Εντός λειτουργεί καφέ. Επιπλέον οργανώνονται βραδιές μουσικής, ποίησης, βιβλιοπαρουσιάσεις, θεατρικά δρώμενα, δράσεις για παιδιά. Ακόμα, κατά διαστήματα ομάδες των μελών του Συλλόγου για την Ψυχική Υγεία (ΣΟΨΥ) Πάτρας εκθέτουν δημιουργίες τους. Μόλις δε το περασμένο Σαββατοκύριακο εκεί κοντά φιλοξενήθηκε η πρώτη έκθεση κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Οι Γέφυρες, το καφέ στην Πάτρα, μέλος του ΣΟΨΥ και κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση ένταξης, δίνει λόγο, βήμα και δουλειά σε ανθρώπους με ζητήματα ψυχικής υγείας για έναν πολύτιμο, απλό και κανονικά αυτονόητο λόγο: «Όσοι είναι ψυχικά ασθενείς», όπως λέει στη συνέντευξή μας η πρόεδρος του ΣΟΨΥ και πρόεδρος της ΚΟΙΝΣΕΠ «Ένταξη» Χριστίνα Μπίκου, «έχουν κάθε δικαίωμα να κοινωνικοποιούνται, να εργάζονται, να ζουν όπως όλοι οι υγιείς άνθρωποι».
Φιλοξενήσατε το περασμένο Σαββατοκύριακο την πρώτη έκθεση κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Υπήρχε συμμετοχή; Ποια είναι επιγραμματικά τα συμπεράσματα που βγάλατε μέσα από αυτή την εκδήλωση;
Ναι πράγματι, στην Αγορά Αργύρη στο κέντρο της Πάτρας φιλοξενήθηκε η πρώτη Περιφερειακή Έκθεση Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας. Για τα δεδομένα της περιοχής μας η συμμετοχή ήταν ικανοποιητική. Η έκθεση κέντρισε το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων που θέλησαν να ενημερωθούν για τη σημασία της αλληλέγγυας οικονομίας. Συζήτησαν, δικτυώθηκαν και προβληματίστηκαν, θέτοντας ισχυρά θεμέλια για την επίλυση σημαντικών προβλημάτων, αλλά και για μελλοντικές δράσεις.
Ποια είναι τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει μια κοινωνική επιχείρηση;
Τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει μια κοινωνική επιχείρηση ένταξης –διότι μόνο για μια τέτοια επιχείρηση μπορώ να σας απαντήσω– είναι αρκετά. Ένα βασικό ζήτημα είναι αυτό της χρηματοδότησης. Η ελλιπής γνώση στον τομέα της διοίκησης επιχειρήσεων και βεβαίως η προσπάθεια αποφυγής λαθών –που, όπως είναι φυσικό, έγιναν στα αρχικά στάδια– μας δυσκόλεψαν, αλλά μας κατέστησαν τελικά ικανούς να ξεπερνάμε κάθε εμπόδιο.
Πότε, για ποιο λόγο και με ποιο σκοπό δημιουργήσατε τις Γέφυρες;
Ο ΣΟΨΥ Πάτρας οραματίστηκε τη δημιουργία του καφέ Γέφυρες με στόχο την εργασιακή και κοινωνική επανένταξη των μελών του. Ο λόγος που το καφέ Γέφυρες στηρίχθηκε στο όραμα αυτό είναι γιατί η επαγγελματική ιδιότητα δίνει νόημα στη ζωή όλων και ιδιαίτερα στη ζωή ευάλωτων ανθρώπων. Έτσι, τον Οκτώβριο του 2016 οι Γέφυρες ξεκίνησαν τη λειτουργία τους ως το πρώτο καφέ όπου εργάζονται άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας.
Τηρουμένων των αναλογιών, πολλές ΚΟΙΝΣΕΠ δημιουργούνται για να υποστηρίξουν ευπαθείς ομάδες. Είναι είδος μόδας, ανάγκης, εύκολης λύσης ή κάτι άλλο;
Δεν θα στήριζα ποτέ κάτι επειδή είναι μόδα ή εύκολη λύση. Κάτι που είναι όμως αναγκαίο ναι, το στηρίζω. Ας μην ξεχνάμε ότι η ευπαθής κοινωνική ομάδα που βοηθάμε είναι ψυχικά ασθενείς. Δυστυχώς στη σημερινή πραγματικότητα όσο καλή θέληση και αν υπάρχει από την πλευρά του εκάστοτε εργοδότη, η πρόσληψη ενός ψυχικά ασθενούς ανθρώπου γίνεται με δυσκολία. Αυτό ακριβώς προσπαθούμε να αλλάξουμε.
Λειτουργείτε στην Πάτρα. Η περιφέρεια είναι πιο δεκτική και υποστηρικτική στην κοινωνική οικονομία;
Το καφέ Γέφυρες στεγάζεται στο κέντρο της Πάτρας, στην οδό Πατρέως 86. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας έχει αποτελέσει σημαντικό αρωγό στην προσπάθειά μας, καθώς μας στηρίζει, όσο φυσικά της επιτρέπουν οι συνθήκες. Επιπλέον η πόλη μας έχει αγκαλιάσει πραγματικά την προσπάθεια αυτή.
