HOPEgenesis: Η υπογεννητικότητα κρύβει φόβο
Το 2015 σε 22 ελληνικά νησιά με μόνιμους κατοίκους περισσότερους από 18.000 ανθρώπους ούτε ένα κλάμα μωρού δεν ακούστηκε. Οι γυναίκες που παραμένουν εκεί, στους απομακρυσμένους τόπους, σε πείσμα των καιρών δεν γεννάνε. Όχι επειδή δεν θέλουν ή δεν μπορούν, αλλά επειδή φοβούνται, μη έχοντας έναν γιατρό στο πλάι τους να τις γιατροπορέψει όσο εκείνες θα περιμένουν το παιδί τους. Κι έτσι οι περίσσιες ομορφιές των ελληνικών νησιών απομένουν για θαυμασμό από τους τουρίστες. Οι γυναίκες θέλουν να γίνουν μάνες (κι οι άντρες πατεράδες), αλλά ο φόβος δεν τους αφήνει. Και τα νησιά, ως γνωστόν, ερημώνουν. Γιατί όσοι ενήλικες μπορούν τα εγκαταλείπουν για άλλες πολιτείες, οι ηλικιωμένοι για άλλους κόσμους και η επερχόμενη γενιά δυσκολεύεται πολύ να δει το φως της ημέρας.
Η τελευταία απογραφή του πληθυσμού της Ελλάδας που έγινε το 2011, έδειξε ότι για πρώτη φορά μεταπολεμικά ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πια οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις. Μάλιστα τα τελευταία στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών έδειξαν ότι το 2017 καταγράφηκε η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ θανάτων και γεννήσεων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.
Η υπογεννητικότητα είναι ίσως μεγαλύτερο πρόβλημα κι από την οικονομική κρίση. Διότι, όπως λένε αυτοί που ξέρουν, η οικονομία δεν αναπτύσσεται εάν δεν υπάρχει αύξηση του πληθυσμού ενός τόπου.
Η HOPEgenesis επικεντρώνεται κυρίως στις γυναίκες που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές ή απομονωμένα νησιά στην Ελλάδα, θέλουν να αποκτήσουν παιδιά, αλλά φοβούνται λόγω απουσίας γιατρών στον τόπο τους. Για να είναι πιο αποτελεσματική η δράση της οργάνωσης, έχει αναπτύξει στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες, προκειμένου να παρέχει την απαραίτητη ασφάλεια στις γυναίκες που κυοφορούν ή επιθυμούν να μείνουν έγκυοι. Έχει ενεργή παρουσία σε 28 νησιά, που είχαν ελάχιστες ή μηδενικές γεννήσεις από το 2015. Σχεδιάζει την ανάπτυξή της και σε άλλες περιοχές στην ηπειρωτική Ελλάδα, συνεργάζεται με ιατρικά κέντρα/μαιευτήρια σε Αθήνα, Ρόδο, Βόλο, Χίο και Σύρο και κλείνει στους κόλπους της επιστημονικό προσωπικό, χίλια μέλη, εταιρίες που σέβονται την κοινωνική τους ευθύνη και εξέχουσες προσωπικότητες, όπως η πρύτανης Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ και ο σύμβουλος στρατηγικής Peter Economides.
Η HOPEgenesis ιδρύθηκε από τον γυναικολόγο δρ. Στέφανο Χανδακά, MD, MBA, PhD, μαιευτήρα – γυναικολόγο, ενδοσκοπικό χειρουργό. Έναν άνθρωπο που, απ’ ό,τι φαίνεται, λατρεύει τη ζωή και τον τόπο του.
Ποια είναι η δράση της HOPEgenesis;
Αναλαμβάνουμε εξολοκλήρου το κόστος της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Από τις εξετάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, την αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών, την αεροδιαμετακομιδή των εγκύων στην περίπτωση που χρειαστεί, τα έξοδα ταξιδιού και παραμονής στην Αθήνα, εφόσον κριθεί σκόπιμο, μέχρι τον τοκετό, αλλά και την κάλυψη των εξόδων εάν το μωράκι πρέπει να μείνει σε θερμοκοιτίδα και τα έξοδα δεν μπορούν να καλυφθούν από τον Ε.Ο.Π.Υ. Με λίγα λόγια, αναλαμβάνουμε όλο το κόστος της εγκυμοσύνης και του τοκετού.
Ποιες γυναίκες αφορά το πρόγραμμα της οργάνωσης;
Υποστηρίζει τις γυναίκες που είναι μόνιμοι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών και έχουν αυτό τον δύσκολο δρόμο, να ζούνε σε ένα ακριτικό νησί και τον χειμώνα.
Είναι μεγάλο το κόστος μίας εγκυμοσύνης και του τοκετού;
Μπορεί να φτάσει τα 10.000 ευρώ. Με τις συνεργασίες που έχουμε ως HOPEgenesis μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το κόστος. Το οικονομικό όμως δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτών των γυναικών. Το θέμα είναι η ανασφάλεια που νιώθουν. Μπορούν και θέλουν να κάνουν παιδιά, αλλά φοβούνται να μείνουν έγκυοι στο νησί τους γιατί δεν υπάρχει γιατρός.
Τι έχετε πετύχει μέχρι στιγμής;
Έχουμε αλλάξει το πρόσημο του πληθυσμού στα νησιά όπου έχουμε δραστηριοποιηθεί. Στους Φούρνους της Ικαρίας, για παράδειγμα, δεν είχε γεννηθεί κανένα παιδί από το 2014. Αυτή τη στιγμή έχουν γεννηθεί οκτώ παιδιά. Δηλαδή έχει υπάρξει αύξηση των γεννήσεων 800%.
