H κα Κωνσταντίνα Σκαναβή,καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας στο τμήμα Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής,μιλάει στο stentoras.gr για το Skyros Project.Η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, μέσα απο ποικιλία δράσεων που στοχεύουν στην απόκτηση γνώσεων και την ενεργοποίηση δεξιοτήτων για την προστασία του περιβάλλοντος, η βιωματικότητα του προγράμματος και η χρήση του ως εκπαιδευτικού εργαλείου είναι μόνο μερικά απο τα προσφιλή χαρακτηριστικά του που το ανάγουν σε πρωτοποριακό.

Κα Σκαναβή, πως ξεκίνησε η ιδέα του Skyros Project και τι σημαίνει αυτό το εγχείρημα για εσάς;

Στην Λιναριά, το μικρό λιμάνι της Σκύρου, έχει δημιουργηθεί μια πρότυπη κοινότητα, γνωστή με το όνομα SKYROS PROJECT.

Το SKYROS PROJECT είναι γέννημα μιας  συνεργασίας, που αναδύθηκε το 2015, μεταξύ δύο δημόσιων φορέων. Η «χρυσή» αυτή συνεργασία εμπλέκει την Μονάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας (του Τμήματος Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας), ερευνητικό φορέα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής  με το Λιμενικό Ταμείο Σκύρου (που εποπτεύεται από το  Υπουργείο Ναυτιλίας), τον φορέα Διοίκησης και Εκμετάλλευσης του Λιμένα της Σκύρου.

Στη συν-ίδρυση και την εποπτεία του Skyros Project έχω κοντά μου τον Πρόεδρο του Λιμενικού Ταμείου Σκύρου, τον κ. Κυριάκο Αντωνόπουλο.

Η ίδρυση του Skyros Project, εδώ και 8 χρόνια, εισάγει ένα νέο τρόπο πρακτικής άσκησης σε θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και αγωγής υγείας όπου οι συμμετέχοντες εκπαιδεύονται ενώ εκπαιδεύουν άλλους, προωθώντας υπεύθυνη περιβαλλοντική συμπεριφορά.

Τόσο για εμένα όσο και για τον Πρόεδρο του ΛΤ Σκύρου, κ. Κυριάκο Αντωνόπουλο, το πρόγραμμα αυτό είναι ένα στοίχημα ζωής και παρακολουθούμε με υπερηφάνεια το δημιούργημά μας, το οποίο έχει πλέον γίνει πανίσχυρος θεσμός, γιατί το Skyros Project προτρέπει τα Μέλη του να επενδύσουν μέσα από την μοναδικότητα και τις δεξιότητες που έχει ο καθένας μας. To Skyros Project είναι η οικογένειά μας, ένα λιμάνι στο οποίο συχνά επιστρέφουν οι βετεράνοι του.

Τι ακριβώς αφορά αυτό το πρόγραμμα και ποιοι μπορούν να συμμετάσχουν;

Το πολυβραβευμένο λιμάνι της Λιναριάς γίνεται εργαλείο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και προώθησης υγείας. Στο πρόγραμμα αυτό η θεωρία γίνεται πράξη σε πραγματικές συνθήκες, σε ένα χώρο όπου το περιβάλλον και οι παροχές για τους επισκέπτες του έχουν ταξιδέψει το μήνυμα ότι το λιμάνι της Σκύρου είναι κορυφαίος θαλάσσιος προορισμός.

Οι εκπαιδευόμενοι είναι προπτυχιακοί φοιτητές, μεταπτυχιακοί από μια πληθώρα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, δημόσιοι λειτουργοί, εκπρόσωποι διαφόρων πτυχών του υγειονομικού συστήματος, εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, νέοι και λιγότερο νέοι, οι οποίοι με μεράκι και δίψα απορροφούν ερεθίσματα από τις περιβαλλοντικές δράσεις του Skyros Project όπως αυτά της μοναδικής θεσμοθετημένης Θερινής Ακαδημίας Περιβαλλοντικών Εκπαιδευτών στην χώρα μας. Οι Απόφοιτοι της Ακαδημίας,  επιστρέφοντας στην δική τους κοινότητα  κάνουν την διαφορά επενδύοντας στο να ακουστούν ηχηρά οι φωνές μας στην προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Στη Λιναριά λοιπόν, το μικρό και πανέμορφο λιμάνι της Σκύρου, συναντιούνται κάθε καλοκαίρι από διάφορα μέρη του κόσμου άνθρωποι με ένα κοινό: την αγάπη τους για το περιβάλλον και την υγεία καθώς και τη λαχτάρα τους να μάθουν να τα προστατεύουν σωστά ώστε στη συνέχεια να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις τους στις δικές τους παρέες, κοινότητες, πολιτείες και να γίνουν περιβαλλοντικοί πρεσβευτές σε κάθε γωνιά της γης.

