Η επιχειρηματικότητα είναι ένα δύσκολο άθλημα, αρκετά απαιτητικό, και σίγουρα δεν είναι για όλους. O Ορέστης Ματσούκας, πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Νέων Επιχειρηματιών Αθηνών - Πειραιώς και Περιχώρων (Ε.ΣΥ.Ν.Ε.Α.Π.Π.) μιλά για το μέλλον της επιχειρηματικότητας, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας νέος επιχειρηματίας και τα επόμενα βήματα του Ε.ΣΥ.Ν.Ε.
Οι νέοι άνθρωποι έχουν διάθεση να μπούνε στο επιχειρηματικό περιβάλλον να δημιουργήσουν και να φτιάξουν κάτι δικό τους;
Είναι μία τυπική ερώτηση, παρ’ όλα αυτά η απάντηση είναι πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά ταυτόχρονα πολύ δύσκολη. Οι νέοι άνθρωποι έχουν τη θέληση να κάνουν κάτι δικό τους, έχουν εξαιρετικές ιδέες, έχουν διάθεση να δημιουργήσουν και να πετύχουν. Σήμερα άλλωστε μπορεί οποιοσδήποτε να ξεκινήσει μία επιχείρηση από το σπίτι του χρησιμοποιώντας απλώς ένα laptop. Όλες οι πληροφορίες μπορούν να βρεθούν με το πάτημα ενός κουμπιού. Η θέληση όμως δεν παίζει κανένα ρόλο και παρατηρούμε ότι οι νέοι δεν κάνουν το τελικό βήμα πολλές φορές επειδή βλέπουν ότι στο τέλος κάθε μήνα θα πρέπει να πληρώνουν εφορία, θα έχουν πάγια έξοδα, πρέπει να έχουν αποθεματικό στα ταμεία της επιχείρησης και επιπλέον να βγάζουν λεφτά για να ζήσουν και οι ίδιοι. Όλα αυτά φαίνονται βουνό σε έναν άνθρωπο που μπαίνει σε αυτή τη διαδικασία, ιδιαίτερα όταν συναντά για πρώτη φορά τα γραφειοκρατικά ζητήματα του δημοσίου.
Σήμερα τι προβλήματα αντιμετωπίζει κάποιος που ξεκινά μία επιχείρηση; Το θεσμικό και νομικό πλαίσιο βοηθάνε ή παραμένουν άλυτα;
Πρόσφατα βρέθηκα στην Κομισιόν, όπου συνομίλησα με τον Ντέκλαν Κοστέλο (μέλος της τρόικας) και ο οποίος μου ανέφερε τα νομικά κωλύματα και την επιτακτική ανάγκη να ξεπεραστούν. Σε αυτή την κατεύθυνση πιέζει η τρόικα και η Κομισιόν, να λυθούν το νομικά ζητήματα, να υπάρχει συνολικότερα απλοποίηση των διαδικασιών. Τα φορολογικά ευτυχώς δεν αποτελούν πλέον τόσο μεγάλο πρόβλημα, βέβαια έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας. Ακόμα και με την παρούσα κυβέρνηση, που έχει κάποιες αγκυλώσεις νοοτροπίας ως προς τον όρο «επιχειρηματικότητα», έχουν γίνει βήματα και έχουν ξεπεραστεί δυσκολίες.
Για ποιο λόγο νέες επιχειρήσεις, εφόσον έχουν τη δυνατότητα να βρουν χρηματοδότηση, καθώς και ανθρώπους να τους βοηθήσουν (coach, mentors κ.ά.), έχουν ένα κύκλο ζωής 4 με 5 χρόνια και στη συνέχεια κλείνουν;
Δεν αποτελεί μόνο ένα ελληνικό φαινόμενο, αλλά συμβαίνει παντού. Παγκόσμια επιβιώνουν μόνο το 20% των επιχειρήσεων που δημιουργούνται. Βέβαια στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει με το ζόρι το 10%. Όσον αφορά στην Ελλάδα, θεωρώ σημαντικό ένας νέος επιχειρηματίας να συμμετάσχει σε κάποια θερμοκοιτίδα. Μέσα σε αυτό τον χώρο αναγκάζεται να κάνει κάποια βήματα αλλά και να έχει μία μετρήσιμη πορεία. Εκεί θα δει και αν μπορεί να αντέξει την αγορά σύμφωνα με τις εβδομαδιαίες, μηνιαίες ή τριμηνιαίες αναφορές που θα έχει ως επιχείρηση. Επίσης μην θεωρούμε ότι η χρηματοδότηση στην Ελλάδα είναι κάτι εύκολο. Μάλιστα, ακόμα και αν βρούμε τα απαραίτητα χρήματα, πρέπει να κάνουμε και την κατάλληλη διαχείριση. Διαφορετικά θα μας γυρίσει «μπούμερανγκ».