Πότε ξεκίνησε η HOPEgenesis;
Τον Δεκέμβριο του 2015. Το 2016 έγινε η δομή και οργάνωσή της. Η πρώτη χρονιά δράσης μας, το 2017, άρχισε από ένα μικρό νησάκι στο Ικάριο Πέλαγος, που λέγεται Θύμαινα, έχει εκατό κατοίκους και δεν υπήρχε καμία γέννηση από το 2011. Γι’ αυτές τις μικρές κοινωνίες είναι πολύ σημαντική αλλαγή η γέννηση παιδιών, διότι η ύπαρξη ενός παιδιού, εκτός των άλλων, σημαίνει αυτομάτως δημιουργία νηπιαγωγείου, δάσκαλος στο σχολείο και ούτω καθεξής.
Από πού προέρχονται οι πόροι της οργάνωσης και είναι εφικτή η κάλυψη τέτοιων μεγάλων ποσών;
Από εταιρίες που μας εντάσσουν στο κοινωνικό τους πρόγραμμα και μας προσφέρουν δωρεάν μετακινήσεις για παράδειγμα. Συνεργαζόμαστε με νοσοκομεία, αεροπορικές, ναυτιλιακές εταιρίες, ξενοδοχεία, δήμους και κοινότητες. Από χορηγίες και δωρεές και από τα πρόγραμμα των φίλων της Hopegenesis, που αυτή τη στιγμή είναι χίλια άτομα, τα οποία καταβάλουν τη συνδρομή τους. Φυσικά όλοι εμείς που συμμετέχουμε στην οργάνωση παρέχουμε τις υπηρεσίες μας δωρεάν.
Στην επιτροπή του οργανισμού συμμετέχουν πολλές εξέχουσες προσωπικότητες. Πώς τις πείσατε να σας υποστηρίξουν;
Παρουσιάσαμε το έργο μας και ανταποκρίθηκαν άμεσα. Μας βοηθάνε κυρίως μέσω του ονόματός τους και της εμπιστοσύνης που δείχνουν στον θεσμό. Είναι μία τρόπον τινά εγγύηση για εμάς. Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας είναι πολύ μεγάλο και όλοι όσοι συμμετέχουμε στη Hopegenesis, ασφαλώς και οι εξέχουσες προσωπικότητες, το έχουμε κατανοήσει πολύ καλά. Εάν δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, το 2050 θα είμαστε 6,5 εκατομμύρια Έλληνες στην Ελλάδα.
Γιατί είναι τόσο σοβαρό το πρόβλημα της υπογεννητικότητας;
Δεν υπάρχει οικονομική ανάπτυξη εάν δεν υπάρχει και αύξηση, πόσο μάλλον όταν υπάρχει μείωση, του πληθυσμού μίας χώρας. Αν θεωρήσουμε ότι το μόνο που ενδιαφέρει τους διοικούντες είναι η οικονομική ανάπτυξη, με την υπογεννητικότητα που υπάρχει δεν θα έρθει ποτέ. Όμως δεν είναι μόνο οικονομικό το θέμα της υπογεννητικότητας. Η αλλαγή της σύνθεσης του πληθυσμού επηρεάζει την πολιτιστική και κοινωνική ταυτότητα μίας χώρας.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα;
Χρειάζεται ένα πρόγραμμα αντιμετώπισης. Χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία με ανάλογα προβλήματα υπογεννητικότητας σχεδίασαν εργαλεία που περιλάμβαναν οικονομικά, ασφαλιστικά, ιατρικά προνόμια και κατάφεραν να ανατρέψουν την κατάσταση. Χρειάζεται ο σχεδιασμός ενός κεντρικού προγράμματος για την Ελλάδα. Δεν γίνεται διαφορετικά και το παράδειγμα της Ιαπωνίας το αποδεικνύει. Η Ιαπωνία έχει όλες τις υποδομές και την τεχνολογία, αλλά, επειδή δεν αυξάνεται ο πληθυσμός της, είναι με μηδενική ανάπτυξη εδώ και 40 χρόνια.
Ποια είναι τα άμεσα σχέδια της Hopegenesis;
Να επεκταθούμε και σε άλλα νησιά, καθώς και σε περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, όπου υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα.
Ποιοι λόγοι σας έκαναν να αποφασίσετε τη δημιουργία της Hopegenesis;
Κάνω εθελοντικές δράσεις πάρα πολλά χρόνια. Είμαι μέλος της Ομάδας Αιγαίου, η οποία ταξιδεύει στα ακριτικά νησιά κάθε Μάιο και κάνει δωρεάν ιατρικές εξετάσεις όλων των ειδικοτήτων στους τοπικούς πληθυσμούς. Ως γυναικολόγος αυτής της ομάδας, που αποτελείται από 60 γιατρούς, είχα προβληματιστεί με το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι αφημένες στην τύχη τους και δεν κάνουν καμία (γυναικολογική) εξέταση. Δεν μπορεί να είναι αποδεκτές αυτές οι καταστάσεις εν έτει 2018. Παράλληλα έβλεπα ότι και ο αριθμός των παιδιών στα σχολεία μειωνόταν πολύ. Ο συνδυασμός της φτωχής ιατρικής περίθαλψης και της σημαντικής μείωσης των παιδιών στα σχολεία ήταν το έναυσμα για να δημιουργηθεί η Hopegenesis.
Εάν δεν αντιμετωπιστεί η υπογεννητικότητα, μπορεί οι Έλληνες να γίνουμε ένα φύλο που θα χαθεί στην ιστορία;
Φυσικά. Εάν δεν κάνουμε κάτι, θα μπορεί να χαθούμε στην ιστορία, όπως και πολλά άλλα φύλα, ή θα αλλάξει τελείως η δομή και ο πληθυσμός της χώρας.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος
Share this post
