Έχει καταγραφεί στη συνείδηση ειδικών και μη ως μια από τις πλέον πρωτοποριακές ομάδες σύγχρονου χορού. Έχει ένα παράξενο όνομα, που κρύβει μύθους, αλήθειες, συμβολισμούς, θάρρος και υπερβάσεις. Έχει, επίσης, ένα ακόμα χαρακτηριστικό: ο πυρήνας της αποτελείται από άτομα με κινητική αναπηρία.
Η Dagipoli Dance Co. είναι μια μεικτή ομάδα σύγχρονου χορού, που δημιουργήθηκε από τον Γιώργο Χρηστάκη το 2004. Ο ίδιος, χορογράφος και χορευτής, ζει και χορεύει με το αναπηρικό του αμαξίδιο να τον ακολουθεί, την ώρα που εκείνος δείχνει ικανότατος να αλωνίσει ζωή και σκηνή, προκαλώντας, μοιραία, τον θαυμασμό μας για την οπτική του, την αυτονομία του και την τέχνη του.
Από που προέρχεται η λέξη «Dagipoli»;
Υπάρχουν δύο απαντήσεις: η μία βασίζεται στο ψέμα και η άλλη στην αλήθεια. Από ποια να ξεκινήσω;
Με την ψεύτικη.
Πρόκειται για έναν μύθο σύμφωνα με τον οποίο υπήρχε ένα νησί στον Ειρηνικό Ωκεανό όπου βασίλευε ο βασιλιάς Δάγις. Το βασίλειο ευημερούσε, ώσπου μια μέρα ένα τσουνάμι βούλιαξε το νησί. Κάποιοι κάτοικοι διασώθηκαν, παρότι υπέστησαν απώλειες και τραυματισμούς. Ανάμεσα στους διασωθέντες ήταν και ο βασιλιάς Δάγις, ο οποίος όμως είχε χάσει το πόδι του. Παρά ταύτα το βασίλειο άρχισε να ξαναπαίρνει ζωή, κι έτσι ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Και η απάντηση που βασίζεται στην αλήθεια ποια είναι;
Είναι οι τέσσερις πρώτες συλλαβές των τεσσάρων ονομάτων των ανθρώπων που πρώτοι αποφασίσαμε να στηρίξουμε τη Δαγίπολη: Δά(φνη) Γι(ώργος) Πό(πη) Λή(δα).
Ποιος συμβολισμός κρύβεται πίσω από την επιλογή του ονόματος της χορευτικής ομάδας σας;
Στη ζωή μπορεί να υπάρξουν άτυχες στιγμές που σου αλλάζουν και την καθημερινότητα και την οπτική. Το σημαντικό είναι να μαζέψεις τα ψυχικά εργαλεία που χρειάζεσαι για να ξαναστήσεις τη ζωή σου από την αρχή.
Προφανώς δεν είναι εύκολη η διαδικασία. Είναι;
Είναι μια δύσκολη διαδικασία. Όμως ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να αντέχει και να ξεπερνά τα δύσκολα. Το λέει και το τραγούδι: «Ό,τι δεν σε σκοτώνει / σε κάνει πιο δυνατό». Οπότε, ας κρατήσουμε ότι οι άνθρωποι μπορούμε να βρούμε τα εργαλεία και να συνεχίσουμε να ζούμε όμορφα, ευτυχείς. Αρκεί να μη μιζεριάζουμε.
Από πόσα άτομα αποτελείται η Dagipoli Dance Co.;
Ο πυρήνας της ομάδας είναι πέντε με έξι άτομα, αλλά ανάλογα με την εκάστοτε παραγωγή καλούμε εξωτερικούς συνεργάτες και μπορεί να φτάσουμε τα δέκα με δεκαπέντε άτομα, ενώ σε παραστάσεις που έχουμε ανεβάσει στο Ηρώδειο και στο Μέγαρο Μουσικής, για παράδειγμα, έχουμε ξεπεράσει τα είκοσι άτομα.
Η ομάδα μας είναι μεικτή. Εννοώ και άτομα με αναπηρία και άτομα χωρίς αναπηρία. Το ζήτημα για εμάς δεν είναι από τι είδους άτομα αποτελείται η πλειονότητα της χορευτικής ομάδας μας, αλλά ότι όλοι μας έχουμε αποφασίσει να συνεργαστούμε για να παραγάγουμε καλλιτεχνικό, πρώτα απ’ όλα, αποτέλεσμα. Μπορεί να περνάμε και κάποια μηνύματα, αλλά το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα είναι αυτό που πρωτίστως επιδιώκουμε.
