Συνοδευτική ανάρτηση ανώνυμου καλλιτέχνη:

«Συναντώ δυσκολίες στην έκφραση, στη γνωριμία μου με άλλο κόσμο και έτσι οι ζωγραφιές μου αποτελούν έναν τρόπο επικοινωνίας. Τα πορτρέτα μου αποτελούν τις πιο ειλικρινείς αντανακλάσεις του μυαλού μου.

»Αυτή η εικόνα παρουσιάζει τον κίνδυνο και την αδυναμία: Όταν φοβάσαι κάτι και προσπαθείς να φανείς γενναίος, να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, να προσποιηθείς πως δεν αισθάνεσαι φόβο, μα στην πραγματικότητα να νιώθεις τόσο μίζερα».

……………………………………………………………………………………………………………...

Είναι 21 ετών, σπουδάζει ψυχολογία, κάνει την πρακτική του σε ιδιωτική ψυχιατρική κλινική και έχει προγραμματίσει τις μεταπτυχιακές σπουδές του στον Καναδά. Στο μεταξύ ο Γιώργος Μπούρας έχει δημιουργήσει το The Perspective Project Greece, μια πλατφόρμα που φιλοξενεί έργα ψυχικά ασθενών καλλιτεχνών και οσονούπω έργα καλλιτεχνών που ενδιαφέρονται για την ψυχική ασθένεια. Σκοπός του να περιοριστεί ο στιγματισμός αυτών των ανθρώπων, αλλά και να βρεθεί ένας δημόσιος «δρόμος» έκφρασης γι’ αυτούς.  Για ανθρώπους που ζουν ανάμεσά μας, που άνετα μπορεί να είναι ο καθένας μας και παρ’ όλα αυτά τους δείχνουμε με το δάχτυλο.

Πώς αποφάσισες να σπουδάσεις ψυχολογία;

Από μικρός μου άρεσε να παρατηρώ τι γίνεται γύρω μου και να προσπαθώ να αποκαλύψω το πραγματικό αίτιο.

Και τι αποκάλυψες μέχρι στιγμής;

Στις κοινωνικές εκδηλώσεις μας θέλουμε να παρουσιάζουμε την τέλεια εκδοχή μας. Να δείχνουμε πως είμαστε οι καλύτεροι, αλλά δεν είμαστε, και αυτό, όταν παρατηρεί κανείς, εκδηλώνεται με εκφράσεις, με χειρονομίες. Με άλλα λόγια, δεν κρύβεται (η ατέλειά μας). Στην ψυχολογία όλα εξηγούνται. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Αν, για παράδειγμα, ξεχάσουμε ένα προσωπικό αντικείμενό μας σε ένα σπίτι, στην πραγματικότητα δεν έτυχε. Στην πραγματικότητα δεν θέλουμε να φύγουμε από το συγκεκριμένο σπίτι ή θέλουμε να δημιουργήσουμε την αφορμή για να ξαναπάμε.

Πώς προέκυψε η δημιουργία του The Perspective Project Greece;

Έκανα μια αίτηση σε μια πολύ γνωστή ιστοσελίδα ψυχολογικού περιεχομένου στο Facebook με στόχο να μπω στην ομάδα διαχείρισης, που μεταφράζει κείμενα. Το πρώτο άρθρο που μου δόθηκε προς μετάφραση συνοδευόταν από οχτώ φωτογραφίες και περιέγραφε τον σκοπό της ίδρυσης του Preceptive Project, που ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια στο Λονδίνο με τον ιδρυτή του Mark Anscombe, ο οποίος ήθελε και εξακολουθεί να θέλει να επεκτείνει την ιδέα του παγκοσμίως. Επικοινώνησα μαζί του, πέρασα από συνέντευξη, μου πρότεινε να δημιουργήσω το The Perspective Project Greece και πριν από πολύ λίγους μήνες ξεκίνησα τη μη κερδοσκοπική ψηφιακή πλατφόρμα, που φιλοξενεί κάθε είδους τέχνη, βίντεο, φωτογραφίες, visual artwork, ποιήματα ή άλλης μορφής γραπτά, σχετική με τις ψυχικές ασθένειες.  

Ποιος είναι ο σκοπός της πλατφόρμας;

Βασικός σκοπός μας είναι να αντιμετωπίσουμε και όσο είναι δυνατόν να συμβάλουμε στην εξάλειψη του κοινωνικού στίγματος της ψυχικής ασθένειας δίνοντας την ευκαιρία σε ανθρώπους να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και τα βιώματά τους, ενώ παράλληλα τους προσφέρεται ένα θεραπευτικό καταφύγιο έκφρασης.

Μόνο ψυχικά ασθενείς συμμετέχουν με έργα τους;

Το concept είναι η αντιμετώπιση του στίγματος της ψυχικής υγείας. Επομένως με έργα τους μπορούν να συμμετάσχουν είτε πάσχοντες καλλιτέχνες είτε μη πάσχοντες που όμως ενδιαφέρονται για την ψυχική ασθένεια και τον κοινωνικό στιγματισμό.

