Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για τις ονομαστές πυραμίδες των τροφών, που έχουν καθιερωθεί ως στυλοβάτες της υγείας.

Καθώς έχουμε πει σε προηγούμενα άρθρα, το σώμα μας χρειάζεται υλικά «ανοικοδόμησης» των κατεστραμμένων κατά τη διάρκεια της ημέρας ιστών, καθώς και «καύσιμα» για να παραχθεί ενέργεια ώστε το σώμα να μπορεί να κινείται, όπως άλλωστε και καθετί σε αυτή τη ζωή. Όλα αυτά θα τα προμηθευτούμε από τις τροφές.

Λόγω του ότι ο οργανισμός μας χρειάζεται συγκεκριμένες ποσότητες από την κάθε τροφή, έχει δημιουργηθεί ένα εύχρηστο σύστημα που κατηγοριοποιεί τις τροφές κατά ανάγκη προτεραιότητας της καθημερινής λήψης τους. Το σύστημα αυτό απεικονίζεται με τη μορφή πυραμίδας, στη βάση της οποίας βρίσκονται οι τροφές που χρειαζόμαστε περισσότερο κατά προτεραιότητα και, όσο ανεβαίνουμε προς την κορυφή, βρίσκονται οι τροφές που χρειαζόμαστε σε μικρότερη ποσότητα. Όλες οι τροφές βέβαια χρειάζονται, αρκεί να είναι στις ποσότητες που πρέπει, ώστε να μπορεί ο οργανισμός μας να τις διαχειρίζεται εύκολα και άνετα και να μην επιβαρύνεται από κάποια ανισορροπία.

Επίσης, ανάλογα με τη γεωγραφική θέση ενός πληθυσμού, τις διατροφικές του συνήθειες και τις τοπικές παραγωγές τροφίμων, κάθε ήπειρος διαμορφώνει και τη δική της τροφική πυραμίδα. Όλες οι πυραμίδες όμως έχουν ως βασικό κορμό τις ίδιες τροφές, καθώς οι άνθρωποι έχουμε παντού τον ίδιο οργανισμό και συνεπώς τις ίδιες ανάγκες. Απλώς αλλάζουν τα είδη των τροφών ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για τη δική μας τοπική πυραμίδα, την ευρωπαϊκή, η οποία αξιοποιεί ως καταλληλότερη τη μεσογειακή διατροφή.

Στην Ελλάδα, καθώς και σε όλα τα μεσογειακά κράτη, έχουμε το μεγάλο προνόμιο της εύνοιας του κλίματος, ώστε να παράγονται οι πιο πλούσιες και πλήρεις τροφές, τις οποίες στερούνται τα πιο βόρεια κράτη. Άρα δικαίως πήρε η ευρωπαϊκή πυραμίδα το όνομα «μεσογειακή».

Η μεσογειακή πυραμίδα διατροφής τοποθετεί τις τροφές κατά σειρά προτεραιότητας με άξονα τις λειτουργικές ανάγκες του οργανισμού μας και τοποθετεί ως βάση της τα δημητριακά, που θα μας δώσουν τα περισσότερα «καύσιμα» και «οικοδομικά υλικά», καθώς οι ποσότητες λήψης τους είναι αρκετά μεγαλύτερες από των άλλων τροφίμων. Ακόμα δηλαδή κι αν λείψουν κάποιες άλλες τροφές, τα δημητριακά θα μας καλύψουν πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη τροφή.

Πάνω από τα δημητριακά, με την ίδια σχεδόν αξία αλλά χωρίς να χρειάζεται η ίδια ποσότητα των συστατικών τους μέσα μας, τοποθετούνται μαζί, στο ίδιο επίπεδο, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί, που περιέχουν στοιχεία για τη σωστή βιοχημική λειτουργικότητα του οργανισμού μας, ώστε η κάθε τροφή που τρώμε να μπορεί να αποφέρει τα μέγιστα.

Από πάνω ακριβώς βρίσκεται το ελαιόλαδο, ένα προϊόν παραγωγής προνομιακά των μεσογειακών κρατών, το οποίο θα μας παρέχει τα απαραίτητα λίπη που χρειαζόμαστε μεν, σε μικρές ποσότητες δε.

Τα γαλακτοκομικά, με όλο τον πλούτο τους, βρίσκονται πάνω από το ελαιόλαδο, καθώς θα μας καλύψουν όποιο κενό αφήσουν οι τροφές των προηγούμενων επιπέδων και θα μας εφοδιάσουν με στοιχεία που δεν βρίσκονται στις φυτικές τροφές. Επίσης θα μας δώσουν πλήρεις πρωτεΐνες με όλα τα αμινοξέα τους συμπληρωμένα, κάτι που επίσης λείπει από τις φυτικές τροφές.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως εδώ ολοκληρώνεται η διατροφική πυραμίδα, μια και έχουμε καλυφθεί πλήρως από τα απαραίτητα συστατικά και σε τέλειες ποσότητες. Όμως λόγω της δομής τους χρειάζεται να καταναλώσουμε και ψάρια, αβγά και κρεατικά, που θα μας εφοδιάσουν με ουσίες που καλύπτουν κάθε τυχόν έλλειψη στοιχείων και θα απογειώσουν την απόδοση και την υγεία μας, εφόσον λαμβάνονται σε σωστές ποσότητες. Γι’ αυτό και βρίσκονται πάνω πάνω. Επειδή η ποσότητά τους δεν χρειάζεται να είναι μεγάλη.

Φυσικά, επειδή είμαστε άνθρωποι και ζούμε σε μια πλουτοπαραγωγική κοινωνία όπου προσφέρονται και ποικίλες άλλες λιχουδιές, τουλάχιστον για ψυχολογικούς λόγους, τοποθετήθηκε και ένα ακόμα επίπεδο στην πυραμίδα, που δεν είναι απαραίτητο. Εκεί έχει τοποθετηθεί η κατανάλωση τροφών σε πολύ μικρές ποσότητες. Είναι ο όροφος των σνακ και των γλυκών.

Αυτά εν ολίγοις για τη διατροφική πυραμίδα. Όσο μένουμε σε αυτό το μοτίβο κατανάλωσης τροφών, η υγεία μας θα βρίσκεται πάντοτε σε υψηλά επίπεδα.

Ιωακείμ Καραμανέας,
Diploma in Health Studies, certification in Human Health, certification in Diet & Nutrition / Healthy Living, certification in Physical Education / Fitness Training Principles & Methods, specialization in Workout & Training Apps, συγγραφέας 10 βιβλίων διατροφολογίας και προπονητικής

Share this post