Στο πρόσωπο σχηματίζεται έκφραση θαυμασμού. Ακόμα κι όταν αντικρίζει αυτά τα murals όχι επιτόπου, αλλά από το διαδίκτυο. Είναι στ’ αλήθεια εντυπωσιακό πώς έχουν μεταμορφωθεί τοίχοι πολυκατοικιών στην Πάτρα χάρη στην Art in Progress και στο ετήσιο Street Art Festival, που ολοκληρώθηκε για 4η συνεχή χρονιά πριν από λίγες ημέρες, αφήνοντας πίσω του πολύχρωμες πολυκατοικίες, άξιες θαυμασμού.

Όπως εξηγεί ο εκπρόσωπος και πρόεδρός της Κλεομένης Κωστόπουλος, κινητοποιώντας μέσω της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Art in Progress την κοινωνία των πολιτών, κερδίζοντας την επικρότηση του κόσμου και προσκαλώντας σπουδαίους καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, η πόλη της Πάτρας, καιρού επιτρέποντος και εμπνεύσεως επιτρεπούσης, σιγά σιγά μετατρέπεται σε πανέμορφη υπαίθρια γκαλερί σύγχρονης τέχνης.

Πώς οδηγηθήκατε στη δημιουργία της Art in Progress;

Επιστρέφοντας στην Πάτρα, τη γενέτειρα, από τη Γερμανία, όπου σπούδασα Εικαστικά, είδα ότι υπήρχε μια παρακμιακή κατάσταση, ένα πολύ χαμηλό επίπεδο. Λίγες γκαλερί, υποβαθμισμένα μουσεία. Με τη σκέψη πως όλοι οι εικαστικοί, όλοι οι καλλιτέχνες γενικότερα, θέλουμε να υπάρχει ένας ζωντανός διάλογος ανάμεσά μας, σκέφτηκα μαζί με δυο τρεις φίλους να δημιουργήσουμε την Art in Progress, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που θα κάλυπτε το κενό σε σχέση με τα εικαστικά στην πόλη.

Ξεκινήσαμε με μια έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας για τον Παπαδιαμάντη με αρκετούς Έλληνες καλλιτέχνες. Η έκθεση είχε απρόσμενα θετική ανταπόκριση. Ενώ η ετήσια επισκεψιμότητα στο μουσείο ήταν 1.500 άτομα, στις 8 εβδομάδες της δικής μας έκθεσης υποδεχθήκαμε περισσότερους από 4.500 επισκέπτες.

Η πρότασή μας εξελίχθηκε ραγδαία. Η πόλη έδειξε να διψά για εικαστική δραστηριότητα και σύγχρονη τέχνη. Έτσι, στη συνέχεια, το 2012, δημιουργήσαμε ένα διεθνές εικαστικό φεστιβάλ, το RE-culture, το οποίο επίσης έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης. Κάθε χρονιά περισσότεροι από 8 με 9 χιλιάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας με ενταγμένα εξιδεικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, performances, συμμετοχή καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό επιχειρήσαμε ένα ζωντανό δια-τομεακό, δηλαδή όχι αποκλειστικά για τα εικαστικά, διάλογο με τη σύγχρονη τέχνη. Το τελευταίο RE-culture πραγματοποιήθηκε σε 6.000 τετραγωνικά μέτρα με 800 έργα 60 –προσοχή!– καλλιτεχνών. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ εκείνης της εποχής (σ.σ. από το 2012 ως το 2016) στη χώρα.

Γιατί ναυάγησε το RE-culture;

Εξαιτίας μιας σκληροπυρηνικής τοποθέτησης του δημάρχου της πόλης, που υποστηριζόταν από το Κομμουνιστικό Κόμμα, και μιας διαπλοκής του Εικαστικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Ο δήμος δεν μας παραχωρούσε τους χώρους για να συνεχίσουμε το RE-culture, παρότι, όπως είχε ειπωθεί, επρόκειτο για ένα φεστιβάλ αντάξιο μιας σύγχρονης Ελλάδας, φιλόδοξο, χωρίς χρήματα, υποστηριζόμενο από την κοινωνία των πολιτών. Έπειτα από αυτή την εξέλιξη το φεστιβάλ έληξε άδοξα, καθώς δεν μπορέσαμε να βρούμε νέους ιδιωτικούς χώρους που να πληρούν τις προδιαγραφές φιλοξενίας.

