Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας προκειμένου να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε μια απειλητική, δύσκολη ή επικίνδυνη κατάσταση. Είτε ο κίνδυνος είναι αντικειμενικός είτε υποκειμενικός, το σώμα μας ετοιμάζεται να αναλάβει δράση έτσι ώστε να λύσει το πρόβλημα και να εξαφανίσει τον κίνδυνο.

Το «πρόβλημα» αρχίζει όταν αυτό που το παιδί θεωρεί κίνδυνο ή απειλή δεν βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα, δεν εκφράζεται και δεν έχει επομένως τρόπους επίλυσης, με αποτέλεσμα να παραμένει το στρες και το άγχος. Αν το παιδί, για παράδειγμα, σκέφτεται πως «αν έχω κακό βαθμό, η μαμά δεν θα με αγαπά», θα έχει το ίδιο άγχος με το «έρχεται κάποιος να μου επιτεθεί». Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει δυσκολία να εκφράσει αυτό που σκέφτεται και έτσι να το αντικαταστήσει με μια πιο ρεαλιστική θετική σκέψη και να μειώσει το άγχος του, στη δεύτερη είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσει την κατάσταση και να σταματήσει ο οργανισμός του να είναι σε εγρήγορση.

Σωματικές αλλαγές: Αν το παιδί σας έχει άγχος, είναι πολύ πιθανό να έχει σωματικά συμπτώματα όπως κεφαλαλγίες, πόνους στο στομάχι και στην κοιλιά, ταχυκαρδία, ζαλάδα, αστάθεια, εφίδρωση, αδυναμία στα άκρα, τάση για εμετό ή/και διάρροια, βούισμα στα αυτιά, πόνους στους ώμους και στο στήθος. Τα παραπάνω είτε δεν μπορούν να δικαιολογηθούν από άλλη οργανική αιτία, είτε μπορούν να έχουν άλλο λόγο ύπαρξης, αλλά γίνονται πιο έντονα λόγω και της ύπαρξης του άγχους.

Ψυχολογικές αλλαγές: Το παιδί μπορεί να σκέφτεται πως κάτι κακό θα συμβεί, πως θα αποτύχει και αισθάνεται συνεχώς νευρικότητα, θυμό και φόβο. 

Αλλαγές στη συμπεριφορά: Το παιδί μπορεί να αποφεύγει ή και σταματά καταστάσεις και δραστηριότητες που το αγχώνουν, λέει ψέματα, αποσύρεται ή γίνεται επιθετικό. Έτσι, προσωρινά ανακουφίζεται, αλλά αποφεύγοντας καταστάσεις δεν έχει την ευκαιρία να αντιμετωπίσει το αντικείμενο του φόβου, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα επίπεδα άγχους στο μέλλον. Μπορεί επίσης να εστιάζει μόνο σε ό,τι πήγε στραβά, να γίνεται επικριτικό με τον εαυτό του και τους άλλους ή, αντίθετα, να θεωρεί ότι δεν πρέπει να εκφράζει ή να βιώνει οτιδήποτε δυσάρεστο, παριστάνοντας πάντα ότι είναι χαρούμενο.

Τι κάνουμε: Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία βασίζεται στην ιδέα ότι αυτά που νιώθουμε και αυτά που πράττουμε οφείλονται στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε. Έτσι, βοηθά το παιδί να προσδιορίσει τον τρόπο σκέψης του, να ανακαλύψει τη σύνδεση ανάμεσα στον τρόπο που σκέφτεται, στο πώς νιώθει και στο τι κάνει, να ελέγξει τον τρόπο σκέψης του και να αναπτύξει δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει αγχογόνες καταστάσεις.

Γενικά πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως το άγχος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που βιώνουμε όλοι. Οι γονείς δεν πρέπει να στοχεύουν στην εξάλειψη των συναισθημάτων των παιδιών, άρα ακύρωση της φυσιολογικότητας. Στόχος πρέπει να είναι η αναγνώριση και η έκφραση των συναισθημάτων, η αποδοχή τους και ακολούθως η λειτουργική διαχείρισή τους. 

Γράφει η Όλγα-Παναγιώτα Καραθανάση,

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια MSc, Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία Διά ζώσης και διαδικτυακές συνεδρίες Συμβουλευτικής Παιδιών-Εφήβων-Ενηλίκων, Θεραπεία Ζεύγους, Χορήγηση ψυχομετρικών τεστ σε παιδιά και ενήλικες, e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Share this post