Τι θα λέγατε αν μαθαίνατε ότι το κορίτσι που κάποια χρόνια πριν αναρωτιόταν αν θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο, τον αλλάζει σιγά σιγά;
Αντισυμβατική και ροκ, πανέξυπνη και ταλαντούχα συγγραφέας, ποιήτρια και στιχουργός, με έντονο ταπεραμέντο και κοινωνικές ευαισθησίες, όταν γνωρίσεις την Ντέπη Χατζηκαμπάνη, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να τη θαυμάσεις και να την ακολουθήσεις.
Η Ντέπη Χατζηκαμπάνη ζει και μεγαλώνει στη Λέσβο. Σε ηλικία 16 χρονών εμπνεύστηκε και έγραψε τους στίχους «Αν θα μπορούσα τον κόσμο να άλλαζα / θα ξαναέβαφα γαλάζια τη θάλασσα», που αργότερα σε συνεργασία με τον Φίλιππο Πλιάτσικα έγιναν τραγούδι. Έκτοτε δεν σταμάτησε να πλέκει στίχους και ποιήματα με το βελονάκι της ψυχής. Έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, ένα στιχουργικό παραμύθι και έναν θεατρικό μονόλογο. Το «Τους χειμώνες τούς νικούν τα χελιδόνια» είναι το έκτο βιβλίο της που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Παρέμβαση.
Έχει σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων. Στίχους της έχουν μελοποιήσει και ερμηνεύσει σημαντικοί καλλιτέχνες και συγκροτήματα όπως: o Φίλιππος Πλιάτσικας, ο Δημήτρης Μητροπάνος, ο Μάνος Ξυδούς, ο Θάνος Ανεστόπουλος, ο Γιάννης Ζουγανέλης, ο Μπάμπης Στόκας, οι Magic de Spell, τα Γυμνά Καλώδια, ο Δημήτρης Γαύρος, ο Ηλίας Μακρίδης, η Ελένη Πέτα, η Δήμητρα Καραγιάννη, οι Σπυριδούλα, ο Χρήστος Μάστορας, ο Πασχάλης Τσαρούχας, οι Όναρ και πολλοί άλλοι.
Το τελευταίο της εγχείρημα είναι ο χώρος τέχνης και πολιτισμού aRtοποιώ στο αγαπημένο της νησί, τη Λέσβο, όπου μαζί με τον σύζυγό της σκηνοθέτη και μουσικό Γιάννη Παπλωματά και τη δημιουργική ομάδα τους γεμίζουν τις ζωές μας και των παιδιών μας με χρώματα και χαμόγελα.
Γιατί οι καλλιτέχνες ενωμένοι και αγαπημένοι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.
Πες μας λίγα λόγια για σένα.
Να σας πω λίγα λόγια για μένα… χμ… Είμαι η Ντέπη, ζω σε ένα όμορφο μικρό χωριό της Λέσβου και αγαπώ τη θάλασσα και τα αστέρια. Από μικρή μου άρεσε να ονειρεύομαι και να χάνομαι στα σοκάκια των ονείρων μου. Λέω τα μυστικά μου στους σκύλους και εκείνοι μου λένε τα δικά τους μυστικά. Αγαπώ τη ροκ μουσική και τους ροκ ανθρώπους. Μου αρέσει να κάνω τραγούδι τη ζωή και τις σκέψεις μου βιβλία. Αγαπώ τα ταξίδια και μισώ τα αεροπλάνα. Αυτά τα λίγα είμαι εγώ…
«Αν θα μπορούσα τον κόσμο να άλλαζα / θα ξαναέβαφα γαλάζια τη θάλασσα»: στίχοι που ακόμη μας συγκινούν, όλοι μας έχουμε σιγοτραγουδήσει, τους οποίους έγραψες σε ηλικία μόλις 18 χρονών. Μπορούσε ο 18χρονος εαυτός σου να φανταστεί την τεράστια επιτυχία που θα έκανε το τραγούδι του Φίλιππου Πλιάτσικα, ο οποίος αναγνώρισε από νωρίς το ταλέντο σου;
Το «Αν θα μπορούσα» το έγραψα 16 ετών και κυκλοφόρησε όταν ήμουν 18. Ήταν η πρώτη φορά που άκουγα μελοποιημένες τις λέξεις μου και ήταν ένα συναίσθημα που ποτέ δεν θα ξεχάσω. Κάτι που δεν θα ζήσω ξανά. Διότι θα είναι για πάντα το πρώτο μου παιδί. Η πρώτη φορά που άνοιξε η πόρτα του ονείρου για μένα. Ούτε ο 18χρονος εαυτός μου ούτε ο τωρινός μπορούν να πιστέψουν το πόσο καλά πήγε και πάει ακόμη αυτό το τραγούδι. Θα ευχαριστώ για πάντα τον Φίλιππο Πλιάτσικα για την ευκαιρία που μου έδωσε σε τόσο μικρή ηλικία και που πίστεψε σε μένα.