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών οι ατομικές επιχειρήσεις αγγίζουν το 74%. Θεωρείτε ότι ο κόσμος πρέπει να στραφεί στις συνέργειες και στου συνεταιριστικού τύπου επιχειρήσεις προκειμένου να παραμείνει ζωντανός στην αγορά;
Και ναι και όχι. Όταν συνεταιρίζεσαι με κάποιον, ουσιαστικά τον παντρεύεσαι επαγγελματικά, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Θεωρώ μέγιστο λάθος να συνεταιρίζονται άτομα τα οποία γνωρίζονται. Είναι απαγορευτικό φίλοι ή συγγενείς να επιχειρούν από κοινού, διότι περιπλέκονται οι σχέσεις και δεν είναι ευδιάκριτα το όρια, πού σταματάνε οι επαγγελματικές και πού ξεκινάνε οι προσωπικές. Θεωρώ ότι οι συνέργειες μπορούν να γίνουν και να είναι επιτυχημένες, αρκεί να έχουμε και την κατάλληλη παιδεία, την οποία δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχουμε.
Θίξατε το ζήτημα των οικογενειακών επιχειρήσεων. Στην Ελλάδα η συντριπτική πλειονότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι οικογενειακές. Είναι ένα «κατηγορώ» που τους αποδίδεις;
Σαφώς και όχι. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως παθογένεια της ελληνικής οικονομίας. Είναι άκρως θετικό ότι στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες μεσογειακές χώρες, υπάρχει αυτή η άτυπη οικογενειοκρατία. Είναι πολύ θετικό ότι υπάρχει ένα τέτοιο προστατευτικό δίχτυ στην κοινωνία και σε πάρα πολλές οικογένειες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η νέα γενιά να αποκτάει επιχειρηματική κουλτούρα από πολύ νωρίς. Άλλωστε και στον Ε.ΣΥ.Ν.Ε. το 50% των μελών μας διοικεί οικογενειακές επιχειρήσεις. Είναι απαραίτητο πάντως να ξεχωρίζουμε τις οικογενειακές σχέσεις από τις επαγγελματικές.
Μιλήσατε για την κατάλληλη παιδεία. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε δράσεις ιδιαίτερα από τριτοβάθμια ιδρύματα στον τομέα της καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Θεωρείτε ότι δεν είναι συνδεδεμένη η τριτοβάθμια εκπαίδευση με τον επιχειρηματικό κόσμο;
Ευτυχώς πλέον δεν ακούγεται σαν αστείο. Όταν ήμουν φοιτητής αυτή η σύνδεση ήταν ένα τραγικό ανέκδοτο. Πλέον έχει αποενοχοποιηθεί στη μεγαλύτερη μερίδα των φοιτητών η έννοια της επιχειρηματικότητας. Ξεκίνησε δειλά δειλά ως μία νέα εναλλακτική και τώρα πια θεωρείται βέλτιστη πρακτική. Ενδεικτικά το ΟΠΑ είναι πρωτοπόρος αυτή τη στιγμή, καθώς έχει τους ανάλογους ανθρώπους με την κατάλληλη νοοτροπία. Είμαι αισιόδοξος ότι το παράδειγμά της πρέπει να το ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα εκπαιδευτικά ιδρύματα με σκοπό να δώσουν ώθηση στους φοιτητές να δημιουργήσουν. Ο κρίσιμος παράγοντας σε όλη αυτή την προσπάθεια είναι το ανθρώπινο δυναμικό και στην προκειμένη περίπτωση οι ακαδημαϊκοί, οι οποίοι πρέπει να πάρουν πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.
Ποιοι τομείς θεωρείτε ότι έχουν μέλλον στην Ελλάδα;
Ο πρωτογενής τομέας, τον οποίο και θαυμάζω, αλλά δυστυχώς δεν τον γνωρίζω. Η Ελλάδα έχει απίστευτα μικροκλίματα και απίστευτες μικροπαραγωγές. Έχουμε ως χώρα εκπληκτικό brand όσον αφορά στην ποιότητα, την οποία πρέπει να εκμεταλλευτούμε. Επίσης η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί το κομμάτι της εμπειρίας. Να συνδυάσει, για παράδειγμα, την «πράσινη» οικονομία με τον τουρισμό.
Να αναφέρω απλώς ένα παράδειγμα που θεωρώ χαρακτηριστικό. Κάποια στιγμή βρέθηκαν στην Κόστα Ρίκα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Αντί όμως να κάνουν εξόρυξη, απαγόρευσαν οποιαδήποτε άντληση πετρελαίου και τελικά βγάζουν πολλαπλάσια χρήματα από τον οικοτουρισμό, γιατί δεν κατέστρεψαν το φυσικό τους περιβάλλον.