Πόσους εργαζόμενους έχετε; Είναι αποκλειστικά άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας-μέλη του ΣΟΨΥ Πάτρας;
Οι Γέφυρες απαρτίζονται από τέσσερις εργαζόμενους και δεκαπέντε εκπαιδευόμενους, μέλη όλοι του ΣΟΨΥ Πάτρας. Ανάμεσα στους εργαζόμενους υπάρχουν και δύο άτομα γενικού πληθυσμού σύμφωνα με τη νομοθεσία.
Πόσο δύσκολο είναι να εξαλειφθεί ή έστω να μειωθεί ο στιγματισμός που ακολουθεί διάφορες κοινωνικές ομάδες, μεταξύ των οποίων και εκείνες με άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας;
Σίγουρα απαιτείται μεγάλη και πολυετής προσπάθεια ώστε να εξαλειφθεί όχι μόνο ο στιγματισμός από την κοινωνία, αλλά και ο «αυτοστιγματισμός» από τα ίδια τα άτομα με ψυχικές διαταραχές. Και αυτό γιατί στην καθημερινότητά τους πρέπει να αποδεικνύουν διαρκώς ότι μπορούν να διαχειρίζονται τη ζωή τους όπως ακριβώς και οι υγιείς άνθρωποι.
Συνεργάζεστε με επιστημονικό προσωπικό για να εκπαιδεύσετε τους εργαζομένους σας;
Πολύτιμοι βοηθοί μου στέκονται οι άνθρωποι που αποτελούν την επιστημονική ομάδα του ΣΟΨΥ Πάτρας. Η εκπαίδευση των ατόμων είναι πολύπλευρη. Σας εξηγώ εν τάχει: Στο πρώτο στάδιο η επιστημονική ομάδα αναλαμβάνει τη θεωρητική εκπαίδευση των εν δυνάμει εργαζομένων και έπειτα, στο δεύτερο στάδιο, οι εκπαιδευόμενοι συνεργάζονται με τους ήδη εκπαιδευμένους ψυχικά πάσχοντες σε πρακτικό επίπεδο κάτω από την ομπρέλα της επιστημονικής εποπτείας πάντοτε.
Τα όποια δικαιώματα ή συντάξεις δικαιούνται τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας τα διατηρούν και αφού προσληφθούν στις Γέφυρες;
Σύμφωνα με τον νόμο, από τις αρχές του 2018 διατηρούν όλα τα δικαιώματα που έχουν ως προνοιακοί επιδοματιούχοι και συνταξιούχοι με αναπηρική σύνταξη.
Η ψυχική πάθηση είναι πρόβλημα που χρήζει περιθωριοποίησης ή είναι οι στερεοτυπικές αντιλήψεις των υγιών που πρέπει να περιθωριοποιηθούν;
Μια ασθένεια δεν περιθωριοποιεί έναν άνθρωπο. Όσοι είναι ψυχικά ασθενείς έχουν κάθε δικαίωμα να κοινωνικοποιούνται, να εργάζονται, να ζουν όπως όλοι οι υγιείς άνθρωποι. Η οποιαδήποτε μορφή περιθωριοποίησης μπορεί να οδηγήσει μόνο σε αρνητικά αποτελέσματα, ειδικά όταν πρόκειται για νέους ανθρώπους, γεμάτους ικανότητες και όνειρα. Η ψυχική ασθένεια είναι στοιχείο της σημερινής πραγματικότητας και οφείλουμε τόσο ως μονάδες όσο και ως κοινωνία να στηρίξουμε τις προσπάθειες ένταξης των ατόμων αυτών στην κοινωνία.
Τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας χρειάζονται προστασία;
Πρέπει, νομίζω, να ορίσουμε τη λέξη «προστασία» για να αποφευχθεί κάποια παρεξήγηση. Κατά τη γνώμη μου ο όρος «προστασία» θα πρέπει να ταυτιστεί με τον όρο «ενημέρωση». Ενημέρωση ολόκληρης της κοινωνίας ώστε να μην περιθωριοποιήσει –συμπληρώνω και την προηγούμενη ερώτησή σας–, αλλά να αγκαλιάσει τα άτομα με ψυχικές διαταραχές. Η ενημέρωση είναι ο σημαντικότερος εχθρός του στιγματισμού και ο καλύτερος φίλος των ανθρώπων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι ψυχικά πάσχοντες.
Ποιοι είναι οι άμεσοι και οι μελλοντικοί στόχοι των Γεφυρών;
Οι ιδέες μας είναι πολλές. Το σημερινό καφέ Γέφυρες θα μπορούσε αύριο να γίνει βιβλιοπωλείο Γέφυρες, παντοπωλείο Γέφυρες και πολλά άλλα είδη επιχειρήσεων. Στόχος είναι να δημιουργηθούν πολλές και διαφορετικές θέσεις εργασίας για τους ψυχικά ασθενείς, για τους ανθρώπους αυτούς που βρίσκονται ανάμεσά μας και αξίζουν να ενταχθούν όλοι ισότιμα στην κοινωνία μας.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος-«Στέντορας»
Share this post
