Ξεφυλλίζοντας ενημερωτικούς οδηγούς για τα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας στη διάρκεια του καλοκαιριού, στάθηκα στην μουσική παράσταση «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» που επί τη ευκαιρία του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, αποτυπώνει με θαυμαστό τρόπο την επικαιρότητα των μηνυμάτων του παρελθόντος στο παρόν και μας αφυπνίζει για το χρέος μας απέναντι στην ελληνική παράδοση, την ιστορία, τον πολιτισμό και το μέλλον των παιδιών μας.
Το δύσκολο έργο της μουσικής διεύθυνσης - ενορχήστρωσης αποδίδεται με αξιόλογο τρόπο από τον κύριο Θεόδωρο Λεμπέση, μουσικό, συνθέτη και μαέστρο με πλούσιο έργο στο ενεργητικό του.
1. Κε Λεμπέση, σπουδαία δουλειά η νέα σας ενορχήστρωση. Τι σας ώθησε να εκφραστείτε μέσα από την ορχηστρική απόδοση ενός τόσο ταυτισμένου με την εθνική μας υπόσταση έργου;
Η ενορχήστρωση αυτού του σπουδαίου έργου ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα και μια μεγάλη πρόκληση. Νομίζω, όμως πως ήρθε την κατάλληλη στιγμή, αφού το έτος που διανύουμε, το 2021, είναι ένα έτος-ορόσημο για την Ελλάδα. Αυτό που με ώθησε, ώστε να υλοποιήσω αυτό το έργο είναι οι σπουδαίοι στίχοι του εθνικού μας ποιητή, του Διονύσιου Σολωμού και η μελοποίηση του Νικόλαου Μάντζαρου. Το έργο αυτό μιλά για τις αξίες της ζωής, τις οποίες όλοι θα πρέπει να έχουμε στο νου μας και να πορευόμαστε με αυτές: την ανδρεία, τον ηρωισμό και τη θυσία για την ελευθερία.
2. Αποδίδετε τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν» μέσα από μια φρέσκια και σύγχρονη καλλιτεχνική πρόταση. Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν για εσάς να αποδώσετε το ύφος της ιστορικής του εποχής;
Νομίζω πως ο «Ύμνος εις την Eλευθερίαν» έχει μία διαχρονικότητα. Θα μπορούσαμε να τον τοποθετήσουμε και στη σημερινή εποχή. Ο ελληνικός λαός, μέσα στα χρόνια, έχει εμπνευστεί και έχει ταυτιστεί με τους ήρωες της ελληνικής επανάστασης. Οι αγώνες για ανεξαρτησία και ελευθερία είναι πολλοί. Έχοντας, λοιπόν, αυτό στο μυαλό μου, ξεκίνησα να ενορχηστρώνω το έργο, τοποθετώντας το στη σημερινή εποχή και δίνοντας μία σύγχρονη ματιά στο έργο, ώστε να γίνει κατανοητό από τους ακροατές.
3. Η έννοια της ελευθερίας που είναι διάχυτη στην διάρκεια του έργου είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Τι είναι αυτό που σας ενοχλεί ως ευαισθητοποιημένο άνθρωπο, πολίτη και καλλιτέχνη στην κοινωνία της εποχής μας;
Στη ζωή μας συμβαίνουν διάφορα γεγονότα που μας θυμίζουν τη σπουδαιότητα της λέξης ελευθερία. Ζήσαμε εμείς και ο όλος ο κόσμος μέσα σε μία συνθήκη με περιορισμούς, γεγονός που μας έκανε να δούμε μπροστά μας το «πολύτιμο» της ελευθερίας. Οι εποχές διαφορετικές, μα και πόσο ίδια η έννοια της ελευθερίας! Ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» είναι το πλέον επίκαιρο και συνυφασμένο έργο που θα μας θυμίζει την έννοια της θυσίας. Θα μας υπενθυμίζει, ότι ο αγώνας και οι στερήσεις είναι λίγα από τα πολλά που χρειάστηκαν για να φτάσει ο άνθρωπος στο σκοπό, στην Ελευθερία.
Για ακόμα μία φορά η ανθρωπότητα και ο καθένας μας, βρίσκεται μπροστά σε μεγάλα γεγονότα.