Πώς ορίζουμε την ψυχική ασθένεια;

Κατά DSM-5 (Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders), μια ψυχική διαταραχή είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από κλινικά σημαντική διαταραχή της γνωστικής λειτουργίας του ατόμου, της ρύθμισης συναισθημάτων ή της συμπεριφοράς που αντικατοπτρίζει δυσλειτουργία στις ψυχολογικές, βιολογικές ή αναπτυξιακές διαδικασίες που διέπουν την ψυχική λειτουργικότητα. Οι ψυχικές διαταραχές συνήθως συνδέονται με σημαντική ενόχληση ή ανικανότητα στις κοινωνικές, επαγγελματικές ή άλλες σημαντικές δραστηριότητες.

Μια αναμενόμενη ή πολιτισμικά εγκεκριμένη αντίδραση σε έναν κοινό στρεσογόνο παράγοντα ή απώλεια, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, δεν είναι ψυχική διαταραχή. Η κοινωνικά αποκλίνουσα συμπεριφορά, για παράδειγμα πολιτική, θρησκευτική ή σεξουαλική, και οι συγκρούσεις κατά κύριο λόγο μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας δεν είναι ψυχικές διαταραχές, εκτός και έναν η απόκλιση ή η σύγκρουση προέρχεται από μια δυσλειτουργία του ατόμου, όπως περιγράψαμε.

Είναι αλήθεια ότι οι ψυχικές ασθένειες είναι ιδιαιτέρως επιβαρυμένες στη συνείδηση των ανθρώπων;

Οι ψυχικά ασθενείς είναι άνθρωποι που… ζουν ανάμεσα μας, ακόμα κι αν δεν το αντιλαμβανόμαστε. Μπορεί κάλλιστα εσείς κι εγώ να πάσχουμε από μια ψυχική διαταραχή. Στην πραγματικότητα σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουμε ψυχικές διαταραχές. Ασφαλώς υπάρχουν διαβαθμίσεις, περιπτώσεις ανθρώπων που νοσούν, καθίστανται μη λειτουργικοί, χρειάζονται ψυχιατρικό πλαίσιο για να επιβιώσουν. Όμως με πολλή ευκολία χαρακτηρίζουμε κάποιον τρελό και επικίνδυνο απλώς και μόνο επειδή μπορεί να πηγαίνει στον ψυχίατρο. Στο εξωτερικό έχουν τον οδοντίατρο και τον ψυχίατρό τους. Εδώ με δυσκολία έχουμε οδοντίατρο!

Τι σημαίνει «φυσιολογική συμπεριφορά»;

Είναι πολύ μεγάλη συζήτηση. Το φυσιολογικό τείνει να ορίζεται από το κοινωνικό πλαίσιο. Για μια γυναίκα της Δύσης είναι απολύτως φυσιολογικό να εκφράζει τις απόψεις της. Εάν μια γυναίκα του αραβικού κόσμου τολμήσει να πει τη γνώμη της, θα τη λιθοβολήσουν!

Πόσα έργα φιλοξενούνται στο The Perspective Project;

Αν θυμάμαι καλά, παγκοσμίως φιλοξενούνται πάνω από 80 έργα. Στην Ελλάδα, μέσα στους περίπου δύο μήνες λειτουργίας του Perspective, έξι έργα και ήδη υπάρχουν μερικά ακόμα προς ανάρτηση. Νομίζω πως ο κόσμος αρχίζει να εξοικειώνεται με την ιδέα.

Γνωρίζετε τους καλλιτέχνες «σας»;

Έχω επικοινωνήσει μαζί τους. Δεν είμαστε φίλοι, η κουβέντα έχει να κάνει με το project. Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι μέχρι στιγμής τα έργα Ελλήνων που φιλοξενούμε στη σελίδα μας στο Facebook είναι έργα μαθητών! Βάσει μελετών, το ποσοστό παιδικών διαταραχών αυξάνει διαρκώς τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει μεγάλος προβληματισμός σχετικά με την αύξηση των παιδικών ψυχικών διαταραχών. Ένας από τους κυριότερους λόγους ανάπτυξής τους φαίνεται πως είναι το περιβάλλον και η οικογένεια.

Εκτός από τη λειτουργία και τη διεύρυνση της πλατφόρμας σας, σκοπεύετε να κάνετε κι άλλες δράσεις που θα συμβάλουν στον περιορισμό του στιγματισμού των ψυχικά ασθενών;

Προγραμματίζουμε να κάνουμε και ενημερωτικές ημερίδες. Για να αντιμετωπιστεί το στίγμα, πρέπει να ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε. Υπάρχει τεράστια αμάθεια και ημιμάθεια για το θέμα.

Πού έγκειται το πρόβλημα του στιγματισμού; Οι άνθρωποι δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να ξέρουν;

Νομίζω, είναι συνδυασμός και των δύο. Από τη μια υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης, από την άλλη το θέμα δεν είναι ευχάριστο και πολλοί άνθρωποι δεν έχουν διάθεση να μάθουν.

Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος-«Στέντορας»

Share this post