίσης, πολλές φορές οι γονείς παραλείπουν να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα του παιδιού με αποτέλεσμα η κατάσταση να γίνεται χειρότερη. Τα μικρά παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν την παρορμητικότητά τους, δεν αναγνωρίζουν και δεν ελέγχουν τα αρνητικά τους συναισθήματα και έτσι τα «επικοινωνούν» μέσω κακών συμπεριφορών». Πίσω λοιπόν από μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά κρύβεται μια ανάγκη την οποία ο γονιός καλείται να αναγνωρίσει και όχι να ακυρώσει.
Τα παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς δυσκολεύονται να εκφραστούν συναισθηματικά με αποτέλεσμα να φαίνονται συνέχεια λυπημένα, θυμωμένα ή ευέξαπτα. Εκεί είναι που χρειάζεται να μελετήσουμε τις συνθήκες στις οποίες μια συμπεριφορά δημιουργήθηκε, όχι για να την τιμωρήσουμε ή δικαιολογήσουμε, αλλά για να την κατανοήσουμε. Για παράδειγμα ένα ανεξέλεγκτό ξέσπασμα θυμού, μπορεί να κρύβει ένα αίσθημα ανασφάλειας, ζήλειας και μια ανάγκη για προσοχή. Η αντίδραση του γονιού μπορεί να ακυρώσει την ανάγκη αυτή και το συναίσθημα του παιδιού και να προκαλέσει σύγχυση στο παιδί, αν για παράδειγμα χρησιμοποιήσει απειλές ή εντολές στην προσπάθειά του να ελέγξει την κατάσταση (πχ «σταμάτα», «δεν είσαι καλό παιδί», «δε θα σ αγαπάω», «κάνεις τη μαμά λυπημένη»). Αντιθέτως ο γονιός που αναγνωρίζει και κατονομάζει το συναίσθημα του παιδιού, βοηθάει το παιδί να αποδεχθεί αυτό που βιώνει και ακολούθως να επιλέξει την πιο κατάλληλη λύση για να ικανοποιήσει την ανάγκη του (πχ «βλέπω ότι είσαι θυμωμένος», «είναι εντάξει να αγχώνεσαι», «πάρε το χρόνο σου και είμαι εδώ όταν είσαι έτοιμος να μιλήσουμε»).
Την επόμενη φορά λοιπόν ας προσπαθήσουμε να διαχειριστούμε μια δύσκολη συμπεριφορά ακολουθώντας τα εξής βήματα:
- Ακούω με σεβασμό αυτό που το παιδί μου θέλει να πει
- Επιτρέπω στο παιδί μου να έχει τη δική του γνώμη
- Δεν επικρίνω και δεν ενοχοποιώ το παιδί
- Καθιστώ σαφές ότι κάθε συναίσθημα είναι αποδεκτό, χωρίς να το συσχετίζω με τη συμπεριφορά (το παιδί μου για παράδειγμα δικαιούται να είναι θυμωμένο, όχι όμως να χτυπήσει το συμμαθητή του επειδή θύμωσε)
- Προσπαθώ να μη μεταφέρω προσωπικές ή κοινωνικές πεποιθήσεις που μπορεί να μπλοκάρουν την έκφραση συναισθημάτων (πχ «τα κορίτσια κλαίνε», «να είσαι δυνατός, να μη φαίνεται ότι στενοχωριέσαι»).
Μπορείτε πάντα να αναζητάτε τη βοήθεια του ειδικού αν διαπιστώσετε πως:
- Ένα παιδί βρεφονηπιακής ηλικίας είναι συνήθως ευερέθιστο, εκφράζει πολύ συχνά αρνητικά συναισθήματα και μέσα από το παιχνίδι επίσης εκδηλώνει δυσάρεστα συναισθήματα
- Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας έχει πολλές φοβίες και αδυνατεί να εκφράσει το συναίσθημά του
- Ένα παιδί πρώτης σχολικής ηλικίας έχει φόβους που επιμένουν, κάνει αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό του και τους άλλους και δεν μπορεί να αντιληφθεί σύνθετα συναισθήματα (υπερηφάνεια, ενοχή)
Και μην ξεχνάτε πως όλα είναι πολύ δύσκολα…μέχρι να γίνουν απλά!
Γράφει η Όλγα-Παναγιώτα Καραθανάση,
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια MSc, Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία Διά ζώσης και διαδικτυακές συνεδρίες Συμβουλευτικής Παιδιών-Εφήβων-Ενηλίκων, Θεραπεία Ζεύγους, Χορήγηση ψυχομετρικών τεστ σε παιδιά και ενήλικες,
e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Share this post
