Οι Πανελλήνιες τον οδήγησαν σε μια στρατιωτική σχολή, όμως η κοσμοθεωρία του και η εσωτερική ανάγκη του για δημιουργία δεν ταίριαξαν με αυτή. Ακολούθησε το όνειρο της διδασκαλίας και αποφάσισε πως κάθε μέρα στην τάξη το μάθημα θα είναι για τα παιδιά μια μικρή γιορτή. Με βραβεύσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ταινίες του μικρού μήκους και με διακρίσεις ως ο Καλύτερος Δάσκαλος της Χρονιάς, ο Νίκος Γαλάνης ξεχωρίζει για τις διδακτικές του καινοτομίες, απορρίπτει το κατεστημένο της διδασκαλίας και εντυπωσιάζει για τις φρέσκες ιδέες του, που πηγάζουν από την αγάπη του για τους μαθητές του.
Κύριε Γαλάνη, ήταν πάντα το όνειρό σας να γίνετε δάσκαλος; Διαβάζω στο βιογραφικό σας ότι αρχικά είχατε επιτύχει την εισαγωγή σας σε στρατιωτική σχολή.
Όταν έδωσα Πανελλήνιες, πέρασα σε μια στρατιωτική σχολή λόγω της άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης που προσέφερε. Έπρεπε να ακολουθήσω αυτό τον δρόμο για να τα βγάλουμε πέρα οικονομικά, αλλά ήταν κάτι εντελώς ξένο στην κοσμοθεωρία μου, πνευματικά δεν ανήκα εκεί. Κέντρο της σκέψης μου, όπως ανέφερα ήδη, είναι ο άνθρωπος, οπότε τα παράτησα, και την επόμενη χρονιά μπήκα στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, κρατώντας όμως και τις εμπειρίες που είχα αποκτήσει, αυτές διαμόρφωσαν περαιτέρω την προσωπικότητά μου. Είναι κάτι που λέω και στα νέα παιδιά, ποτέ δεν είναι αργά να κυνηγήσουν τα όνειρά τους, οι Πανελλήνιες δεν είναι το τέλος του κόσμου. Η αλήθεια είναι πως από μικρός μου άρεσε να μαθαίνω πράγματα και να τα μεταδίδω στους άλλους. Ακόμη θυμάμαι τα καλοκαίρια να «διδάσκω» τον συγχωρεμένο τον παππού μου ό,τι είχα μάθει στην Ιστορία την προηγούμενη χρονιά και αυτός να με ακούει υπομονετικά. Όταν έφυγα λοιπόν από τη στρατιωτική σχολή, είχε αποκρυσταλλωθεί μέσα μου τι θα ήθελα να ακολουθήσω.
Τι σημαίνει για εσάς η διδασκαλία;
Η διδασκαλία είναι η ζωή μου. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ τη ζωή μου μακριά από το σχολείο. Πού να το άκουγε αυτό, βέβαια, ο 6χρονος εαυτός μου, που έκανε εμετό κάθε πρωί έξω από την πόρτα του σχολείου (γέλια). Ένα επάγγελμα –λειτούργημα, θα έλεγα, αν και ο όρος χρησιμοποιείται καταχρηστικά μόνο για τις ηθικές υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών– που μπορεί να είναι ένα δύσκολο αλλά είναι και τόσο αναζωογονητικό! Έρχεσαι σε επαφή με διαφορετικές ομάδες μαθητών, καθένας με τις δικές του μοναδικές ανάγκες, ενδιαφέροντα και μαθησιακά στιλ. Επηρεάζεις τις ζωές τους και σε θυμούνται για μια ζωή. Νομίζεις πως μπορείς μέσα από τη διδασκαλία να αλλάξεις τον κόσμο, νιώθεις λίγο σαν ένας μικρός θεός δηλαδή!
Για να γίνει κάποιος δάσκαλος, πρέπει να έχει ισχυρές γνώσεις περιεχομένου, παιδαγωγικές δεξιότητες και πάθος για τη διδασκαλία και τη μάθηση. Κάνεις τη διαφορά στη ζωή των μαθητών, τους εμπνέεις να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους και τους προετοιμάζεις για τις προκλήσεις του μέλλοντος. Μπορεί να είναι ευχάριστο να βλέπεις τους μαθητές να μεγαλώνουν και να εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου και να γνωρίζεις ότι έπαιξες ρόλο στην επιτυχία τους. Ωστόσο το να είσαι δάσκαλος μπορεί επίσης να είναι απαιτητικό και να προϋποθέτει σημαντική επένδυση χρόνου και ενέργειας.
Αυτό που μένει είναι οι πρώτες αγκαλιές, οι πρώτες παιδικές καλημέρες το πρωί μέχρι το μεσημέρι, που οι μικροί μαθητές σε αποχαιρετούν. Όλα μοιάζουν σαν ένα γλυκό παραμύθι. Γέλια (πολλά γέλια), παιχνίδι, πειράγματα αλλά ακόμα και τσακωμοί ή παρεξηγήσεις, όλα συμβαίνουν στη δεύτερη οικογένειά μας, το σχολείο. Κι όλα είναι καλοδεχούμενα και απαραίτητα ώστε να χτιστεί η εμπιστοσύνη, η κολόνα της παιδαγωγικής σχέσης ανάμεσα σε μαθητή και δάσκαλο.
