Το wiki είναι διαδικτυακή εφαρμογή η οποία επιτρέπει στους χρήστες της να προσθέτουν, να τροποποιούν ή να διαγράφουν το περιεχόμενό της σε συνεργασία με τους άλλους. Το εγκυκλοπαιδικό εγχείρημα Wikipedia είναι το πιο δημοφιλές wiki στο διαδίκτυο. Τη Wikipedia και κατ’ επέκταση τον μακρινό συγγενή της, τη Βικιπαίδεια Ελλάδας, άλλοι τη συμβουλεύονται για γρήγορη και εύληπτη γνώση και άλλοι την οικτίρουν για τα αμέτρητα λάθη της. Όπως και να έχει, ο Σύλλογος Σχολείων Κοινότητας Βικιπαίδειας Ελλάδας επιχειρεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να δώσει τη δυνατότητα σε όσους ενδιαφέρονται, ανεξαρτήτως ηλικίας, θρησκείας, γνώσεων και πεποιθήσεων, να συγγράψουν σε αυτήν. Κατά κύριο λόγο και σύμφωνα με τον πρόεδρό της Μάνο Κεφαλά, ο σύλλογος, εκτός από την τεχνογνωσία, εκπαιδεύει τους μαθητές του να αντιμετωπίζουν τη διαδικτυακή κοινότητα με σεβασμό, συνεργατικό πνεύμα και αξιοπιστία. Ό,τι σηματοδοτεί και η ουσία της γνώσης, που δεν νοιάζεται για κορνιζαρισμένα διπλώματα, αλλά για πολλαπλές επιλογές για μια καλύτερη ζωή.
Τι κάνει ο Σύλλογος Σχολείων Κοινότητας Βικιπαίδειας Ελλάδας;
Δίνουμε σε περισσότερους ανθρώπους, και ειδικά σε όσους αυτό φαντάζει δύσκολο, την ευκαιρία να αλληλοεπιδρούν με τη γνώση με έναν νέο τρόπο, μέσα από τη συγγραφή στη Βικιπαίδεια. Παρέχουμε τα εφόδια ώστε όσοι παρακολουθούν τα σεμινάριά μας να μπορούν να συνεισφέρουν ορθά στη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια δημιουργώντας νέα λήμματα σε αυτήν και βελτιώνοντας τα ήδη υπάρχοντα. Τους μαθαίνουμε το τεχνικό μέρος των αναρτήσεων, αλλά και πώς να λειτουργούν στη διαδικτυακή κοινότητα.
Οι συντάκτες αναλαμβάνουν την ευθύνη έκφρασης δημόσιου λόγου γράφοντας στη Βικιπαίδεια, τεκμηριώνουν τις πληροφορίες που καταγράφουν παραπέμποντας σε αξιόπιστες πηγές και ακολουθούν τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής που συνάδει με την αντικειμενικότητα. Δίνουμε βαρύτητα στην ανάπτυξη συνεργατικού πνεύματος εντός των ομάδων των εκπαιδευομένων μας, το οποίο προσβλέπουμε να ακολουθήσουν μετέπειτα ως συντάκτες στη Βικιπαίδεια, μεταφέροντας την πληροφορία και όχι την άποψή τους εκεί χωρίς στείρες αντιπαραθέσεις και λειτουργώντας με βάση τη συναίνεση.
Επικρατεί η άποψη ότι η Wikipedia και κατ’ επέκταση η Βικιπαίδεια έχει πάρα πολλά λάθη. Τι λέτε;
Στα αρχικά της στάδια η ελληνική Βικιπαίδεια γραφόταν συχνά χωρίς παραπομπές και λόγω του μικρού αριθμού των συντακτών σε αυτήν ο έλεγχος σε αρκετά σημεία μπορεί να αποδειχθεί μη ικανοποιητικός ακόμη και σήμερα. Όμως πια οι όροι συγγραφής έχουν αλλάξει και ο έλεγχος είναι εξαιρετικά πιο αποδοτικός. Από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνει κανείς στα σεμινάριά μας είναι να ελέγχει αυτό που συναντά στην ίδια τη Βικιπαίδεια για την ακρίβειά του. Τη Βικιπαίδεια δεν τη χρησιμοποιούμε καν ως πηγή του εαυτού της όταν γράφουμε σε αυτήν. Η αξιοπιστία βελτιώνεται όσο βελτιώνονται οι διαδικασίες, και οι συμμετέχοντες που καθοδηγούνται σωστά αναπτύσσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες, για παράδειγμα στην επιλογή των αξιόπιστων πηγών.
