Με έναν πρωτότυπο τρόπο συγγραφής που ξεσηκώνει τη φαντασία και παρακινεί τη δημιουργικότητα, ο εθνικός μας παραμυθάς Ευγένιος Τριβιζάς, όπως πολύ δικαιολογημένα του αποδίδουν τον τίτλο σήμερα μικροί και μεγάλοι, μας ταξιδεύει σε κόσμους ξέγνοιαστους και μαγικούς. Ζώντας σε μια εποχή τεράτων, όλοι μας έχουμε ανάγκη τα ταξίδια του, τα παράδοξα αλλά ευγενικά πλάσματά του, τη ρομαντική οπτική του για να ομορφύνουμε τις σκέψεις μας, να χρωματίσουμε την ψυχή μας, να δείξουμε την ευαισθησία μας και να προβληματιστούμε για τα αληθινά νοήματα της ζωής μας.
Πώς εμπνεύστηκε την ιστορία του βιβλίου «Το κουμπί που κρύωνε»; Πώς εξισορροπεί την εγκληματολογία με τη συγγραφή των παιδικών βιβλίων; Ποιες είναι οι σκέψεις του για την εκπαίδευση σήμερα;
Απολαύστε τη συνέντευξη που μας παραχώρησε στο stentoras.gr
Κ. Τριβιζά, τι σας δίνει έμπνευση και δημιουργείτε τόσο μαγικά ταξίδια για παιδιά και μεγάλους;
Το καθετί, ακόμα και το πιο ασήμαντο αντικείμενο, όπως ένα κουκούτσι βύσσινου, ένα τούλι μπομπονιέρας ή ένα καλαμάκι πορτοκαλάδας, μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης. Τα ηλιοτρόπια της Ισπανίας, οι σαύρες του Αγίου Δομίνικου, οι μπουκαμβίλιες της Πλάκας ή ένας ήχος, μια σκιά, οι υπόνομοι του Αμβούργου, οι κόκορες της Ντελαγκράτσια, οι κάκτοι της Αριζόνας, ένα χρώμα, μπορεί να πυροδοτήσει κατά καιρούς τη φαντασία μου.
Για παράδειγμα, στην περίπτωση του βιβλίου «Το κουμπί που κρύωνε», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καρυδάκη, η ιστορία έμπνευσης ξεκινά από ένα κουμπί πεταμένο σε ένα πεζοδρόμιο του Αμβούργου, όπου έτυχε να βρίσκομαι για ένα εγκληματολογικό συνέδριο. Το είχα μαζέψει ένα χειμωνιάτικο βράδυ και στο φως ενός φανοστάτη το κοιτούσα. Δεν ήταν μόνο ξηλωμένο. Ήταν και ραγισμένο. Κάπου ανήκε κάποτε. Έκρυβε μια ιστορία. Ίσως ένα έγκλημα. Σίγουρα ένα παραμύθι. Έτσι, έγραψα αυτό το βιβλίο, που το αφιέρωσα σε όσους αισθάνονται αποκομμένοι από το σύνολο στο οποίο κάποτε είχαν ενταχθεί, σ’ εκείνους που νοσταλγούν την αίσθηση της επαφής με κάποιο ζεστό σώμα, σ’ όλους εκείνους που, όπως το κουμπί της ιστορίας, ψάχνουν απεγνωσμένα να βρουν ένα αποκούμπι.
Μια άλλη πηγή είναι τα λάθη που κάνω όταν γράφω βιαστικά ή αυτά που βλέπω όταν διορθώνω τα δοκίμια των βιβλίων μου. Για παράδειγμα, είχα δει σε ένα τυπογραφικό δοκίμιο τη λέξη «λυκοπατάτες» αντί «γλυκοπατάτες» και αυτό μου έδωσε την έμπνευση για πατάτες που όταν τις τρως γίνεσαι λύκος.
Οι σπουδές σας και η διδασκαλία στην Εγκληματολογία είναι ένας ιδιαίτερα σκοτεινός και στενάχωρος τομέας. Πώς καταφέρνετε να εξισορροπείτε την ιδιότητα του εγκληματολόγου με αυτήν του συγγραφέα παιδικών βιβλίων;
Τόσο ο εγκληματολόγος όσο και ο συγγραφέας παραμυθιών παρατηρεί αυτό που για πολλούς περνάει συχνά απαρατήρητο. Και για τους δύο το φαινομενικά ασήμαντο έχει καίρια, καθοριστική σημασία. Ένα ξυλάκι παγωτού, ένα χρυσόχαρτο από σοκολατάκι, ένα καμένο σπίρτο μπορεί να κρύβει τόσο τη λύση ενός ειδεχθούς εγκλήματος όσο και ένα υπέροχο παραμύθι.