Δηλαδή, παρά την ανταπόκριση που είχε το RE-culture της Art in Progress, οι κρατικοί φορείς δεν ήθελαν να το υποστηρίξουν;

Εκτός από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και τον περιφερειάρχη, που προς τιμήν του λειτούργησε και εξακολουθεί να λειτουργεί υποστηρικτικά.

Τι κάνατε στη συνέχεια;

Συνεχίσαμε με τα murals στον δημόσιο χώρο, σε τοίχους μεγάλων πολυκατοικιών, σε συνεννόηση φυσικά με τους ενοίκους, προωθώντας το διεθνές φεστιβάλ μας Street Art, η 4η χρονιά του οποίου ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες. Έτσι κι αλλιώς ο στόχος μας, το όραμά μας, είναι να δημιουργήσουμε μέσα από το Street Art Festival και τα murals μας ένα πολιτιστικό γεγονός που εκτός των άλλων θα προκαλέσει και πολιτιστικό τουρισμό. Θέλουμε να φτιάξουμε ένα city brand. Εάν συνεχίσουμε με τον σημερινό ρυθμό, στα επόμενα 4 με 5 χρόνια οι τοιχογραφίες της πόλης της Πάτρας θα είναι με τα περισσότερα views στα social media.

Τι εννοείτε;

Η street art είναι πολύ δημοφιλής, είναι η διασημότερη τέχνη στα social media με δισεκατομμύρια followers σε όλο τον πλανήτη. Έχει ανταπόκριση σε πολλαπλά επίπεδα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ένα από τα δημοφιλέστερα τουριστικά περιοδικά που κυκλοφορούν ευρέως στα αεροδρόμια της Γερμανίας Νοέμβρη, Δεκέμβρη, Γενάρη είχε αφιέρωμα στο φεστιβάλ Street Art της Πάτρας.

Πώς σας αντιμετώπισαν όταν ξεκινήσατε τα murals σας σε ιδιόκτητες πολυκατοικίες;

Στην αρχή υπήρχε επιφυλακτικότητα. Τα murals δεν ήταν ευρέως διαδεδομένα στην Ελλάδα γενικά και στην Πάτρα συγκεκριμένα. Τον πρώτο χρόνο λοιπόν ήταν λίγο δύσκολο να βρούμε τοίχους πολυκατοικιών και να πείσουμε τους ιδιώτες να ζωγραφίζουμε εκεί. Αυτή τη στιγμή έχουν ολοκληρωθεί 31 τοιχογραφίες. Έχουμε τη δυνατότητα μέσω του φεστιβάλ να κάνουμε 10 murals τον χρόνο και ήδη έχουμε 40 με 50 τοίχους εγκεκριμένους για ζωγραφική. Η κοινή γνώμη έχει αλλάξει.

Ποιοι λόγοι συνέβαλαν στην αλλαγή της κοινής γνώμης, νομίζετε;

Εκ του αποτελέσματος αλλάζει η κοινή γνώμη. Όταν οι άσχημοι και γκρίζοι τοίχοι μεταμορφώνονται σε έργα τέχνης. Η street art εν γένει ξαφνιάζει θετικά, δημιουργεί συνθήκες συμμετοχής του πολίτη.

Πώς επιλέγετε τους καλλιτέχνες, Έλληνες και ξένους, που συμμετέχουν στο φεστιβάλ σας;

 Ποικιλοτρόπως. Με open call, αιτήσεις συμμετοχής στα social media και στην ιστοσελίδα μας. Δεν έχουμε τα χρήματα να πληρώνουμε τους καλλιτέχνες των murals. Τους παρέχουμε διαμονή και διατροφή, καθώς κα τα υλικά των έργων τους. Παρότι δεν πληρώνονται, έχουμε σπουδαίους και πολλούς καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Πέρυσι φτάσαμε τις 80 συμμετοχές καλλιτεχνών από τη Βραζιλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Αργεντινή, την Ευρώπη… Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον πάντως το γεγονός πως συμμετέχουν ως χορηγοί εστιατόρια, καφέ… Με άλλα λόγια, συντονίζεται ανταποδοτικά όλη η πόλη. Εκτός αυτού η εταιρία χρωμάτων Vechro μας προμηθεύει τα υλικά και η εταιρία ανυψωτικών μηχανημάτων Χρυσανθόπουλος τα μηχανήματα. Χωρίς αυτές τις εταιρίες δεν θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε τη δράση μας. Όχι εύκολα τουλάχιστον.