Το αποτέλεσμα είναι πως η Βικιπαίδεια έχει βελτιωθεί τόσο, που η μηχανές αναζήτησης φέρνουν πλέον κατά κύριο λόγο στα πρώτα αποτελέσματά τους τα δικά της λήμματα. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη. Οι αδυναμίες και η μη πληρότητα της Βικιπαίδειας την κάνουν ένα εξαιρετικό εκπαιδευτικό εργαλείο. Ο εντοπισμός των σημείων που χρειάζονται αλλαγή και το ότι λείπουν λήμματα ακόμη και για απλά πράγματα στην ελληνική δίνουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε αυτή συγγραφικά, ανακαλύπτοντας νέους τρόπους να μαθαίνουν,πολλοί περισσότεροι και σε ευρύτερο ηλικιακό και κοινωνικό φάσμα.
Ποιος είναι ο χρόνος παρακολούθησης των μαθημάτων στον σύλλογό σας;
Δεν υπάρχει υποχρεωτικός χρόνος ή ρυθμός παρακολούθησης. Έχουμε δει όμως πως μέσα σε έναν μήνα δεν μπορεί κανείς να μάθει σχεδόν παρά τα στοιχειώδη και όσοι έχουν επιμείνει πέραν των δύο μηνών είναι οι συντάκτες που γενικά παραμένουν εν τέλει ενεργοί στη Βικιπαίδεια. Τελευταία γίνεται αισθητό πως εμβαθύνει κανείς έχοντας παρακολουθήσει περισσότερους του ενός σεμιναριακούς κύκλους. Έχουμε εκπαιδεύσει συντάκτες με ηλικίες από 8 έως και πλέον των 80 χρονών με επιτυχία και είναι σαφές πως οι ανάγκες σε χρόνο παρακολούθησης είναι διαφορετικές.
Επίσης διεξάγουμε διαδικτυακά μαθήματα για εκείνους που δεν έχουν τη δυνατότητα φυσικής παρουσίας στα σεμινάρια, κι εκεί υπάρχει επίσης διαφοροποίηση, στη δουλειά που γίνεται, για παράδειγμα, σε ομάδες ή κατ’ ιδίαν. Τα διά ζώσης σεμινάρια όμως δεν συγκρίνονται με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ιδίως με τις απρόσωπες οδηγίες που βρίσκει κανείς στο διαδίκτυο.
Τι θέλετε να επιτευχθεί με τη δημιουργία του Συλλόγου Σχολείων Κοινότητας Βικιπαίδειας Ελλάδας;
Η επιδίωξη είναι η εξίσωση των ευκαιριών για όλο και περισσότερους ανθρώπους ώστε να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία της γνώσης. Έχουμε δείξει πως άνθρωποι για τους οποίους δεν θα το πίστευε κανείς έχουν γίνει συγγραφείς και ως δημιουργοί νέων λημμάτων, όπως οκτάχρονοι μαθητές της τρίτης τάξης του δημοτικού σχολείου και άνθρωποι τρίτης ηλικίας, και ως διορθωτές σε υπάρχοντα λήμματα ή συνεισφέροντες σε αδελφικά στη Βικιπαίδεια εγχειρήματα, π.χ. στο Βικιλεξικό ή στα Βικιφθέγματα, κάτι που έγινε από ψυχικά ασθενείς.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλες πληθυσμιακές ομάδες που είναι κατά κάποιο τρόπο αποκλεισμένες οι οποίες μπορούν να κοινωνήσουν τη γνώση μέσα από τη συγγραφή στη Βικιπαίδεια, όπως φυλακισμένοι, μετανάστες και άλλες ειδικές και ευαίσθητες ομάδες, με τις οποίες επιθυμούμε πολύ σύντομα να «συναντηθούμε». Οι μετανάστες, για παράδειγμα, μπορούν να μεταφέρουν γνώση για τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους και να γίνουν θεματοφύλακες του πολιτισμού τους.
