Το Labyrinth of Senses είναι ένα βιωματικό εργαστήρι εξοικείωσης με την αναπηρία, που στόχο έχει να προσφέρει στο κοινό του μία διαφορετική εμπειρία και στον κόσμο μία διαφορετική αντίληψη για την αναπηρία.
Το κορίτσι έχει ασυνήθιστο όνομα: τη λένε Γκαμπριέλα Τελεκφάλβι. Επίσης έχει ασυνήθιστες ευαισθησίες: ασχολείται με άτομα με αναπηρία. Το σπουδαιότερο όλων είναι ότι έχει ιδιαίτερες αντιλήψεις χωρίς περιττή συναισθηματική φόρτιση, αλλά με βαθιά ευαισθησία. Αποστιγματίζει τους στιγματισμούς, αφαιρεί τις ταμπέλες, αποδραματοποιεί τις δυσκολίες. Με χαμόγελο και χαμηλόφωνα. Στα μόλις 24 της χρόνια.
Η Γκαμπριέλα Τελεκφάλβι, εθελόντρια εδώ και χρόνια, εμπνεύστηκε και δημιούργησε μαζί με τους φίλους και συνεργάτες της το Labyrinth of Senses, ένα βιωματικό εργαστήρι εξοικείωσης με την αναπηρία, που στόχο έχει να προσφέρει στο κοινό του μία διαφορετική εμπειρία και στον κόσμο μία διαφορετική αντίληψη για την αναπηρία. Με περισσότερες από 30 δράσεις μέχρι στιγμής, περισσότερους από 4.000 συμμετέχοντες, το Labyrinth of Senses προετοιμάζεται για την επόμενη δράση του το Σάββατο 28 Απριλίου στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Πρόκειται για το TEDxAUAthens2018 (TEDxAgricultural University of Athens) με 12 ομιλητές από διαφορετικούς κλάδους, που, από διαφορετική σκοπιά ο καθένας, θα δώσουν τη δική τους ξεχωριστή διάσταση στον όρο «growth».
Στο μεταξύ αυτό το κορίτσι με τα λίγα χρόνια και το πολύ μυαλό ξετυλίγει τη σκέψη για τη δημιουργία του Labyrinth of Senses, ενός προγράμματος με Social Impact Award του Impact Hub Athens, που μπορεί να βρίσκεται στα πρώτα του βήματα, να μην είναι ακόμη Μ.Κ.Ο., αλλά, απ’ ό,τι δείχνουν τα πράγματα, θα συμβάλλει στην καταπολέμηση των «ανάπηρων» αντιλήψεων.
Πώς προέκυψε το Labyrinth of Senses;
Τον Δεκέμβρη του 2014 με αφορμή ένα συνέδριο που έγινε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία ειπώθηκε ότι σύμφωνα με προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) το ποσοστό αναπηριών θα αυξηθεί τα επόμενα δέκα χρόνια κατά 5%, κυρίως γιατί ως αναπηρία λογίζονται και οι ψυχικές παθήσεις, όπως, για παράδειγμα, η κατάθλιψη. Εκτός αυτού χρειάζεται να έχουμε υπόψη ότι οι αναπηρίες δεν είναι πάντα ορατές. Η δυσλεξία, για παράδειγμα, είναι αναπηρία, αλλά δεν είναι ορατή. Επίσης πολλοί άνθρωποι με κινητικά προβλήματα, για παράδειγμα και πάλι, δεν κυκλοφορούν εύκολα με αμαξίδιο στους δρόμους για πολλούς λόγους και σίγουρα γιατί ζούμε σε μία κοινωνία όπου δεν υπάρχει προσβασιμότητα γι’ αυτούς τους ανθρώπους ή γιατί παρκάρουμε το αυτοκίνητό μας πάνω στις ειδικές ράμπες! Θέλω να πω ότι το θέμα της αναπηρίας είναι μεγάλο και συχνά «αόρατο». Προσωπικά έψαχνα να βρω μία ιδέα που να συνδυάζει τον εθελοντισμό, την αναπηρία και την αλληλεπίδραση των ανθρώπων.