Ποιοι συγγραφείς και ποιητές αποτελούν έμπνευση για σένα; Τι είναι για σένα η τέχνη;
Ο αγαπημένος μου είναι ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Με εξιτάρουν απίστευτα οι ιστορίες του. Αγαπώ τον Καββαδία πολύ και τον Λαπαθιώτη. Ταξιδεύω από μικρή μαζί τους. Αγαπώ και τον Θάνο Ανεστόπουλο. Και τον Μπέρτολτ Μπρεχτ. Και την Κατερίνα Γώγου. Και τη Σύλβια Πλαθ. Και τόσους άλλους... Τον καθέναν για διαφορετικό λόγο. Η τέχνη για μένα είναι μια πηγή. Αν μου στερήσει κάποιος το νερό της, θα πεθάνω...
Πώς σου αρέσει να περνάς τον ελεύθερο χρόνο σου;
Μου αρέσει να περνάω τον ελεύθερο χρόνο μου με την οικογένειά μου και με τα σκυλιά μου. Μου αρέσει τα βράδια να πηγαίνω για ουζάκι σε μικρά καφενεδάκια σε χωριά με τους φίλους μου. Να διαβάζω βιβλία, να γράφω και να ζωγραφίζω. Να βλέπω ταινίες ή απλώς να ονειρεύομαι. Η αγαπημένη μου από όλες τις ασχολίες είναι η τελευταία.
Επέλεξες να ζεις και να δημιουργείς στη Λέσβο. Σκέφτηκες ποτέ να φύγεις;
Αγαπώ πάρα πολύ τη Λέσβο. Όσο πιο πολύ ταξιδεύω, τόσο περισσότερο την αγαπώ. Μία φορά μόνο σκέφτηκα να φύγω για λίγα χρόνια στο Παρίσι. Αλλά χαίρομαι πολύ που δεν το έκανα τελικά. Η Λέσβος είναι η έμπνευσή μου, το σπίτι μου, ο παράδεισός μου.
Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας μια εικόνα την οποία είδες και σου έδωσε έμπνευση να γράψεις;
Μια έντονη εικόνα που θυμάμαι ήταν στο πρώτο lockdown, την πρώτη άνοιξη που μας έκλεισαν στα σπίτια μας. Ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία για όλους και κάτι που προσωπικά με σκέπαζε με έναν γκρίζο μανδύα κατάθλιψης. Ένα πρωινό λοιπόν, ένα συννεφιασμένο και μουντό πρωινό, καθώς έπινα τον καφέ μου και άκουγα κάτι μίζερα τραγούδια που ταίριαζαν με την ψυχολογία μου, κοίταξα αφηρημένα από το παράθυρο. Τότε είδα πάνω σε κάτι καλώδια να στέκει το πρώτο χελιδόνι αυτής της άνοιξης. Κόντρα στα σύννεφα, κόντρα στην καταχνιά. Πήρα αμέσως χαρτί και μολύβι και έγραψα το τραγούδι:
«Τους χειμώνες τούς νικούν τα χελιδόνια»
Δύο μέρες αργότερα το μελοποίησε ο Χρήστος Καλογράνης και λίγο καιρό μετά μπήκε στον νέο δίσκο των Γυμνών Καλωδίων. Επέλεξα να ονομάσω έτσι και την νέα μου ποιητική συλλογή, που κυκλοφόρησε δύο μήνες πριν από τις εκδόσεις Παρέμβαση.
Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας τον αγαπημένο σου στίχο;
Έναν αγαπημένο μου στίχο... Αν εννοείς δικό μου, τότε θα σου πω ότι ένας από τους αγαπημένους μου δικούς μου στίχους:
«Είναι όλα παράξενα; Γιατί με τρομάζουν; Γιατί πάντα τα άπιαστα να κυνηγώ; / Είναι όλοι παράξενοι; Γιατί δεν μου μοιάζουν; Λες η παράξενη να είμαι εγώ;»
Αν εννοείς στίχο άλλου, τότε θα σου πω μόνο έξι σοφές λέξεις του Αγγελάκα: «Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ».
Πες μας λίγα λόγια για το «Artοποιώ». Πώς πήρες την απόφαση να δημιουργήσεις έναν χώρο τέχνης και πολιτισμού στο νησί σου;
Το «aRtοποιώ» γεννήθηκε σε μια στιγμή. Θυμάμαι πριν 1,5 χρόνο, ένα πρωινό που με ρώτησε ο Γιάννης τι λείπει από το χωριό μας. Ως το μεσημέρι είχαμε βρει χώρο, τον είχαμε νοικιάσει και ξεκινήσαμε. Η βάση μας είναι τα Κεραμειά. Είναι ένας χώρος τέχνης, δημιουργίας και έκφρασης για μεγάλους και για παιδιά. Είναι μια στέγη ονείρων για όλους.
Επειδή ως παιδί στερήθηκα να συμμετέχω σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες και μαθήματα λόγω απόστασης, ήθελα να έχουν τα νέα παιδιά του χωριού αλλά και των γύρω χωριών την ευκαιρία που δεν είχα εγώ.
