Πώς είναι η καθημερινότητα για τη Σοφία Ρομπόλη, τη διερμηνέα της νοηματικής γλώσσας; Πώς νιώθει που είναι απόλυτα δοσμένη σε έναν ιερό σκοπό: να διευκολύνει την προσβασιμότητα και την επικοινωνία των κωφών ανθρώπων; Οι περισσότεροι από εμάς τη γνωρίζουν μέσα από τα ατέλειωτα δελτία ειδήσεων και τις καθημερινές τηλεοπτικές εκπομπές, όπου διερμηνεύει την επικαιρότητα, ωστόσο η ουσιαστική της προσφορά στον συνάνθρωπο με κώφωση ξεχωρίζει μέσα από τον αγώνα της για την κατάκτηση της ισοτιμίας και της ισονομίας στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Την ευχαριστούμε θερμά για τη συνέντευξη που παραχώρησε στο stentoras.gr.

Κυρία Ρομπόλη, πώς πήρατε την απόφαση να ασχοληθείτε επαγγελματικά με τη νοηματική; 

Η διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα βρίσκεται εδώ και πάρα πολλά χρόνια στην επικαιρότητα, δεδομένου ότι οι ίδιοι οι κωφοί το επιθυμούν, είναι χρήσιμο για αυτούς, καθώς με τη βοήθειά της μπορούν να επικοινωνήσουν σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους, στο πλαίσιο του κοινωνικού γίγνεσθαι.

Τελειώνοντας τις σπουδές μου στην ψυχολογία, αυτό που μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση ήταν ότι, στα βιβλία στα οποία αναφέρονταν όλες οι αναπηρίες, ελάχιστα πράγματα έβρισκες για την κώφωση που τότε λεγόταν και «κωφαλαλία».
Αναρωτιόμουν γιατί ήταν τόσο μικρή η αναφορά και γιατί δεν είχαν γίνει έρευνες. Αισθάνθηκα την ανάγκη να δουλέψω με αυτά τα άτομα, τους κωφούς, οπότε έπρεπε να γνωρίζω τη γλώσσα τους. Αποφάσισα λοιπόν να γίνω διερμηνέας. Πήγα λοιπόν στο Ίδρυμα Κωφών, καθώς θεωρώ πως αυτός ήταν και ο μόνος χώρος στον οποίο μάθαινες νοηματική γλώσσα από τους ίδιους τους κωφούς. Συνολικά, μου πήρε 6 χρόνια, αλλά μέχρι και σήμερα δεν έχω σταματήσει να εξασκούμαι και να μελετώ, καθώς οι έννοιες είναι πάρα πολλές και κάθε φορά πρέπει να αποδίδονται όσο καλύτερα γίνεται.

Πότε έγινε η μετάβασή σας σε ρόλο διερμηνέα στην τηλεόραση;

Η επιλογή έγινε από την Ομοσπονδία Κωφών το 1997, και είχε προηγηθεί ο νόμος που έλεγε πως η ενημέρωση θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ισότιμα και για τους κωφούς.

Αρχικά η διερμηνεία ήταν μονόλεπτη, στις μέρες μας όμως ο Alpha είναι ο μόνος –όπως έχετε δει– τηλεοπτικός σταθμός ο οποίος, τόσο στα δελτία του όσο και σε όλες τις ενημερωτικές εκπομπές, διαθέτει live μετάδοση στη νοηματική.

Συχνά διερμηνεύετε δυσάρεστα γεγονότα. Δεν είναι ψυχοφθόρο για εσάς ως επάγγελμα;

Είναι πολύ ψυχοφθόρο. Είναι ψυχικά επίπονο. Από το να μεταφέρω ζωντανά στο δελτίο τις δυσάρεστες ειδήσεις μέχρι και το να συνοδεύω άτομα στα νοσοκομεία, όλα τα πρωινά μου, μέσω της Ομοσπονδίας Κωφών. Η υγεία άλλωστε είναι ο τομέας στον οποίο προσφέρω τη βοήθειά μου στα κωφά άτομα. Επίσης, κάνω τη διερμηνεία σε κηδείες. Αυτό όμως που σκέφτεσαι σε κάθε περίπτωση είναι ότι είσαι ο απαραίτητος μεσάζων για την προσβασιμότητα των ανθρώπων που έχουν ανάγκη.

Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η εκμάθηση της ελληνικής νοηματικής γλώσσας για τον ακούοντα;

Είναι μια δύσκολη διαδικασία. Προσωπικά, ως ακούον άτομο, ακόμη μαθαίνω καθημερινά, και αυτό είναι κάτι που δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ. Γιατί ανακαλύπτονται καινούριες λέξεις, και η γλώσσα είναι διαρκώς υπό διαμόρφωση.

Πώς οι κωφοί καταλαβαίνουν τις αφηρημένες έννοιες; Για παράδειγμα, ελευθερία, ανεξιθρησκεία κτλ.;

Σε αντίθεση με παλιότερα που επιμέναμε πολύ στο φωνολογικό και φθογγολογικό κομμάτι, πλέον εξηγείς τη γλώσσα σε ένα κωφό παιδί, σε έναν έφηβο ή σε έναν μεγαλύτερο ακολουθώντας τον δικό του τρόπο και κυρίως με την εικονοποίηση. Πολλές φορές έχει τύχει να χρησιμοποιήσω τον τρόπο αυτό στο δελτίο. Δηλαδή μπορεί να κάνω κάτι εικόνα, να το δείξω σε εικόνα, και όχι να το διερμηνεύσω λέξη προς λέξη, έτσι ώστε μόλις το δουν να κάνει κλικ στον εγκέφαλό τους.

Βλέπουμε να χρησιμοποιείται όλο και συχνότερα η διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα σε κοινωνικές εκδηλώσεις κυρίως. Λείπει από τις δημόσιες υπηρεσίες και την εκπαίδευση (πανεπιστήμια κτλ.), δύο από τους βασικότερους τομείς της ανθρώπινης δράσης. Ποιες είναι οι σκέψεις σας για αυτό;

Είναι καλό ότι πλέον τη διερμηνεία στη νοηματική τη χρησιμοποιούν σε ολοένα και περισσότερες εκδηλώσεις και δρώμενα. Αναφορικά όμως με τα πανεπιστήμια, θεωρώ πως είτε τη χρησιμοποιούν εν μέρει είτε δεν το κάνουν σωστά. Συγκεκριμένα, από το Τμήμα Νεολαίας της Ομοσπονδίας Κωφών, μου έλεγαν προσφάτως –και έκαναν και μια ανάρτηση σχετική– ότι θέλουν να μιλήσουμε ξανά και ξανά για να μπορέσουμε να λύσουμε το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Διότι μαθητευόμενοι είναι αυτοί που πηγαίνουν στα πανεπιστήμια. Κάνουν φυσικά την πρακτική τους, αλλά ιδανικά θα μπορούσαν να πάνε μαζί με έναν άνθρωπο τον οποίο θα παρακολουθούν ώστε να καλύπτουν όλο και περισσότερες ανάγκες. Είναι αυτονόητο πως ένας μαθητευόμενος λίγων μηνών δεν ξέρει τόσο λεξιλόγιο, δεν μπορεί να γνωρίζει το λεξιλόγιο συγκριτικά με κάποιον ο οποίος κάνει 20 χρόνια αυτήν τη δουλειά.

Καθώς βρισκόμαστε στην αρχή του 2024, ποια είναι η ευχή σας για τη νέα χρονιά;

Θα ευχηθώ υγεία για όλους! Αλλά και να υπάρξει ουσιαστική Δημοκρατία με ισοτιμία και ισονομία για τους κωφούς ανθρώπους κατ’ ουσίαν και όχι μόνο στα χαρτιά. Ας υπάρξουν διερμηνείς στα νοσοκομεία. Είναι άκαρδο να χάνονται άνθρωποι γιατί δεν έχουν κατανοήσει το πρόβλημα υγείας τους. Ας υπάρξουν διερμηνείς στα αστυνομικά τμήματα, στα δικαστήρια, στην εκπαίδευση. Tους κωφούς ανθρώπους οφείλουμε να τους συμπεριλαμβάνουμε παντού. Διότι στην καθημερινότητα υπάρχουν δίπλα μας. Αξίζει να ειπωθεί πως στις μέρες μας έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Γιατί;

Η κώφωση ως μια αόρατη αναπηρία δεν αφαιρεί από τους ανθρώπους την κοινωνική τους υπόσταση. Ως μέλη της κοινωνίας, μπορούν να εργάζονται. Είναι άλλωστε εξαιρετικοί χειρωνάκτες, είναι χειροδύναμοι, με τεχνικές γνώσεις και διαρκώς αναπτυσσόμενες δεξιότητες.

Συνέντευξη-επιμέλεια: Κατερίνα Γκρίτζαλη

                                      Δ/ντρια Σύνταξης, stentoras.gr

Share this post