Τι ακριβώς κάνετε στις δράσεις σας;
Πρόκειται για βιωματικά εργαστήρια ή, καλύτερα, για βιωματικά παιχνίδια στα οποία συμμετέχουν άνθρωποι χωρίς, αλλά και με αναπηρίες. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να ευαισθητοποιήσουμε τους συμμετέχοντες σε αυτά τα θέματα. Για παράδειγμα, πώς μπορεί ένας άνθρωπος με δεμένα μάτια να διασχίσει ένα δωμάτιο. Πώς μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει καθημερινούς ήχους, όπως το άνοιγμα και το κλείσιμο ενός διακόπτη, ενώ έχει στα αφτιά του ακουστικά με πολύ δυνατή μουσική. Πώς μπορεί να γράψει το όνομά του έχοντας δεμένους (σ.σ. σαν να έλειπαν) τους αντίχειρές του. Πώς μπορεί να επικοινωνήσει με εικόνες κι όχι με λέξεις (σ.σ. όπως κάνουν άνθρωποι με αυτισμό). Δίνουμε κάποιες κατευθύνσεις, αλλά η πρόθεση είναι οι συμμετέχοντες να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους και τη δημιουργικότητά τους ώστε να βρουν μόνοι τους τρόπους να αντιμετωπίσουν την κατάσταση (σ.σ. να συνεχίσουν το βιωματικό παιχνίδι). Οι άνθρωποι με αναπηρία είναι όπως όλοι οι άλλοι. Απλώς κάνουν τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο.
Πώς προετοιμάζετε τις δράσεις σας;
Συνεργαζόμαστε με ανθρώπους που γνωρίζουν για τις αναπηρίες, κάνουμε και οι ίδιοι training, στην ομάδα μας υπάρχουν μέλη με αναπηρία. Φτιάχνουμε βιωματικές δράσεις τις οποίες αποκαλούμε «παιχνίδια», αλλά στην πραγματικότητα είναι κάτι πολύ περισσότερο. Εμπεριέχουν τη διασκέδαση, αλλά, έστω και υποσυνείδητα, οι «παίκτες» έχουν τη δυνατότητα να αντιληφθούν την αναπηρία. Βεβαίως είμαστε προσεκτικοί ώστε οι συμμετέχοντες να αντέχουν αυτή την εμπειρία. Θέλω να πω πως, εάν ένας άνθρωπος δεν είναι ευαισθητοποιημένος και τον βάλουμε να κυκλοφορήσει με αμαξίδιο, είναι πιθανό να μην το αντέξει. Βλέπουμε πολλές φορές στον δρόμο έναν άνθρωπο με λευκό μπαστούνι. Με κάθε καλή διάθεση αναμφισβήτητα κάποιοι σπεύδουν να τον πιάσουν από το χέρι και να τον οδηγήσουν. Στην πραγματικότητα μπορεί και να μην το χρειάζεται. Μπορεί να είναι σε θέση να περπατήσει μόνος του με το μπαστούνι του στον δρόμο. Είναι σαν να βλέπατε έναν τουρίστα στην Αθήνα να διαβάζει έναν χάρτη. Τι θα κάνατε;
Εάν τον έβλεπα να παιδεύεται πολύ ώρα, θα τον ρωτούσα μήπως χρειάζεται βοήθεια. Κι αν μου απαντούσε θετικά, θα του έλεγα προς τα πού να πάει.
Ακριβώς. Δεν είναι απαραίτητο να βοηθήσουμε έναν άνθρωπο που δεν βλέπει και να τον τραβολογάμε για να τον βοηθήσουμε. Ρωτάμε και, εάν το θέλει, του δίνουμε το μπράτσο μας να το κρατήσει για να περπατήσουμε έως εκεί που θέλει. Στο σχολείο που εγώ πήγαινα τουλάχιστον δεν υπήρξε ποτέ ούτε μία αναφορά σε θέματα αναπηρίας. Δεν ξέρουμε πώς να την προσεγγίσουμε, πώς να την αντιμετωπίσουμε.
