Σε αυτό το άρθρο θα ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στο «εργοστάσιο» που λέγεται σώμα και συγκεκριμένα στο τμήμα εκείνο που είναι υπεύθυνο για την επεξεργασία της τροφής μας, καθώς από τη διατήρηση της καλής λειτουργίας του εξαρτάται η πορεία όλης της υγείας του σώματός μας. Θα μιλήσουμε λοιπόν για το πεπτικό σύστημα.
Όλη η δουλειά του πεπτικού συστήματος είναι να προετοιμάζει την είσοδο της προς λήψη τροφής στα κύτταρά μας, όπου θα μετατραπεί σε πολύτιμη ενέργεια. Για να γίνει όμως αυτό, η τροφή θα πρέπει να περάσει από ένα πολύπλοκο σύστημα για να διασπαστεί σε μικρότερα κομμάτια ώστε να είναι δυνατόν να εισχωρήσει στα μικροσκοπικά κύτταρά μας. Εκεί θα μετατραπεί μέσω εκατοντάδων πολύπλοκων χημικών διεργασιών σε ειδικές «μπαταρίες», θα λέγαμε, φορτισμένες με απίστευτη ποσότητα ενέργειας.
Το πρώτο βήμα αυτής της διαδικασίας είναι η πέψη, η οποία ξεκινά από το στόμα, όπου η τροφή θα αλεστεί και θα αναμειχθεί με το σάλιο, που περιέχει τα πρώτα ένζυμα διάσπασης. Μετά θα περάσει στον οισοφάγο μέσω του φάρυγγα, όπου με ειδικές αντανακλαστικές κινήσεις θα σπρωχτεί προς το στομάχι. Εκεί θα διασπαστεί ακόμα περισσότερο από ειδικά γι’ αυτή τη δουλειά εκκρινόμενα υγρά και θα οδηγηθεί μέσω ειδικών συσπάσεων προς το λεπτό έντερο μέσω του δωδεκαδακτύλου, όπου θα διασπαστεί πλέον τόσο πολύ, που θα γίνει ικανή να περάσει στην κυκλοφορία του αίματος.
Αυτό το πετυχαίνει με τα ένζυμα που υπάρχουν εκεί και τα πεπτικά υγρά που παράγονται από τη συμμετοχή του παγκρέατος και του ήπατος (του συκωτιού). Μέσω αυτών των διαδικασιών τα συστατικά των τροφών αναλύονται και χωρίζονται σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπη και διασπώνται σε ακόμα μικρότερες μονάδες, που είναι τα αμινοξέα, η γλυκόζη και τα λιπαρά οξέα, τα οποία θα μπορούν να τεθούν πλέον σε κυκλοφορία.
Το παχύ έντερο θα παραλάβει τη σκυτάλη, μέσω του οποίου οι τροφές που δεν έχουν χωνευτεί θα οδηγηθούν προς αποβολή από το σώμα μας, ενώ θα απορροφηθεί το νερό που χρησιμοποιήθηκε στη διαδικασία της πέψης και θα παραχθούν και κάποιες βιταμίνες μέσω των βακτηρίων που ζουν εκεί.
Το μέλλον της διασπασμένης τροφής, η οποία κυκλοφορεί πλέον μέσα στο αίμα, είναι να κατευθυνθεί προς τα κύτταρα, όπου και θα μπει σε διαδικασία μετατροπής της σε ενέργεια. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω πολύπλοκων διαδικασιών στα μιτοχόνδρια των κυττάρων, που είναι και τα εργοστάσια μετατροπής. Στα μιτοχόνδρια τα διασπασμένα συστατικά των τροφών μετατρέπονται σε ενέργεια μέσω μιας βιοχημικής διαδικασίας που ονομάζεται κύκλος του Κρεμπς.
Από αυτή τη διαδικασία θα παραχθούν οι μπαταρίες μας, οι λεγόμενες ΑΤΡ, που είναι φορτισμένες και έτοιμες να δώσουν όση ενέργεια χρειάζεται το σώμα μας, είτε ελεγχόμενη είτε αντανακλαστική. Από το απλό πετάρισμα των βλεφάρων μας, το να γράψουμε ένα κείμενο και την κίνηση των σπλάγχνων μας μέχρι το να σηκώσουμε ένα μεγάλο βάρος και να τρέξουμε με μεγάλη ταχύτητα να προλάβουμε το λεωφορείο. Μαζί με την ενέργεια θα παραχθεί επίσης θερμοκρασία και νερό. Ό,τι περισσέψει είτε αποβάλλεται είτε αποθηκεύεται για μελλοντική χρήση.
Όλα αυτά τα πολύ σύντομα που είπαμε πραγματοποιούνται με εκπληκτικά πολύπλοκες διαδικασίες, οι οποίες γίνονται με απίστευτη ταχύτητα εξαιτίας των ενζύμων. Χάρη στα ένζυμα προωθούνται εκατομμύρια φορές πιο γρήγορα οι διαδικασίες, αλλιώς δεν θα μπορούσαμε να αντεπεξέλθουμε σε τίποτα σε αυτή τη ζωή.
Για παράδειγμα, εάν πάει να μπει στο μάτι ένα έντομο, τα βλέφαρα θα πάρουν άμεσα εντολή να κλείσουν και να προστατεύσουν το μάτι μας χάρη στα ένζυμα. Αν δεν υπήρχαν τα ένζυμα, το έντομο θα έμπαινε με την ησυχία του στο μάτι μας, καθώς δεν θα είχε φτάσει γρήγορα η εντολή στα βλέφαρα για να κλείσουν.
Αυτά εν συντομία είναι τα στάδια από τα οποία θα περάσει μια τροφή μέχρι να μετατραπεί σε αξιοποιήσιμη ενέργεια.
Ιωακείμ Καραμανέας,
Diploma in Health Studies, Certification in Human Health, Certification in Diet & Nutrition/Healthy Living, Certification in Physical Education/Fitness Training Principles & Methods, specialization in Workout & Training Apps, συγγραφέας 10 βιβλίων διατροφολογίας και προπονητικής
Share this post
