Με τον σημερινό τρόπο ζωής και την ανάπτυξη της βιομηχανίας και της τεχνολογίας, ο όρος «φυσικό» επιζητείται σαν κάτι σπάνιο, με το οποίο σε άλλες εποχές δεν χρειαζόταν να ασχοληθεί κανείς. Και έχουμε φτάσει να αναζητούμε φυσικές τροφές σαν χρυσοθήρες.
Οι βιομηχανίες τροφίμων, ύστερα από μια μακρά περίοδο παραγωγής εύκολων και πολύ επεξεργασμένων φθηνών τροφών, έχοντας εκπαιδεύσει τους καταναλωτές τους να τρώνε με αυτό τον τρόπο, μυρίστηκαν την τρέχουσα ανάγκη της εποχής και κυκλοφόρησαν προϊόντα που φαίνονται και ονομάζονται «υγιεινά», βάζοντάς τους αντίστοιχους βαρύγδουπους τίτλους, και έστρεψαν έτσι την προσοχή του κοινού μόνο σε αυτό το στοιχείο που η ημιμαθής αγορά αναζητεί, αφήνοντας στην άκρη όμως την υπόλοιπη σύσταση και διαδικασία παραγωγής των προϊόντων τους.
Οι ετικέτες των τροφίμων κατευθύνουν τον καταναλωτή σε ορισμένα μόνο στοιχεία τα οποία φαίνεται να ψάχνει ο κόσμος και καλύπτουν τα υπόλοιπα, τα οποία ορίζουν πλέον ένα τρόφιμο ως μη υγιεινό. Μάλιστα, καθώς έχει ερευνηθεί ότι οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν πολλά χρήματα παραπάνω, αρκεί να ικανοποιηθεί η ανάγκη του να βρουν κάποιο προϊόν με τα στοιχεία που έμαθαν ότι το καθιστούν υγιεινό, οι βιομηχανίες παρήγαγαν τέτοια προϊόντα σε πολύ ακριβές τιμές.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τι γίνεται πίσω από τις ετικέτες των τροφίμων και θα ανακαλύψουμε πόσο υγιεινά μπορεί αυτά να είναι. Θα μάθουμε να διαχωρίζουμε την πραγματικότητα από αυτά που αναγράφονται στις ετικέτες των τροφίμων και προβάλλονται ως φυσικά και θα δούμε τι κρύβεται πίσω από αυτά, καθώς αποδεικνύεται πολλές φορές πως όχι μόνο είναι αδικαιολόγητη η αυξημένη τιμή αυτών των τροφίμων, αλλά και μπορεί, αντί να καλυτερεύουν, να επιδεινώνουν την υγεία, για τη διατήρηση της οποίας υποτίθεται ότι παρήχθησαν.
Θα δούμε λοιπόν τις έξι πιο κοινές ετικέτες, μια και οι παράγοντες είναι πάρα πολλοί που θα καθορίσουν εάν ένα τρόφιμο είναι υγιεινό. Επίσης μεγάλη σημασία έχει η σειρά των συστατικών που αναγράφονται σε μια ετικέτα. Το πρώτο συστατικό περιέχεται στη μεγαλύτερη ποσότητα, το δεύτερο στην αμέσως επόμενη κ.ο.κ.
Όταν η ετικέτα αναγράφει «φυσικό προϊόν»
Το μάρκετινγκ πίσω από τα λεγόμενα «φυσικά» προϊόντα είναι τόσο εκτεταμένο, που είναι συνδεδεμένο με μια σειρά συσκευασμένων τροφίμων και με έναν κατάλογο συστατικών μακριά από κάθε έννοια του «φυσικού», όπως το σιρόπι καλαμποκιού (αμυλοσιρόπι), το άσπρο αλεύρι και η λεγόμενη «φυσική» αρωματική ύλη.
Δυστυχώς οι νόμοι περί φυσικών προϊόντων το μόνο που προσδιορίζουν για τα τρόφιμα είναι να μην περιλαμβάνουν τεχνητά συστατικά, προσθήκες χρωμάτων και να είναι ελάχιστα επεξεργασμένα. Δεν παρέχουν εγγύηση όμως για τον τρόπο ανάπτυξης των ζώων ή των φυτών ή εάν αυτά έλαβαν αντιβιοτικά και ορμόνες.
Με λίγα λόγια, ο όρος «φυσικό» δεν είναι συνώνυμος με τον όρο «υγιεινό». Οπότε αγνοήστε τον τίτλο «φυσικό» και επικεντρωθείτε στη λίστα των συστατικών και την ανάλυσή τους, που πρέπει να είναι όσο το δυνατόν συντομότερες και κατανοητές. Ψάξτε τουλάχιστον για τον τίτλο «βιο»/«bio», που σηματοδοτεί καλύτερες συνθήκες ανάπτυξης.
Όταν η ετικέτα γράφει «όχι υψηλής φρουκτόζης σιρόπι καλαμποκιού»
Το αμυλοσιρόπι ή σιρόπι καλαμποκιού είναι ένα προϊόν το οποίο θα πρέπει να αποφεύγεται, καθώς καλπάζει ο διαβήτης και η αύξηση του σωματικού λίπους, και είναι ισάξιο της ζάχαρης. Το να το αποφύγουμε δεν είναι τόσο εύκολο, αφού υπάρχει σχεδόν στα πάντα, από την κέτσαπ μέχρι το ψωμί. Επομένως διαβάζετε πάντα την ετικέτα με τα συστατικά.