Πιστεύω, ότι το τελευταίο διάστημα και μέσα από τις δύσκολες συγκυρίες που ζούμε σαν χώρα και σαν πολίτες, νιώθουμε «εγκλωβισμένοι» και αυτό μας οδηγεί σε μία κοινωνία βαθιάς έλλειψης συνεργατικότητας και ομαδικότητας. Αδιαμφισβήτητα, οι άνθρωποι λειτουργούν καλύτερα μέσα στο πλαίσιο της ομάδας, της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, των μη φοβικών σχέσεων. Η ευχή μου είναι να δούμε τον διπλανό μας και έτσι να βρεθούμε μαζί στον δρόμο της δημιουργίας. Αυτή η διαδικασία θα μας κάνει περισσότερο ελεύθερους
4. Οι νέοι του σήμερα ίσως είναι ένα δύσκολο κοινό, καθώς έχουν ποικίλα μουσικά ενδιαφέροντα και επιλογές διασκέδασης. Τι θα μπορούσαν να αποκομίσουν παρακολουθώντας τη μουσική παράσταση;
Είναι ένα σύγχρονο έργο, ανήκει στο «σήμερα» και μας θυμίζει τη σπουδαιότητα της ελευθερίας. Όλοι μας, και οι νέοι μας, έχουμε την ευκαιρία να «συναντηθούμε» με καλλιτεχνικά γεγονότα και να τα γνωρίσουμε. Τι θα μπορούσαν να αποκομίσουν; Την γνωριμία με ένα σπουδαίο ποιητικό κείμενο, με μία διαχρονική μουσική σύνθεση, με έννοιες διαχρονικές και πανανθρώπινες, με κάτι που ο χρόνος το έχει αναδείξει σε παγκόσμιο και φυσικά όλα αυτά μέσα από μία πλούσια καλλιτεχνική ομάδα.
Η φετινή χρόνια που σηματοδοτεί τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 είναι μια ευκαιρία. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι στην ουσία με τον εαυτό μας και με το πώς θα παρουσιάσουμε ένα έργο που μιλάει για ένα πολύ συγκεκριμένο γεγονός. Στη διαδρομή ανακαλύπτουμε, όπως πάντα, ότι τα πολύ μεγάλα έργα δεν έχουν χρόνο και εποχή, αλλά είναι παγκόσμια και συνδέονται με κάθε εποχή και με κάθε στιγμή. Έτσι, λοιπόν θα έλεγα, ότι η ευκαιρία αυτή είναι καλό να μην πάει χαμένη. Έργα όπως αυτό, θα πρέπει να μπορούν να παρουσιάζονται σε πολλές και διαφορετικές χρονικές στιγμές, αφού η ολότητά τους ανήκει και στο «σήμερα». Είναι μια καλή ευκαιρία, μέσα από αυτούς τους σπουδαίους στίχους, την μουσική και τα εξαιρετικά κείμενα που απαγγέλλονται, οι νέοι να γνωρίσουν τον ηρωισμό και τις θυσίες των προγόνων μας για την ελευθερία και να κατανοήσουν πόσο σημαντικό είναι για την πορεία της ζωής τους, να νιώθουν και να είναι πραγματικά ελεύθεροι.
Συνέντευξη-Επιμέλεια: Γκρίτζαλη Κατερίνα
Δ/ντρια Σύνταξης, stentoras.gr
Λίγα λόγια…
…για την παράσταση
Όλα τα σημαντικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης συμπυκνώνονται στους 158 στίχους του έργου «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» που έγραψε ο εθνικός μας ποιητής, Διονύσιος Σολωμός το 1823 και τους οποίους μελοποίησε μοναδικά ο Νικόλαος Μάντζαρος.
Αυτοί είναι ο πυρήνας μιας πολύ ιδιαίτερης δουλειάς που συνδυάζει τη μουσική με την αφήγηση και θα περιοδεύσει στην Ελλάδα αυτό το καλοκαίρι, σε ενορχήστρωση του μαέστρου και καλλιτεχνικού διευθυντή του Διεθνούς Φεστιβάλ Δωδώνης, Θεόδωρου Λεμπέση. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Λευτέρης Γιοβανίδης, ενώ ο ηθοποιός Τάσος Ιορδανίδης κρατά το ρόλο του αφηγητή.
…για το έργο του Σολωμού
Το έργο του Διονύσιου Σολωμού αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό ποιητικό επίτευγμα του 19ου αιώνα. Αποτελείται από 158 τετράστιχα σε μέτρο τροχαϊκό, με εναλλαγές επτασύλλαβων και οκτασύλλαβων στίχων, στους οποίους περιγράφει τα πρώτα ιστορικά γεγονότα της Επανάστασης. Επίσης, θυμίζει τα μαρτυρικά χρόνια του Ελληνισμού, την έχθρα των Ευρωπαίων ηγεμόνων και την αδιάφορη στάση τους στην ελληνική επανάσταση και τέλος, προτρέπει τους Έλληνες να απαλλαγούν από τη διχόνοια και να συσπειρωθούν με κοινό στόχο την απελευθέρωση.
Ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» μεταφράστηκε αμέσως στα ιταλικά, τα γαλλικά, τα αγγλικά και λίγο αργότερα στα γερμανικά, ενώ κυκλοφόρησε σε όλη την Ευρώπη και Αμερική.