Το καλοκαίρι στις δράσεις του Skyros Project (θαλάσσιο και τουριστικό παρατηρητήριο, παιδική περιβαλλοντική κατασκήνωση, sea-cinema, άσκηση στη φύση, διαλέξεις, internship/πρακτική άσκηση) προστέθηκε και το Trash Art με δημιουργίες  ψηφιδωτών! Εντυπωσιάζουν με την πρώτη ματιά τα πρώτα καλλιτεχνικά έργα, ψηφιδωτά  από ανακυκλώσιμα και επαναχρησιμοποιήσιμα υλικά, που συναντάς να στολίζουν το λιμάνι της Λιναριάς στη Σκύρο. Με γνώμονα την διεθνή εμπειρία στο θέμα, δημιουργήθηκε στη Μονάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας στο ΠαΔΑ, το Καλλιτεχνικό Εργαστήρι Ψηφιδωτών το οποίο τα καλοκαίρια μεταφέρεται στο λιμάνι της Σκύρου προσθέτοντας μια μόνιμη καλλιτεχνική χροιά στις περιβαλλοντικές δράσεις του Skyros Project, επιδεικνύοντας τη δυναμική των μελών του μέσα από φρέσκιες δημιουργίες.  Την ομάδα που το στηρίζει την απαρτίζουν μέλη του Skyros Project με επικεφαλής εμπνευστή και δημιουργό τον Υποψήφιο διδάκτορα Γιάννη Θεοδούλου. Οι εμπλεκόμενοι στο πρωτοπόρο Καλλιτεχνικό Εργαστήρι  διακατέχονται από δημιουργικότητα της οποίας η βάση βρίσκεται στην περιβαλλοντική τους συνείδηση και υπενθυμίζουν ότι ο πλανήτης μπορεί να φροντιστεί μέσα από όμορφες δράσεις, όπου τα σκουπίδια γίνονται πηγές έμπνευσης και δημιουργίας. Τα ψηφιδωτά του Skyros Project τράβηξαν το ενδιαφέρον και άλλων φορέων που θέλουν να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες τους μέσα από ευχάριστες και δημιουργικές δράσεις σε άλλες κοινότητες και έτσι το πρόγραμμα ταξίδεψε σε άλλα νησιά, κοινότητες και σχολικά ιδρύματα αποσπώντας υπέροχα σχόλια!

Συμπερασματικά όποια/ος θέλει να εμπλακεί ενεργά μπορεί να έρθει στο λιμάνι της Σκύρου από μια εβδομάδα έως δύο μήνες τα καλοκαίρια και να πιστοποιηθεί ως περιβαλλοντικός πρεσβευτής/εκπαιδευτής από το ΚΕΔΙΒΙΜ του ΠαΔΑ. Έχουμε και κάποιους που επέλεξαν να συνεχίσουν την διαμονή τους και τον χειμώνα στο λιμάνι και έτσι να περιμένουν  να καλωσορίσουν τα νέα μέλη που θα καταφθάνουν το καλοκαίρι του 2022.

Το λιμάνι της Λιναριάς Σκύρου αποδεικνύεται εκπαιδευτικό εργαλείο για τους φοιτητές ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να εφαρμόσουν έμπρακτα όσα διδάσκονται στο αμφιθέατρο. Τι θεωρείτε ότι έχουν αποκομίσει από την εμπειρία τους αυτή;

Η ομάδα του #skyrosproject έχει παρουσιάσει το έργο της καλεσμένη σε πληθώρα συνεδρίων και ημερίδες ανά το κόσμο (Ιταλία, Ντουμπάι ΗΑΕ, Ιαπωνία, Ισπανία, Μαρόκο, Νέα Υόρκη, Βοστώνη, Νιου Τζέρσεϋ, Αυστρία, Νορβηγία) και αναμένει με αγωνία να παραμείνουν ανοιχτά τα διεθνή σύνορα για να ταξιδέψει ξανά πιο έντονα.

Οι επισκέπτες εκπαιδευόμενοι στο λιμένα της Λιναριάς, μεταφέρουν στην δική τους καθημερινότητα, το βίωμα που αποκτούν στις μέρες φιλοξενίας τους στο λιμάνι ενδυναμώνοντας μια υπεύθυνη περιβαλλοντική συμπεριφορά και υιοθετώντας ένα φιλο-περιβαλλοντικό τρόπο ζωής. 