Πώς προκύπτουν οι χορογραφίες σας;
Ο σύγχρονος χορός δεν είναι όπως το μπαλέτο ή ένα θεατρικό έργο, δηλαδή δεν υπάρχει ένα δομημένο σενάριο στο οποίο βασίζεται. Ο σύγχρονος χορός χρειάζεται τη δική σου ιδέα, την προσωπική έμπνευση, που μπορεί να προκύψει από μια εικόνα στην καθημερινότητα, μια συμπεριφορά μεταξύ των ανθρώπων, οτιδήποτε.
Η ομάδα μας είναι επαγγελματική. Κάθε έναν με ενάμιση χρόνο ετοιμάζουμε καινούργια χορογραφία, που την παρουσιάζουμε παντού, σε όλο τον κόσμο. Μας έχουν καλέσει από τη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον μέχρι το Πεκίνο και τη Μόσχα και, φυσικά, σε διάφορα μέρη στην Ελλάδα.
Αυτό το διάστημα παρουσιάζουμε το έργο «ASTAΘIA», το οποίο βρίσκεται εν εξελίξει. Πρόκειται για μια τριλογία, που εμπλουτίζουμε με καινούργια στοιχεία συχνά και θα την παρουσιάζουμε μέχρι το 2020-2021. Αυτός είναι ο στόχος τουλάχιστον. Μετά θα ανεβάσουμε άλλο έργο.
Πώς επιλέχθηκε η Αστάθεια ως θεματολογία της χορογραφίας σας;
Από τη γενικότερη ανισορροπία που υπάρχει στον κόσμο. Κανείς δεν μπορεί να βρει το κέντρο του και να πει ότι πατά στα πόδια του. Να δηλώσει ισορροπημένος ψυχικά, πνευματικά και σωματικά. Ούτε στη φύση υπάρχει ισορροπία. Αυτό που εξετάζουμε μέσα από την παράστασή μας είναι, εφόσον όλοι βρισκόμαστε σε τέτοια αστάθεια, πώς θα μπορέσουμε να συνεργαστούμε ώστε να βοηθηθούμε για να ισορροπήσουμε. Η λύση υπάρχει μόνο στη συνεργασία, την αλληλοϋποστήριξη χωρίς εγωισμούς. Μόνο έτσι μπορούμε να πάμε τα πράγματα παραπέρα.
Πιθανόν, βέβαια, η αστάθεια να είναι φυσική ιδιότητα του ανθρώπου, ένα στοιχείο της ύπαρξής μας, αλλά αυτό είναι ακόμα ένα φιλοσοφικό ερώτημα. Όλα αυτά πραγματευόμαστε στην παράστασή μας με τρόπο που δεν είναι πάντα σαφής, γιατί ο χορός είναι μια τέχνη που δεν εμπεριέχει την (σ.σ. πιθανή) σαφήνεια του λόγου.
Πόσο δύσκολη είναι η συνεργασία ανάμεσα σε άτομα με και χωρίς αναπηρία;
Όταν αφήσεις τον εαυτό σου ελεύθερο, δηλαδή χωρίς πρόθεση να κρύψεις κάτι, την αναπηρία εν προκειμένω, τα πράγματα απλοποιούνται. Δείχνεις ποιος είσαι και πώς λειτουργείς με στόχο να αντιληφθεί τον τρόπο λειτουργίας σου όποιος βρίσκεται απέναντί σου. Οι άνθρωποι που δεν έχουν ασχοληθεί ξανά με το θέμα της αναπηρίας αρχικά μπορεί να εκδηλώσουν κάποιο φόβο, γιατί δεν ξέρουν το διαφορετικό λειτουργικό γνώρισμα των ατόμων με αναπηρία. Οπότε, προηγείται η φάση εξερεύνησης, στην οποία είμαστε ανοιχτοί, ο χρόνος γνωριμίας, όπως σε κάθε σχέση. Εννοώ πως όλοι οι άνθρωποι χρειάζεται να γνωριστούμε πρώτα. Έτσι απλοποιούνται τα πράγματα.