…για τη μελοποίηση του Μάντζαρου
Ο Νικόλαος Μάντζαρος μελοποίησε για πρώτη φορά ολόκληρο το ποίημα το 1827 με τρόπο «λαϊκό», ώστε οι στίχοι και τα μηνύματά του να διαδοθούν γρήγορα, αλλά και να γίνουν ευκόλως αντιληπτά από τους αγωνιστές που είχαν ανάγκη από εμψύχωση. Η ενασχόλησή του με το ποίημα του Σολωμού έγινε σκοπός ζωής, αφού προέβη σε δεύτερη εκδοχή το 1844 που αφιέρωσε στον Όθωνα, αλλά και σε μια τρίτη που ολοκλήρωσε το 1870.
Και οι τρεις εκδοχές είναι γραμμένες για τετράφωνη ανδρική χορωδία και πιάνο, σε μορφή ορατορίου και διάρκεια κατά μέσο όρο τα 70 λεπτά. Οι πρώτες τετράστιχες στροφές του ποιήματος αποτελούν τον Εθνικό ύμνο της Ελλάδας από το 1865.
…για την ενορχήστρωση του Θεόδωρου Λεμπέση
Η συγκεκριμένη μουσική παράσταση αφορά στην πρώτη γραφή του Μάντζαρου και ξεκινά με το Εθνικό Ύμνο. Η φρέσκια πρόταση του μαέστρου Θεόδωρου Λεμπέση, ο οποίος υπογράφει τη νέα ενορχήστρωση για ορχήστρα δωματίου με 4 λυρικούς τραγουδιστές και ανδρική χορωδία, κρατά το ύφος εποχής. Κατά τη διάρκεια του έργου δε, παρεμβαίνει ο ηθοποιός Τάσος Ιορδανίδης σε ρόλο αφηγητή, με αναφορές σε ιστορικά κείμενα άρρηκτα συνδεδεμένα με τους στίχους του Σολωμού.
Ο κύριος Λεμπέσης σημειώνει σχετικά: «Με την ευκαιρία του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, βρεθήκαμε και πάλι σε ανοιχτό διάλογο με ιστορικά μουσικά έργα και μας δόθηκε η ευκαιρία να τα ζωντανέψουμε ξανά, καθώς -πιστεύω ακράδαντα- πως ανήκουν στη μεγάλη και παγκόσμια μουσική βιβλιοθήκη και έχουν θέση στο “σήμερα”».
…για τον Θεόδωρο Λεμπέση
Μουσικός, συνθέτης, μαέστρος με πλούσιο έργο στο ενεργητικό του. Μεταξύ άλλων, έχει συνθέσει τα μουσικά έργα «Ελλήνων Δείγμα», «Τα βρώμικα πινέλα του Σύλβιο Λου», «Ρέκβιεμ στο μεγάλο πόλεμο», «Πορτρέτα Γυναικών», «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος». Επίσης, έχει γράψει μουσική για ταινίες, αλλά και για το θέατρο, όπως: «Οι Τενόροι», «Μήδεια», «Φιλουμένα Μαρτουράνο», «Φαύστα», «Το άγαλμα που κρύωνε», «Τριαντάφυλλο στο στήθος», «Αυτοί που περπατούν στα σύννεφα», «Μαντώ la bella Greca», «Μία χώρα δύο αιώνες μετά».
Έχει ενορχηστρώσει ολοκληρωμένα μουσικά έργα Ελλήνων και ξένων συνθετών για διάφορα μουσικά σύνολα και καλλιτεχνικούς οργανισμούς (Κρατική ορχήστρα Αθηνών, Ορχήστρα σύγχρονης μουσικής ΕΡΤ, Academica Ορχήστρα, κ.ά.).
Ενορχηστρώσεις του έχουν εκτελεστεί στο εξωτερικό, στο πλαίσιο συνεργασίας με διακεκριμένους σολίστες.
Έχει συνεργαστεί με αξιόλογους καλλιτέχνες, έχοντας εμφανιστεί σε πολλά Διεθνή Φεστιβάλ και καλλιτεχνικούς οργανισμούς όπως: Φεστιβάλ Αθηνών, Δωδώνης, Πατρών, Θεσσαλονίκης, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Διεθνές Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής Κυκλάδων, κ.ά.
Είναι μέλος της Ορχήστρας Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, όπου και τη διευθύνει με έργα δικά του.
Από το 2020 είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Δωδώνης και από το 2021 ως σήμερα διευθύνει και την Ανδρική Χορωδία Λαυρίου.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ
27 Ιουνίου, Αγία Παρασκευή (με τη χορωδία του Λαυρίου)
7 Ιουλίου, Κόρινθος (με τη χορωδία του Λαυρίου)
23 Ιουλίου, Μυτιλήνη
2 Αυγούστου, Δωδώνη (με την ορχήστρα σύγχρονης μουσικής της ΕΡΤ)
28 Αυγούστου, Λαύριο (με τη χορωδία του Λαυρίου)
29 Αυγούστου, Σαρωνικός (με τη χορωδία του Λαυρίου)
5 Σεπτέμβριου, Πεύκη (με τη χορωδία του Λαυρίου)
13 Σεπτεμβρίου, Νέα Σμύρνη (με τη χορωδία της Νέας Σμύρνης)
Share this post