Τα εκατοντάδες πλέον μέλη του Skyros Project και οι απόφοιτοι της μοναδικής στη Χώρα μας Θερινής Ακαδημίας Περιβαλλοντικών Εκπαιδευτών αποδεικνύουν στη πράξη ότι η απόκτηση ποιοτικής εκπαίδευσης είναι η βάση για τη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης. Η ποιοτική εκπαίδευση όπως αυτή της Θερινής Ακαδημίας Περιβαλλοντικών Εκπαιδευτών στοχεύει στην δημιουργία μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, ενός ενεργού και δημοκρατικά σκεπτόμενου πολίτη.

Οι εκπαιδευόμενοι μέσα από το Skyros Project έχουν προχωρήσει σε δυνατά μεταπτυχιακά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, έχουν προαχθεί στις εργασίες τους σε περιβαλλοντικές θέσεις και έχουν αναδείξει τα σχολεία τους ως κέντρα περιβαλλοντικής αριστείας, και τέλος κάποιοι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ έχουν προάγει το Skyros Project ως μοντέλο προς μίμηση.

Νομίζετε πως η περιβαλλοντική αγωγή εκλείπει στις μέρες μας από τα σχολεία; Είναι οι νέοι αρκετά ενημερωμένοι για την περιβαλλοντική προστασία;

Ο εμπλουτισμός, της κοινωνίας του σήμερα, με ενεργούς πολίτες ως προς τα περιβαλλοντικά θέματα, είναι μια επιτακτική ανάγκη σε παγκόσμια κλίμακα.  Η περιβαλλοντική αγωγή προϋποθέτει πολιτική αγωγή γιατί απώτερος σκοπός είναι να συμμετέχουμε ενεργά στην λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων. Η πραγματικότητα στη χώρα μας είναι ότι οι δεξιότητές μας για εμπλοκή στα κοινά τόσο σε τοπικό όσο και διεθνές επίπεδο διδάσκεται πολύ χλιαρά στα σχολεία μας. Άρα τώρα που η πανδημία έδειξε τις πραγματικές απειλές σε επίπεδο πλανητικής υγείας είναι μονόδρομος η ενδυνάμωση των ελληνικών σχολείων ως προς την  "υπεύθυνη περιβαλλοντική συμπεριφορά των μαθητών ώστε αργότερα να είναι σε θέση να διασφαλίσουν την ποιότητα του περιβάλλοντος και κατά συνέπεια της υγείας". Συμμετοχή σε περιβαλλοντικές δράσεις όπως αυτή του Skyros Project πρέπει να υιοθετηθούν από τα σχολεία γιατί θα ενδυναμώσουν τις φωνές της νεολαίας μας για την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και για την διεκδίκηση μιας αξιοπρεπούς καθημερινότητας.

Διανύοντας μια περίοδο που η πανδημία του covid-19 δείχνει να επηρεάζει ακόμη την καθημερινότητά μας, ποια είναι η δική σας θέση για την διαχείριση της κρίσης αυτής;

Ο πλανήτης μας είναι σε εγρήγορση επιχειρώντας να δαμάσει την τρέχουσα πανδημία και συνάμα σε μια θλιβερή διαπίστωση ότι η ανθρώπινη ευφυία έχει μεταφορικά και κυριολεκτικά ανάψει φωτιές!  Το κεφάλαιο κόβιντ δίνει την σκυτάλη σε μια νέα ταραχή «ένα περιβάλλον μπουκωμένο από μάσκες, πλαστικά γάντια, self-test, χημικά απολύμανσης και καπνούς από φωτιές σε κάθε γωνιά της γης». Τα περιβαλλοντικά θέματα κοσμούν τα σαλόνια της δημοσιότητας και οι αρνητικές τους επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία θα καθορίσουν την βιωσιμότητα της ίδιας της ζωής. Ήδη οι φωτιές στα ελληνικά δάση αποδεικνύουν ότι τα δέντρα, η ασπίδα προστασίας ενάντια στη κλιματική αλλαγή, είναι και τα πρώτα που πληρώνουν το κόστος της κλιματικής αλλαγής. Συνεπώς η ενδυνάμωση, της κοινωνίας του σήμερα, με ενεργούς πολίτες ως προς τα περιβαλλοντικά θέματα, είναι ΤΩΡΑ μια ΑΚΟΜΗ πιο επιτακτική ανάγκη σε παγκόσμια κλίμακα. Συνεπώς οφείλουμε όλες και όλοι από τα πόστα μας να δεσμευτούμε στον κοινό αγώνα της διασφάλισης της πλανητικής υγείας παλεύοντας ενάντια στο μέγιστο πρόβλημα που μας απειλεί, αυτό της κλιματικής αλλαγής.