Ξεκινήσαμε σιγά σιγά και τελικά μας αγκάλιασαν από όλο το νησί. Έχουμε στα Κεραμειά πραγματικά μαθητές από όλη την Λέσβο.
Πριν από δύο εβδομάδες ανοίξαμε και παράρτημα στην πόλη της Μυτιλήνης για όσους δεν έχουν μέσον να έρχονται στα Κεραμειά.
Σκοπός μας είναι οι μαθητές μας να αγαπήσουν την τέχνη, να ανοίξουν τα φτερά τους και να φτάσουν όσο ψηλά θέλουν εκείνοι. Δεν έχουμε υποχρεωτικές εξετάσεις. Εξετάζονται και παίρνουν πτυχία μόνο όσοι θέλουν. Έχουμε βρει καθηγητές που να γνωρίζουν πρώτα από όλα την αγάπη και που ξέρουν να χαμογελάνε. Υπάρχει πειθαρχία αλλά δεν υπάρχει το πρέπει. Υπάρχει μόνο το θέλω, το μπορώ και, ακόμα καλύτερα, το μπορούμε. Μαζί.
Θέλουμε απλώς να ρίξουμε τα χρώματά μας στους άχρωμους καιρούς. Να ζωγραφίσουμε ένα νέο ουράνιο τόξο με νέες αποχρώσεις, και κάθε φορά που θέλει κάποιος να τις αλλάξει, εμείς θα είμαστε δίπλα του για να δεχτούμε και τις δικές του πινελιές.
Εκτός από το ότι είσαι πολυγραφότατη, έχεις τοποθετηθεί πολλές φορές ανοικτά για κοινωνικά θέματα για τη διαφορετικότητα, τον ρατσισμό, την αλληλεγγύη, την ανακύκλωση, τον εκφοβισμό, για τα αδέσποτα, για την ειρήνη, την αποδοχή. Μπορεί η τέχνη να αλλάξει τον κόσμο;
Η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο και, ακόμα καλύτερα, μπορεί να αλλάξει τα μυαλά των ανθρώπων. Για όσο ζω θα παίρνω θέση και θα μιλάω για όλα όσα θεωρώ άδικα. Θα γράφω τραγούδια για τα ίσα δικαιώματα των ανθρώπων. Για τις ταμπέλες που βάζουν στις ζωές μας. Δεν υπάρχουν για μένα ταμπέλες, υπάρχει μόνο η λέξη άνθρωπος. Είμαστε όλοι απλώς άνθρωποι. Απ’ όπου και αν κρατάει η σκούφια μας, όποια και αν είναι η σεξουαλική μας ταυτότητα. Θα είμαι για πάντα κατά της κάθε μορφής βίας και πολέμου. Θα υπερασπίζομαι για πάντα τα ζωάκια. Και θα τοποθετώ ανοιχτά τις σκέψεις μου όσο και αν ενοχλούνται διάφοροι. Δεν γίνεται να ζούμε στο 2022 και να μην μπορούμε ακόμα να είμαστε ελεύθεροι. Δεν γίνεται να υπάρχουν άνθρωποι που κρατάνε τα νήματα των ζωών μας. Δεν γίνεται να είμαστε άλλο οι μαριονέτες τους. Δεν γίνεται να χάνονται ανθρώπινες ζωές μπροστά στα μάτια μας επειδή επέλεξαν να είναι ο Ζακ, η Δήμητρα της Σκαμνιάς ή ο οποιοσδήποτε. Δε μπορούμε να σέρνουμε γαϊδουράκια με τα αμάξια μας, ποτίζοντας τον δρόμο με το αίμα τους. Δεν μπορούμε να αφαιρούμε τη ζωή κάποιου με την μπότα μας επειδή έχει πιο σκούρο δέρμα από εμάς. Δε μπορούμε να αφαιρούμε καθημερινά ζωές επειδή είναι γυναίκες. Δεν μπορούμε να ρίχνουμε φόλες σε σκυλιά και να κλωτσάμε γάτες επειδή έτσι μας γούσταρε. Με πληγώνουν αφάνταστα όλα αυτά!
Θα κάνουμε κάθε δύο εβδομάδες στο «aRtοποιώ» συγκεντρώσεις για αυτά τα θέματα.
Μέσα από τραγούδια, παραμύθια και δραστηριότητες θα μιλάμε στα παιδιά για όλα όσα ανέφερες πιο πάνω. Θα είναι δωρεάν για όλους. Μήπως και αλλάξει κάτι σε αυτό τον ρημαδοπλανήτη που λέγεται Γη.
Ποια είναι τα σχέδιά σου για το μέλλον;
Τα σχέδιά μου για το μέλλον... Δεν θέλω να κάνω σχέδια για το μέλλον, θέλω το μέλλον να κάνει σχέδια για μένα.
Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας το αγαπημένο σου μότο ζωής;
Ένα από τα αγαπημένα μου είναι: «Κανένας δεν μπορεί να σε καβαλήσει και να ανέβει στην πλάτη σου αν δεν σκύψεις πρώτα εσύ».
Συνέντευξη-επιμέλεια
Εύη Δεργιαδέ