Όταν η ετικέτα γράφει «ολικής άλεσης»
Εδώ παίζεται ένα μεγάλο παιχνίδι, καθώς δεν αναφέρεται στην προώθηση των προϊόντων το πόσο ολικής είναι. Συνήθως αποτελούνται από λευκό αλεύρι μαζί με πίτουρο ή λευκό αλεύρι μαζί με αλεύρι ολικής. Το ποσοστό του καθενός αναγράφεται στη συσκευασία τους. Επίσης τις περισσότερες φορές είναι πιθανό να έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε ζάχαρη για τη γεύση. Τα πιο πολλά από αυτά τα τρόφιμα αναγράφουν «φτιαγμένα με αλεύρι ολικής άλεσης» ή φέρουν την ένδειξη «multi grain» και προβάλλονται ως προϊόντα ολικής, ενώ ένα μέρος τους μόνο είναι από αλεύρι ολικής και το υπόλοιπο –το μεγαλύτερο– από άσπρο αλεύρι. Είναι, στην ουσία, καμουφλαρισμένο άσπρο αλεύρι. Προσοχή στις ετικέτες και στη σειρά των συστατικών λοιπόν κι εδώ, ειδικά αν μετά τα άλευρα αναγράφεται ζάχαρη. Αναζητήστε τροφές που να αναγράφουν «100% ολικής άλεσης».
Όταν η ετικέτα γράφει «μειωμένη περιεκτικότητα σε λιπαρά» ή «χαμηλά λιπαρά»
Κι εδώ το παιχνίδι είναι μεγάλο, καθώς τροφή με μειωμένα λιπαρά δεν έχει καλή γεύση, όπως τα γιαούρτια με γεύση φρούτων και οι διάφορες σάλτσες, και οι εταιρίες καλύπτουν τη γευστική διαφορά με υπερβολική ζάχαρη. Επίσης η έλλειψη των πολύ ωφέλιμων και υγιεινών μονοακόρεστων λιπών και η αντικατάστασή τους με άσπρη ζάχαρη πηγαίνει την υγεία μας ένα βήμα πίσω. Ο δε συνδυασμός λίπους με ζάχαρη είναι ό,τι χειρότερο για την υγεία μας. Οι εκρήξεις στην ινσουλίνη και οι ορμονικές μεταβολές προμηνύουν πλήγμα και ζημιά στην υγεία μας.
Όταν η ετικέτα γράφει «ελευθέρας βοσκής»
Εδώ υπάρχει θέμα, καθώς δεν ξέρουμε αν τα αβγά και οι κότες που παρουσιάζονται ως «ελευθέρας βοσκής» είναι πράγματι ελευθέρας βοσκής ή είναι απλώς ελεύθερες κότες. Η διαφορά είναι πως οι κότες ελευθέρας βοσκής θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους ώστε να βόσκουν από τη γη και να τις βλέπει ο ήλιος, ενώ οι ελεύθερες κότες, που αναφέρονται σε ορισμένες ετικέτες, είναι ελεύθερες να κυκλοφορούν μέσα σε εσωτερικούς χώρους απλώς χωρίς να είναι κλεισμένες σε κλουβιά, οπότε δεν τις βλέπει ο ήλιος και τρώνε μόνο παρασκευασμένες τροφές.
Όταν η ετικέτα λέει «μειωμένο νάτριο»
Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ετικέτες όπου αναγράφεται «χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο» και αυτές όπου αναγράφεται «μειωμένο νάτριο», καθώς στις δεύτερες η μείωση αγγίζει μόλις το 25% της αρχικής περιεκτικότητας. Αναζητήστε τρόφιμα με την ένδειξη «χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο» ή «χωρίς προσθήκη αλατιού».
Μία τελευταία παρατήρηση
Όταν κοιτάτε τις ετικέτες, προσέξτε δύο πράγματα:
- Τη σειρά των συστατικών: Όσο πιο ψηλά αναφέρεται ένα συστατικό, τόσο περισσότερο βρίσκεται μέσα στο τρόφιμο.
- Όταν κοιτάτε για ζάχαρη, μην την μπερδεύετε στον πίνακα ανάλυσης με τα σάκχαρα. Αυτά είναι τα ολικά σάκχαρα του τροφίμου. Τα φυσικά σάκχαρα μαζί με τα προστιθέμενα από ζάχαρη. Πάντα να κοιτάτε τη σειρά στη λίστα των συστατικών, αν και πόσο ζάχαρη έχει το τρόφιμο, καθώς και σε ποια θέση βρίσκεται η ζάχαρη. Αν δεν καταγράφεται ζάχαρη στα συστατικά, αλλά αναφέρονται σάκχαρα στην ανάλυση, τότε το τρόφιμο δεν έχει προσθήκη ζάχαρης, αλλά αναφέρονται τα ωφέλιμα φυσικά σάκχαρα του προϊόντος.
Ιωακείμ Καραμανέας,
Diploma in Health Studies, certification in Human Health, certification in Diet & Nutrition/Healthy Living, certification in Physical Education/Fitness Training Principles & Methods, specialization in work-out & training apps, συγγραφέας 10 βιβλίων διατροφολογίας και προπονητικής
Share this post