Χαρακτηριστική είναι η επισήμανση του κ. Κυριάκου Αντωνόπουλου ότι «Ως Πρόεδρος του Λιμένα Σκύρου επιθυμώ και πράττω ανάλογα ώστε κάθε φιλο-περιβαλλοντική δράση να εκφράζεται, να παραδειγματίζει και να ευαισθητοποιεί την κοινωνία. Το λιμάνι δεν είναι μόνο τα πλοία, τα αλιευτικά και τα τουριστικά σκάφη. Είναι μία ελεύθερη ζώνη που συναντιούνται πολιτισμοί, τάσεις, και νοοτροπίες». Από την πλευρά μου θα ήθελα να τονιστεί ότι «η ομάδα του προγράμματος Σκύρος, θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία νέων πρότυπων συμπεριφοράς, τα οποία συνοδοιπορούν με το φυσικό περιβάλλον και εμπλέκουν μέχρι και την τέχνη ως εργαλείο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης». Μέσω της βιωματικής μάθησης αποδεικνύεται πως με δημιουργική φαντασία και επένδυση είναι δυνατή η καλλιέργεια «οικολογικού ήθους» του κάθε πολίτη.  Ένα μικρό λιμάνι σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια της χώρας μας χαράζει την πορεία προς την «ΟΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ με συνταγή Skyros Project!».

Συνέντευξη-επιμέλεια:Γκρίτζαλη Κατερίνα

Δ/ντρια Σύνταξης,stentoras.gr

Λίγα λόγια για την Κωνσταντίνα Σκαναβή..

Η κ. Κωνσταντίνα Σκαναβή αποφοίτησε από την Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Λος Άντζελες, Καλιφόρνιας, ΗΠΑ. Κατέχει από το 2019 την βαθμίδα της  Καθηγήτριας, στο πεδίο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας στο τμήμα Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Είχε οριστεί ως η πρώτη Κοσμήτορας της νεο-ιδρυθείσας Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Πριν, διετέλεσε Διευθύντρια του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου όπου υπηρέτησε ως Καθηγήτρια του τμήματος Περιβάλλοντος τα τελευταία 18 χρόνια. Από το 1988-2000, ήταν Καθηγήτρια στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Λος Άντζελες, Καλιφόρνιας, ΗΠΑ, όπου εργάστηκε στα πεδία της Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας, Περιβαλλοντικής Υγείας και Αγωγής Υγείας. Έχει σχεδιάσει και προσφέρει πανεπιστημιακά μαθήματα στα πεδία της Περιβαλλοντικής Υγείας, Εκπαίδευσης και Επικοινωνίας καθώς και Προαγωγής Υγείας τόσο στην Αμερική όσο και στην Ελλάδα.

Η κ. Σκαναβή είναι επιστημονική υπεύθυνη και Διευθύντρια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Περιβαλλοντική Επικοινωνία και Προαγωγή Υγείας» και έχει σχεδιάσει και υλοποιεί καινοτόμες δράσεις όπως η Θερινή Ακαδημία Περιβαλλοντικών Εκπαιδευτών, το πρόγραμμα ΣΚΥΡΟΣ, Ταχύρρυθμο πρόγραμμα  επιμόρφωσης για COVID 19 και Καλλιτεχνικό Εργαστήρι από ανακυκλώσιμα ή σκουπίδια. Η Καθηγήτρια Κωνσταντίνα Σκαναβή είναι συγγραφέας πολλαπλών άρθρων, κεφαλαίων και βιβλίων σε διεθνές επίπεδο και έχει παρουσιάσει το έργο της σε εκατοντάδες διαλέξεις και ομιλίες σε πολλές διαφορετικές χώρες. Μέσα στα άμεσα ερευνητικά ενδιαφέροντά της είναι η προώθηση Υπεύθυνης Περιβαλλοντικής Συμπεριφοράς και Προαγωγής Υγείας καθώς και η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των σχετικών αποφάσεων στα θέματα περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας. Απώτερος σκοπός της είναι η υποστήριξη όλων αυτών που δεν αντιπροσωπεύονται επαρκώς στη διαχείριση των θεμάτων περιβάλλοντος και υγείας.

Share this post