Θεωρείτε πως το υπουργείο Παιδείας παρέχει όλα τα εφόδια στους εκπαιδευτικούς ώστε να διευκολύνει το έργο τους;
Νομίζω είναι αστείο να συζητάμε κάτι τέτοιο. Είναι γνωστό σε όλους, ακόμα και σε αυτούς που ουδεμία σχέση έχουν με το σχολείο, πως η Παιδεία όπως και η Υγεία, οι πυλώνες του κράτους, υποχρηματοδοτούνται συστηματικά εδώ και δεκαετίες. Αυτό που πρέπει να συζητάμε είναι οι λόγοι που οδηγούν την εκάστοτε κυβέρνηση να μην έχει στις προτεραιότητές της τους δύο αυτούς νευραλγικούς τομείς. Για την Παιδεία, συγκεκριμένα, συγχωνεύσεις σχολείων, μείωση εισοδήματος εκπαιδευτικών, ανεπαρκής και καθυστερημένη στελέχωση, ελλιπείς υλικοτεχνικές υποδομές και ανεπαρκής εξοπλισμός είναι μερικά από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Όλο και περισσότερα κόστη μετακυλύονται στις οικογένειες. Είναι δυνατόν να ζητάμε από τους γονείς να μας φέρουν πακέτα Α4, ενώ γίνεται πάρτι αναθέσεων σε κάθε Δήμο της χώρας; Είναι δυνατόν να ζητάμε από 5χρονα και 6χρονα παιδιά να περιμένουν στις 7 το πρωί μες στην παγωνιά να περάσει το λεωφορείο, γιατί το σχολείο στο χωριό τους έκλεισε και θα πρέπει να μετακινηθούν 20-30 χλμ. για να μάθουν γράμματα; Είναι ξεκάθαρη πολιτική επιλογή να μη στηρίζονται οι δημόσιες δομές.
Και όπως στην περίπτωση της Υγείας, που τρέχουμε στους ιδιώτες για να μας προσέξουν ή να γεννήσουμε, έτσι και στην Παιδεία θα έρθει η ώρα που ο γονιός θα βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη για να πάει σ’ ένα «καλό» σχολείο το παιδί του. Κάθε μαθητής και κάθε εκπαιδευτικός, κάθε σχολείο, κάθε μονάδα υγείας και κάθε υγειονομικός, σε όλες τις εποχές και σε όλους τους χρόνους, έχουν δικαίωμα να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν όλα τα απαραίτητα υλικοτεχνικά μέσα, που πρέπει να διασφαλίζει ο κρατικός προϋπολογισμός, για να μπορούν στοιχειωδώς να κάνουν τη δουλειά τους. Είναι πασιφανές –αλλά καλό είναι να το επαναλαμβάνουμε για να αντικρούουμε τη συκοφάντηση των συστημικών ΜΜΕ– πως τα νοσοκομεία και τα σχολεία λειτουργούν μόνο με το φιλότιμο των εργαζομένων.
Τελευταία υπήρξαν αντιδράσεις από την εκπαιδευτική κοινότητα για το νέο σύστημα αξιολόγησής της. Τι πιστεύετε για αυτό;
Οι αντιδράσεις υπήρξαν για το συγκεκριμένο σύστημα αξιολόγησης. Καταρχάς να τονίσω πως οι εκπαιδευτικοί είναι από τα λίγα επαγγέλματα που αξιολογούνται τόσο αυστηρά και με λεπτομέρεια. Εργαζόμαστε με ανθρώπους, έμψυχα όντα που μας κρίνουν καθημερινά και συνεργαζόμαστε και με τους γονείς τους. Ξέρετε κάποιον πιο σκληρό αξιολογητή από τον γονέα ενός παιδιού; Όσο για τη φετινή διαδικασία αξιολόγησης, να σας παραθέσω μερικά ερωτήματα. Πώς θα με αξιολογήσει κάποιος όταν δεν έχω τα εργαλεία να κάνω τη δουλειά που μου έχει αναθέσει; Πώς θα με αξιολογήσει όταν μου στοιβάζει 25 πρωτάκια σε μία τάξη; Πώς θα με αξιολογήσει όταν δεν έχω πού να μείνω, ψάχνω σπίτι και μένω σε σκηνές ή στο αμάξι (αναπληρωτές); Πώς θα με αξιολογήσει κάποιος που έχει λιγότερα προσόντα από εμένα; Εμένα, που για να διοριστώ και να πληρωθώ λιγότερο από τον κατώτατο μισθό απέκτησα πτυχίο πανεπιστημίου (μπήκα με απολυτήριο 19), μεταπτυχιακό, σεμινάρια, ξένες γλώσσες; Πώς ο αξιολογητής θα με κρίνει βλέποντάς με για πρώτη φορά στη ζωή του, κι αυτό μέσα σε 45 λεπτά διδασκαλίας;
Πείτε μας για τις δράσεις που μέχρι τώρα έχετε πραγματοποιήσει με τους μαθητές σας. Πώς πιστεύετε ότι τους ωφέλησαν; Εγώ προσωπικά έχω ξεχωρίσει τις ταινίες μικρού μήκους που έχετε δημιουργήσει.