Αντίστοιχα μπορεί και η Ελλάδα. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργήσουμε αύξηση των εξαγωγών, γιατί οι τουρίστες, οι οποίοι θα γνωρίσουν την Ελλάδα μέσα από ανθρωποκεντρικές εμπειρίες, γυρνώντας στις πατρίδες τους, θα ζητήσουν ελληνικά προϊόντα. Για παράδειγμα, όλοι ξέρουν το ασύρτικο κρασί, το οποίο είναι και καλό και φτηνό. Ελάχιστοι όμως ξέρουν το μοσχοφίλερο, το οποίο είναι άριστης ποιότητας. Μόνη της η «πράσινη» επιχειρηματικότητα δύσκολα θα αναπτυχθεί, συνδυαστικά όμως μπορεί να εκτοξευθεί.
Μεγάλο μέλλον έχει και ο τομέας της ενέργειας, αλλά έχουμε πολύ δρόμο προκειμένου να τον αξιοποιήσουμε κατάλληλα.
Πρόσφατα ο δήμος Πειραιά ανακοίνωσε τη δημιουργία κέντρου επιχειρηματικότητας για τη «γαλάζια» ανάπτυξη. Στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει κάτι αντίστοιχο. Πιστεύετε ότι θα έχει κάποιο αντίκτυπο;
Θεωρητικά ακούγεται εξαιρετικό. Πρακτικά δεν έχω δει τίποτα. Μακάρι να δημιουργηθεί ένας κόμβος επιχειρηματικότητας ο οποίος θα είναι εξωστρεφής. Ο φόβος μου όμως είναι να μην συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Να μην δημιουργηθεί μία «γυάλινη φούσκα», η οποία δεν θα έχει επικοινωνία και ανταπόδοση στην κοινωνία. Το ζητούμενο από ό,τι δημιουργείται είναι να βοηθάει την τοπική και την ευρύτερη κοινωνία, την τοπική οικονομία και τους πολίτες. Μακάρι να δημιουργηθεί κάτι υγιές και αξιόλογο και το οποίο θα εκμεταλλευτεί ένα από τα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα.
Τι ετοιμάζετε στο άμεσο μέλλον;
Αυτή τη στιγμή είμαστε σε συζητήσεις με το υπουργείο Τουρισμού για διάφορα πράγματα, δεν μπορούμε όμως να πούμε τίποτα, γιατί ακόμα δεν έχουν καταλήξει κάπου οι επικοινωνίες μας. Ελπίζω ότι σύντομα θα προχωρήσουμε σε ανακοινώσεις.
Όσον αφορά στις δράσεις, θα πραγματοποιηθεί στις 7 Μαρτίου το Start-up Europe Week σε συνεργασία με το Europe Direct του δήμου Αθηναίων και τον ESN (Erasmus Student Network) στο νέο Σεράφειο. Η εκδήλωση αυτή θα αφορά στη σύνδεση της επιχειρηματικότητας με την Ευρώπη. Σύντομα θα ανακοινώσουμε και περισσότερες λεπτομέρειες.
Μετά από δύο εβδομάδες, στις 21 Μαρτίου, πάλι στο Σεράφειο θα πραγματοποιηθεί το Get In The Ring StartingUp Athens, ένας από τους δυναμικότερους παγκόσμιους διαγωνισμούς, όπου ευελπιστούμε ότι θα είναι το event της χρονιάς. Σκεφτείτε μόνο ότι οι καλυτερες ελληνικές startups θα διαγωνιστούν σε σκηνικό που παραπέμπει σε..ring! Να πούμε επίσης ότι παρουσιαστής, συντονιστής και διαιτητής των «μαχών» θα είναι ο Λάμπρος Φισφής.
Όλα τα παραπάνω θα πραγματοποιηθούν υπό την αιγίδα του Ε.ΣΥ.Ν.Ε., του υπουργείου Τουρισμού στο πλαίσιο της συνεργασίας μας, της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας και Ανάπτυξης του υπουργείου Οικονομίας και του Συνδέσμου Εταιριών Κινητών Εφαρμογών Ελλάδας. Αρκετά μεγάλα και φιλόδοξα πλάνα, αλλά, νομίζω, θα πάμε καλά.
Τέλος, ως φορέας έχουμε αναλάβει το GaragErasmus, το επίσημο επαγγελματικό και επιχειρηματικό δίκτυο της γενιάς Erasmus, που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οπότε και σκοπεύουμε να διοργανώσουμε ημερίδες σε όλη την Ελλάδα, σε συνεργασία με τα τοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Αποστόλης Ζαβιτσάνος,
Δημοσιογράφος – Στέντορας
Share this post