Τα murals, τα γκράφιτι γενικότερα, ακριβώς επειδή είναι εκτεθειμένα στον δρόμο, έχουν συχνά σύντομη διάρκεια ζωής. Σας απασχολεί αυτό;

 Το πρόβλημα δεν είναι να «πατηθεί» με άλλο γκράφιτι το έργο. Το θέμα είναι ότι συνήθως οι τοιχογραφίες μας γίνονται σε τυφλούς τοίχους, άρα υπάρχει περίπτωση με την ανέγερση κάποιας νέας πολυκατοικίας να καλυφθούν. Γι’ αυτό τον λόγο εμείς κρατάμε αρχείο τόσο των έργων όσο και της διαδικασίας της δημιουργίας τους και συνεντεύξεων των καλλιτεχνών. Αν στην πορεία χαθούν, τουλάχιστον να διατηρηθούν μέσα από τα αρχεία. Πάντως στα murals μας κάνουμε μια πολύ προσεκτική τεχνική επεξεργασία, βάζουμε ένα ειδικό αστάρι ως βάση χρώματος και στο τέλος περνάμε ένα αντι-γκράφιτι βερνίκι ως τρόπο προφύλαξης από τις ακτίνες του ήλιου κατά κύριο λόγο με στόχο να διατηρηθεί για αρκετά χρόνια, μπορεί και 15. 

Η Art in Progress και το Street Art Festival, εκτός από την καλλιτεχνική δημιουργία και τη μεταμόρφωση της πόλης, έχει και πολιτικό με την ευρύτερη έννοια της λέξης μήνυμα;

Όλοι, ακόμα και οι ξένοι καλλιτέχνες, συμμετέχουμε στο φεστιβάλ εθελοντικά. Άρα μιλάμε για την κοινωνία των πολιτών. Αυτό είναι ένα ηχηρό πολιτικό μήνυμα. Η κοινωνία των πολιτών πρέπει να αντιδράσει στην κατάσταση μιας χώρας ασύδοτης, κοινωνικής αναισθησίας, θα έλεγα. Έτσι κι αλλιώς στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ υποβαθμισμένη, γιατί εμείς οι ίδιοι δεν ενδιαφερθήκαμε για τον δημόσιο χώρο μας. Ας αναλογιστεί ο καθένας μας τι έχει κάνει για την ωφέλεια της πόλης όπου ζει, της χώρας όπου ζει.

Είναι δύσκολη η δημιουργία ενός mural;

Εξαιρετικά δύσκολη. Μιλάμε για πολύ μεγάλες επιφάνειες. Φανταστείτε πως ένας καμβάς είναι συνήθως 2 έως 3 τετραγωνικών μέτρων και ο καλλιτέχνης έχει τη δυνατότητα να ελέγχει εύκολα την πορεία του έργου του. Ένα mural γίνεται σε 200 τετραγωνικά μέτρα! Ο καλλιτέχνης στην πραγματικότητα, για να ελέγξει το έργο του, λειτουργεί σε μια αφηρημένη, καθαρά πνευματική σφαίρα. Όσοι βλέπουν τη διαδικασία δημιουργίας ενός mural σοκάρονται. Εκπλήσσονται ευχάριστα. Εντυπωσιάζονται. Γι’ αυτό είναι και τόσο αγαπητή μορφή τέχνης.

 Έχετε κάτι συγκεκριμένο για το πώς θα θέλατε να μεταμορφωθεί μέσα από τα murals η πόλη της Πάτρας;

Τη δημιουργία δεν μπορούμε, ούτε και θέλουμε, να την κατευθύνουμε. Θέλουμε όμως η πόλη της Πάτρας να γίνει μια υπαίθρια γκαλερί σύγχρονης ποικιλόμορφης τέχνης.

 Κυβέλη Χατζηζήση

Δημοσιογράφος, stentoras.gr

Share this post