Οι ταινίες μικρού μήκους που δημιουργούμε με τους μαθητές είναι στην ουσία η προσπάθειά μας να αγγίξουμε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα μέσα από μια μορφή τέχνης, ζητήματα που δύσκολα διδάσκονται από βιβλία και τετράδια αλλά πιο εύκολα βιώνονται υποδυόμενοι ρόλους. Επίσης, πάντα θέλουμε να στείλουμε το δικό μας μήνυμα προς την κοινωνία αλλά και προς εμάς τους ίδιους, προς τα παιδιά, τους αυριανούς πολίτες. Τα θέματα επιλέγονται σε συνεργασία με τα παιδιά, εξάλλου αν είναι κάτι που δεν τους αρέσει ή δεν τους απασχολεί, δεν θα αφιερώσουν χρόνο και όρεξη σε αυτό. Καταπιανόμαστε είτε με διαχρονικά προβλήματα είτε κυρίως με ζητήματα της εποχής, που απασχολούν την κοινή γνώμη και γεμίζουν τις τηλεοράσεις, δημιουργώντας απορίες στα παιδιά. Ύστερα γίνεται καταιγισμός ιδεών για το σενάριο, σκεφτόμαστε τι θα χρειαστούμε και τα γυρίσματα ξεκινούν!
Θέλω να κάνω πιο ενδιαφέρον το μάθημα. Το σχολείο είναι τόσο βαρετό για τα παιδιά πια. Δεν είναι η μόνη πηγή γνώσης ούτε κρύβει την αυθεντία, όπως παλιά. Οπότε, αφού δεν με βοηθάει η δουλειά μου και με πνίγει το εκπαιδευτικό σύστημα, θα το προσαρμόσω στα μέτρα μου. Πρόσφατα έμαθα για αυτό, υπάρχει ένας όρος, «job crafting». Αναφέρεται στη συμπεριφορά σύμφωνα με την οποία οι εργαζόμενοι προσαρμόζουν τη δουλειά στα μέτρα τους ώστε να ταιριάζει στα δικά τους ενδιαφέροντα, δεξιότητες και ανάγκες. Δεν χρειάζεται να αλλάξεις εργασία αν δεν σου αρέσουν κάποια πράγματα, αρκεί να φέρεις την εργασία στα μέτρα σου. Έτσι κι εμείς, μέσα στο χαώδες πρόγραμμα και στην ύλη, βρίσκουμε χρόνο να δημιουργήσουμε.
Θα περίμενε κανείς πως ένας δάσκαλος που έχει διοριστεί και κατασταλάξει είναι πια εφησυχασμένος. Δεν συμβαίνει το ίδιο με εσάς. Ποιο είναι το όραμά σας;
Ίσα ίσα, έπειτα από 11 χρόνια ως αναπληρωτής, τώρα που διορίστηκα έχω όλο τον χρόνο, τη σταθερότητα, την εμπιστοσύνη να κάνω πολύ καλύτερα τη δουλειά μου χωρίς να αγχώνομαι πού θα ταξιδέψω ανά την Ελλάδα ή πού θα μείνω. Αυτός που εφησυχάζει πεθαίνει. Ο επαγγελματισμός και η διάθεση προσφοράς δεν εξαρτώνται από τη σύμβαση εργασίας αν δουλεύεις στον ιδιωτικό ή στον δημόσιο τομέα. Έχει να κάνει με το ποιος είσαι, τον χαρακτήρα σου. Έχω πολλούς φίλους στον ιδιωτικό τομέα με «δημοσιοϋπαλληλική» κουλτούρα και το αντίστροφο. Συχνά ο κόσμος παρασύρεται από το δημοσιοϋπαλληλικό μένος που τον διακατέχει εδώ και δεκαετίες, και κατηγορίες εκτοξεύονται και προς τους εκπαιδευτικούς. Οι δάσκαλοι στα δημοτικά σχολεία όπου εργάζομαι είναι επαγγελματίες που αγαπούν τη δουλειά τους, βάζουν από το υστέρημά τους για να προσφέρουν το καλύτερο στα παιδιά, με ασπίδα τους το φιλότιμο. Αν ακούγονται στην κοινωνία παραδείγματα σαν το δικό μου, πως υπάρχουν δάσκαλοι που κάνουν εξαιρετική δουλειά στα δημόσια σχολεία, τότε η γενική εικόνα πιστεύω πως θα αλλάξει και δεν θα φαίνομαι εξαίρεση στα μάτια τους μα ο κανόνας. Σκοπός είναι να είμαστε κοινωνικά χρήσιμοι. Αν όλοι προσπαθούμε κάθε μέρα να είμαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, τότε η κοινωνία μας θα αλλάξει και θα πάει προς το καλύτερο.
Συνέντευξη-επιμέλεια: Κατερίνα Γκρίτζαλη
Δ/ντρια Σύνταξης, stentoras.gr
Share this post