Εκτός αυτού, πολλά από τα θέματα τα οποία πραγματεύεται η σύγχρονη Εγκληματολογία, όπως η ενοχή, η παραβατικότητα και η τιμωρία, προσφέρουν πλούσιο υλικό για τα βιβλία μου, π.χ. η δίκη από γαιοκτήμονες και καταδίκη για παράβαση του νόμου της βαρύτητας ενός σκιάχτρου που ονειρεύεται να πετάξει στο «Όνειρο του σκιάχτρου» (Eκδόσεις Βιβλιοπωλείου της Εστίας), η απροσδόκητη συνάντηση ενός διαρρήκτη και ενός φιλάργυρου στις «Χελώνες του βαρόνου» (Καλέντης) ή η εμπορία υπό εξαφάνιση ειδών στο τελευταίο μου μυθιστόρημα «Το κουδούνι του τρόμου» (Ελληνικά Γράμματα).
Η εξισορρόπηση των δύο ιδιοτήτων δεν συνιστά πρόβλημα. Αντίθετα, πρόκειται για μια ευεργετική συνεχή εναλλαγή αισθήσεων και παραστάσεων. Από ηλιόλουστα νηπιαγωγεία σε ζοφερές φυλακές, από παρασκήνια θεάτρων σε αστυνομικούς σταθμούς, από αυστηρές αίθουσες δικαστηρίων σε χαρωπές παιδικές χαρές. Από φακέλους ειδεχθών εγκλημάτων σε περιπέτειες ιπποτικών ανδραγαθημάτων.
Ποια ήταν τα βιβλία που σας ενέπνευσαν όταν ήσασταν παιδί;
H «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» του Λιούις Κάρολ, για παράδειγμα, ή «Ο Μικρός Πρίγκιπας» του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ» του Τζόναθαν Σουίφτ, τα παραμύθια του Όσκαρ Ουάιλντ. Πρόκειται για έργα πολυδιάστατα και πολυεπίπεδα. Βιβλία τα οποία είναι ταυτόχρονα απλά και περίπλοκα, εύληπτα και εμβριθή, πολυπρισματικές μαγικές εικόνες που ανάλογα με την οπτική γωνία του παρατηρητή αποκαλύπτουν νέες τους πλευρές. Βιβλία που μπορεί να τα απολαύσει τόσο ένα μικρό παιδί όσο και ένας ώριμος ενήλικας. Αυτά αποτέλεσαν τα πρότυπά μου. Όταν με ρωτούν γιατί γράφω για παιδιά, απαντώ ότι δεν γράφω μόνο για παιδιά αλλά για όλη την οικογένεια.
Τα βιβλία σας γονιμοποιούν την παιδική φαντασία και καλλιεργούν την παιδική δημιουργικότητα. Πολλά κείμενά σας τα βρίσκουμε και στα σχολικά βιβλία, ωστόσο η σημερινή εκπαίδευση δείχνει να μην ανταποκρίνεται στα ιδανικά που εσείς εμπνέετε αναφορικά με τη σύνθεση του βιβλίου και τον τρόπο διδασκαλίας του και που ωφελούν τη γνωστική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Τι νομίζετε πως θα έπρεπε να αλλάξει κατά την εκπαιδευτική διαδικασία;
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα λειτουργεί βάσει της αρχής ότι τα παιδιά είναι δοχεία που συστηματικά και ασφυκτικά πρέπει να τα γεμίζουμε με γνώσεις. Η καλλιέργεια της φαντασίας και της δημιουργικότητας είναι από τις πιο παραμελημένες πλευρές της εκπαίδευσης. Παραγεμίζουμε τα παιδιά σαν γαλοπούλες με γνώσεις και πληροφορίες, ενώ αφήνουμε τη φαντασία τους να λιμοκτονεί. Τα παιδιά εισέρχονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές ή στραγγαλισμένες. Μαθαίνουν να υπηρετούν την πραγματικότητα, ενώ θα έπρεπε να μαθαίνουν να την ξεπερνάνε. Συχνά το σχολείο, αντί να ανοίγει ορίζοντες, φοράει παρωπίδες και ακόμα συχνότερα, αντί να δυναμώνει τα φτερά του παιδιού, τα ψαλιδίζει. Ευτυχώς υπάρχουν δάσκαλοι που και ορίζοντες ανοίγουν και φτερά χαρίζουν. Γι’ αυτό υπάρχει πάντα ελπίδα.
Θα ήθελα να κλείσουμε τη συνέντευξή μας με κάποια σκέψη σας ή ευχή.
Και σκέψη και ευχή η ρήση του πλατωνικού φιλοσόφου Πλουτάρχου:
«Οὐ γὰρ ὡς ἀγγεῖον, ὁ νοῦς ἀποπληρώσεως, ἀλλ’ ὑπεκκαύματος μόνον, ὥσπερ ὑλη, δεῖται».
«Εκπαίδευση δεν πρέπει να θεωρείται το γέμισμα ενός αγγείου αλλά το άναμμα μιας φλόγας».
Συνέντευξη-επιμέλεια: Κατερίνα Γκρίτζαλη
Δ/ντρια Σύνταξης, stentoras.gr
Share this post