Η λέξη «αναπηρία» είναι πολύ φορτισμένη συναισθηματικά, έτσι δεν είναι;
Έτσι είναι. Πριν από δύο χρόνια ανακάλυψα ότι έχω κι εγώ μία αναπηρία: αντί για δώδεκα ζεύγη πλευρών έχω δεκατρία, τα οποία βρίσκονται κοντά στον λαιμό μου. Το ανακάλυψα τυχαία, γιατί ξαφνικά παρουσίασα συμπτώματα εγκεφαλικού, πρήζονται οι λεμφαδένες μου, περιορίζεται η κυκλοφορία του αίματός μου. Τότε νοσηλεύτηκα στα επείγοντα και έκτοτε πρέπει να είμαι προσεκτική. Γι’ αυτό σας λέω, οι αναπηρίες δεν είναι (μόνο) ορατές.
Μέχρι στιγμής τι έχει πετύχει το Labyrinth of Senses;
Έχουμε συνεργαστεί με εταιρίες σε μία προσπάθεια να τους δείξουμε πώς να συμπεριλάβουν άτομα με αναπηρία στο εργατικό δυναμικό τους, κάνουμε τις δράσεις, τα παιχνίδια μας. Aπό τον Φεβρουάριο του 2017 είμαστε κομμάτι του προγράμματος του Σ.Κ.Ε.Π. (Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους), που ονομάζεται Αποτυπώματα: Διαδραστικά Εργαστήρια Εξοικείωσης με την Αναπηρία. Νομική υπόσταση όμως ως Μ.Κ.Ο. δεν έχουμε ακόμη.
Από την επαφή σας με εταιρίες, πώς νομίζετε ότι αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες το ενδεχόμενο να προσλάβουν άτομα με αναπηρία;
Θετικά, υπάρχει ανταπόκριση.
Μάλλον αυτή η αισιόδοξη αντίληψη οφείλεται στο νεαρό της ηλικίας σας. Τα στοιχεία, αλλά και η κοινή αίσθηση, λένε ότι τα άτομα με αναπηρία δυσκολεύονται πάρα πολύ να βρουν δουλειά. Τι λέτε;
Ίσως να είναι κι έτσι όπως το λέτε. Στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι ο μέσος όρος απόκλισης ανάμεσα στα άτομα με αναπηρία και αυτά που δεν έχουν αναπηρία στον χώρο εργασίας είναι στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 20%. Στην Ουγγαρία (σ.σ. πρώτη χώρα στη λίστα των διακρίσεων) η απόκλιση φτάνει το 37%, στην Ελλάδα (σ.σ. 14η χώρα στη λίστα των διακρίσεων) το 23% και στο Λουξεμβούργο (τελευταία στη λίστα των διακρίσεων και με την καλύτερη και την ισότιμη αντιμετώπιση ατόμων με και χωρίς αναπηρία) μόλις το 2%. Είναι σίγουρα θέμα (κοινωνικών) αντιλήψεων.
Υπάρχει ανταπόκριση στις δράσεις σας;
Ευτυχώς έχουμε πολύ μεγάλη συμμετοχή στα εργαστήριά μας. Στις περισσότερες από τις 30 δράσεις που έχουμε κάνει μέχρι στιγμής έχουν συμμετάσχει περισσότερα από 4.000 άτομα.
Ποια είναι τα άμεσα και τα μελλοντικά σχέδια του Labyrinth of Senses;
Να αποκτήσουμε νομική υπόσταση ως Μ.Κ.Ο. ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε τις δράσεις μας στα σχολεία. Να συνεργαστούμε με περισσότερες εταιρίες, φορείς και οργανισμούς στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Παλιά χρησιμοποιείτο ένας όρος, ο οποίος έχει ευτυχώς καταργηθεί. Έλεγαν «άτομα με ειδικές ανάγκες». Όλοι έχουμε ειδικές ανάγκες. Εγώ, για παράδειγμα, φοράω φακούς επαφής. Είναι μία ειδική ανάγκη. Αυτό τι σημαίνει;
Εννοείτε πως χρειάζεται να πάψει ο στιγματισμός;
Δεν υποστηρίζω πως είμαστε ειδικοί σε θέματα αναπηρίας. Οι άνθρωποι με αναπηρία όμως για το Labyrinth of Senses είναι όπως όλοι οι άλλοι και απλώς κάνουν τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Αυτό είναι για εμάς βέβαιο.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος – «Στέντορας»
Share this post