Πότε δημιουργήθηκε ο σύλλογος;
Η δράση μας ξεκίνησε ως συστηματική επιμόρφωση τον Μάιο του 2014. Νομική υπόσταση, ως σωματείο, απέκτησε ο σύλλογος μέσα στο 2017, ενώ είχε αναγνωριστεί ως επίσημη ομάδα εργασίας έναν χρόνο νωρίτερα από τη «μητέρα» της Βικιπαίδειας, το ίδρυμα Wikimedia.
Είστε εκπαιδευτικός;
Είμαι εκπαιδευτής ενηλίκων στην πληροφορική και πληροφορικάριος.
Και πώς αποφασίσατε την ίδρυση ενός συλλόγου με αντικείμενο, πέραν της τεχνογνωσίας, την εκπαίδευση, την ανθρώπινη συμπεριφορά; Το διαδίκτυο είναι ένα αχανές μέσο και η διαδικτυακή κοινότητα εν πολλοίς απαίδευτη, συχνά επικίνδυνη.
Έχω ασχοληθεί με το θέατρο, τη ζωγραφική, το τραγούδι, τις πολεμικές τέχνες και τον χορό πέρα από τις θετικές επιστήμες και την πληροφορική. Είχα αρκετούς δασκάλους και θέλησα να λειτουργήσω όμοια ο ίδιος, ανταποδίδοντας κατά κάποιο τρόπο στον κόσμο αυτά που έχω λάβει από αυτόν.
Υπάρχει μεγάλο πεδίο ενασχόλησης με λήμματα στη ελληνική Βικιπαίδεια;
Τεράστιο. Η αγγλική Wikipedia έχει κάπου 5,6 εκατομμύρια λήμματα, ενώ η ελληνική Βικιπαίδεια διαθέτει μόλις κάπου 147.000 λήμματα. Ο «πατέρας», για παράδειγμα, δεν έχει λήμμα στην ελληνική Βικιπαίδεια.
Γιατί έχει σημασία η γνώση;
Το ένστικτο, τα συναισθηματικά κέντρα του εγκεφάλου είναι αυτά που παίρνουν ενστικτωδώς τις αποφάσεις. Όμως η γνώση είναι αυτή που καθοδηγεί, αυτή που δίνει τις επιλογές. Η γνώση μάς οδηγεί σε έναν καλύτερο κόσμο. Αν η γνώση είναι ελεύθερη, όπως στη Βικιπαίδεια, τότε οι ευκαιρίες για έναν καλύτερο κόσμο πληθαίνουν. Και η δυνατότητα να μπαίνει κανείς στα παπούτσια και να βλέπει με τα γυαλιά του άλλου ανοίγει μεγαλύτερες ακόμα προοπτικές. Σε αυτά η Βικιπαίδεια έχει πρωτεύοντα ρόλο.
Ο Σύλλογος Σχολείων Κοινότητας Βικιπαίδειας Ελλάδας είναι οργανισμός με έδρα στην Ελλάδα που προάγει την εκπαίδευση με βάση τη διαδικτυακή πλατφόρμα wiki. Βασικό κριτήριο για τις δράσεις του είναι οι ανθρώπινες ανάγκες για εκπαίδευση, που συμπληρώνονται μέσα από την ελεύθερη αλληλεπίδραση, τη συγγραφή και τη διαμοίραση της γνώσης ανεξάρτητα από φυλετικά, θρησκευτικά, πολιτικά, μορφωτικά ή ηλικιακά κριτήρια.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος – «Στέντορας»