Ο φόβος ή η αμηχανία υπάρχει και στο κοινό που παρακολουθεί τις παραστάσεις σας;
Όσοι δεν έχουν ξαναδεί κάτι αντίστοιχο είναι κάπως μουδιασμένοι στα πρώτα λεπτά της παράστασης. Με την πάροδο της ώρας όμως τα αμαξίδια «εξαφανίζονται». Το focus, εννοώ, του θεατή παύει να είναι στα αναπηρικά αμαξίδια και μεταφέρεται στην παράσταση και την καλλιτεχνική αξία της.
Τι είναι για εσάς η αναπηρία;
Είναι μια ιδιαίτερη συνθήκη μέσα στην οποία ένα άτομο καλείται να βρει τα «κλειδιά» για να λειτουργήσει. Δεν είναι ούτε ασθένεια ούτε αδυναμία. Ασφαλώς υπάρχουν και πολύ βαριές αναπηρίες, όπου τα πράγματα διαφοροποιούνται. Όμως, εφόσον η Πολιτεία και η κοινωνία προσφέρουν όσα χρειάζεται ένας άνθρωπος με οποιουδήποτε είδους αναπηρία, μπορεί (σ.σ. ο πάσχων) να λειτουργήσει ισότιμα με τους άλλους πολίτες. Στην Ελλάδα βεβαίως ακόμη δεν έχουμε λύσει τα αυτονόητα.
Προσωπικά είμαι αυτόνομος και αυτάρκης. Στο σπίτι μου, με το αυτοκίνητό μου, στο περιβάλλον μου. Όταν όμως βρεθώ μπροστά σε τρία σκαλοπάτια, δεν μπορώ να βγάλω φτερά και να πετάξω!
Υπάρχουν δύο μοντέλα αναπηρίας τα οποία πρέπει να ξεκαθαρίζουμε και να διαχωρίζουμε: το ιατροκεντρικό, το οποίο δεν λαμβάνει υπόψη του την προσωπικότητα του ατόμου, αλλά με επεμβάσεις, αγωγές, όποιο προσφερόμενο μέσο τέλος πάντων, επιχειρείται η βελτίωση της λειτουργικότητάς του, και το κοινωνικό μοντέλο, στο οποίο ο άνθρωπος με αναπηρία ή, καλύτερα, εκείνος που έχει κάποια βλάβη σε μέλη, σε μηχανισμούς του σώματός του, πρέπει, έχει το δικαίωμα, της πλήρους πρόσβασης στο δομημένο περιβάλλον, αλλά και το περιεχόμενό του.
Γεννηθήκατε με αναπηρία;
Όχι. Σε πολύ μικρή ηλικία όμως έμεινα ανάπηρος. Υπάρχει μια διαφορά στο κομμάτι της αποκατάστασης και της διαχείρισης της αναπηρίας. Εγώ εξοικειώθηκα από πολύ νωρίς με αυτή την κατάσταση. Εάν ωστόσο, για παράδειγμα, πάθεις ένα ατύχημα στα 30 ή τα 40 σου χρόνια και μπεις σε μια καινούργια συνθήκη, χρειάζεται περισσότερος χρόνος για την –ψυχική– αποκατάσταση και την επανένταξη στον κοινωνικό ιστό.
Πώς θέλετε να αντιμετωπίζεται η Dagipoli Dance Co.; Ως ομάδα σύγχρονου χορού ή ως ομάδα σύγχρονου χορού με ιδιαιτερότητες;
Ο τίτλος της ομάδας μας δεν παραπέμπει πουθενά σε αναπηρία. Μπορεί μάλιστα την ώρα των παραστάσεών μας να υπάρξει από την πλευρά των θεατών κάποια σύγχυση σχετικά με το ποιος από εμάς είναι και ποιος δεν είναι ανάπηρος. Είμαστε μια ομάδα σύγχρονου χορού της οποίας η σύνθεση έχει αυτό το χαρακτηριστικό. Δεν κρύβουμε –άλλωστε δεν γίνεται κιόλας– ότι κάποια μέλη της ομάδας μας έχουν αναπηρία ούτε και το υπογραμμίζουμε κιόλας. Έχω το εξής δόγμα: εάν καταφέρει ο άνθρωπος με αναπηρία να τη βάλει πίσω του και όχι μπροστά του, να τον ακολουθεί και όχι να την ακολουθεί, τότε οι ορίζοντές του (σ.σ. στην τέχνη και τη ζωή) είναι ανοιχτοί.
Κυβέλη Χατζηζήση
Δημοσιογράφος, stentoras.gr