Σε αυτό το άρθρο θα δούμε ποια είναι τα υλικά και τα «καύσιμα» που χρειάζεται το σώμα μας για να λειτουργήσει και από πού μπορούμε να τα λάβουμε ώστε να αποδίδουμε συνέχεια και άψογα.
Το σώμα μας χρειάζεται υλικά που διακρίνονται σε 3 βασικές κατηγορίες: α. τα υλικά οικοδόμησής του, β. τα καύσιμά του και γ. τους «εργάτες» του, που θα υποκινήσουν όλες τις διαδικασίες που απαιτούνται για την τέλεια λειτουργία και κίνηση αυτής της πολύπλοκης μηχανής που λέγεται οργανισμός.
Οι δύο πρώτες κατηγορίες ονομάζονται μακροθρεπτικά συστατικά και τις κατανέμουμε σε 3 υποκατηγορίες: α. στις πρωτεΐνες, β. στους υδατάνθρακες και γ. στα λίπη.
Η τρίτη κατηγορία, οι εργάτες, περιέχει τα μικροθρεπτικά συστατικά, που βρίσκονται στις βιταμίνες, στα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία.
Εάν κάτι λείψει από όλα αυτά, το σώμα αντιλαμβάνεται την έλλειψή τους και ενεργοποιεί ειδικές διαδικασίες που θα μας αναγκάσουν να τα λάβουμε. Γιατί χωρίς αυτά το όλο σύστημα με τον καιρό καταρρέει. Ο μεγαλύτερος μηχανισμός προειδοποίησης που έχουμε είναι ο μηχανισμός της πείνας, ο οποίος εξαιτίας της έλλειψης υλικών ενεργοποιεί ειδικές ορμόνες που μας αναγκάζουν να λάβουμε κάποια από τα προαναφερόμενα υλικά.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τη χρησιμότητα των μακροθρεπτικών συστατικών και στο επόμενο των μικροθρεπτικών. Ο ρόλος των μακροθρεπτικών συστατικών συνίσταται πρωτίστως στη διασφάλιση της επιβίωσής μας, οπότε αυτά τα στοιχεία απαιτούνται πρώτα απ’ όλα.
Ας δούμε τι κάνουν και πώς τα λαμβάνουμε. Το πρώτο συστατικό που χρειάζεται ο οργανισμός μας είναι οι πρωτεΐνες, γιατί από πρωτεΐνες αποτελούμαστε (εξ ου και η λέξη πρωτε-ΐνες). Μέσα στη μέρα μας γίνονται συνεχείς καταστροφές των ιστών και των μορίων που τους αποτελούν. Η κάθε κίνηση που κάνουμε καταστρέφει μυϊκά κύτταρα. Οπότε θα χρειαστεί αυτά να ανακατασκευαστούν. Τα μυϊκά κύτταρα αποτελούνται από πρωτεΐνες. Άρα θα τους δώσουμε πρωτεΐνες για να επισκευαστούν. Δεν γίνεται να σπάσει ένας τοίχος από πέτρες και να τον επισκευάσουμε μόνο με λάσπη ή ξύλα και να κρατήσει. Θα τον επισκευάσουμε με πέτρες. Άρα όταν και στο σώμα μας καταρρεύσουν οι πρωτεΐνες, με πρωτεΐνες θα το επισκευάσουμε. Είναι το δομικό υλικό μας.
Πρωτεΐνες υπάρχουν σε κάθε ζωική τροφή, όπως τα κρεατικά, τα ψάρια, τα αβγά, τα γαλακτοκομικά, και σε κάποιες φυτικές τροφές, όπως η σόγια, τα όσπρια και τα φιστίκια.
Κάθε γεύμα μας πρέπει να αποτελείται από πρωτεΐνες, καθώς το σώμα θα εντοπίσει την έλλειψή τους και θα αναγκαστεί να αποσυνθέσει από τις υπάρχουσες για τις λειτουργίες του και έτσι να γίνει χειρότερη η έλλειψή τους.
Οι υδατάνθρακες είναι το βασικό καύσιμο του οργανισμού μας. Χωρίς υδατάνθρακες τίποτα δεν κινείται στο σώμα μας, όπως και χωρίς βενζίνη δεν κινείται ένα αυτοκίνητο. Η μετατροπή τους στα κύτταρα θα δώσει εκατομμύρια μπαταρίες, γεμάτες με αρκετό καύσιμο για κάθε ανάγκη του σώματος μέσα στη μέρα, που θα δώσουν κίνηση στη μηχανή μας.
Υδατάνθρακες υπάρχουν στις αμυλούχες τροφές, όπως οι πατάτες, το καλαμπόκι, το ρύζι, τα δημητριακά, τα ζυμαρικά, καθώς και στα φρούτα, τα όσπρια και στους ξηρούς καρπούς. Η ζάχαρη είναι υδατάνθρακας και είναι το πρώτο καύσιμο που ζητά ο οργανισμός μας για γρήγορη παραγωγή ενέργειας. Μιλάμε όμως για τα φυσικά σάκχαρα, που υπάρχουν ήδη στις τροφές, και όχι για την επεξεργασμένη ζάχαρη, που κάνει χειρότερη ζημιά από όφελος.
Τα λίπη είναι εντελώς απαραίτητο συστατικό, καθώς αποτελούν το δεύτερο ισχυρό καύσιμο του σώματος (δρουν ως πηγή και αποθήκη ενέργειας), είναι μεταφορείς «μηνυμάτων» για την κάθε λειτουργία του σώματος, είναι δομικά συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών (χωρίς αυτά τα κύτταρα δεν υπάρχουν), καθώς επίσης και συστατικά προστασίας και «μόνωσης». Καλά και υγιεινά λίπη βρίσκονται στο ελαιόλαδο, στους ξηρούς καρπούς, στο αβοκάντο, στον λιναρόσπορο, στο λινέλαιο και το ιχθυέλαιο.
Οι ποσότητες που απαιτούνται ποικίλλουν ανάλογα με το φύλο, το βάρος, την ηλικία, τις δραστηριότητες και τη γενετική του καθενός. Ένας καλός δείκτης ποσοτήτων είναι το χέρι μας. Ανάλογα με τις δραστηριότητες του καθενός, οι μεν άντρες χρειάζονται μία με μιάμιση παλάμη πρωτεϊνικών τροφών σε κάθε γεύμα, μιάμιση χούφτα υδατάνθρακες και ενάμιση αντίχειρα λίπους. Οι γυναίκες αντίστοιχα χρειάζονται μισή με μία παλάμη πρωτεϊνικά, μία χούφτα υδατάνθρακες και έναν αντίχειρα λίπους.
Ιωακείμ Καραμανέας,
Diploma in Health Studies, Certification in Human Health, Certification in Diet & Nutrition/Healthy Living, Certification in Physical Education/Fitness Training Principles & Methods, specialization in work-out & training apps, συγγραφέας 9 βιβλίων διατροφολογίας και προπονητικής
Share this post
