Για 24 ώρες έκανε ένα πείραμα με τον εαυτό του: έκλεισε τα μάτια του με ένα πανί και επιχείρησε να τα βγάλει πέρα με την καθημερινότητα. Τα κατάφερε και, μαζί με το κατόρθωμά του, ένιωσε όπως νιώθουν οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης. Μετά του ήρθε η ιδέα να δημιουργήσει ένα πρόγραμμα, το MinaDot, ώστε να μπορεί να μεταγράφει σε γραφή Μπράιγ (Braille) κείμενα της επιλογής του. Ύστερα σκέφτηκε πως η ζωή χωρίς την ποίηση είναι πεζή και πως δικαίωμα στην ομορφιά του λόγου έχουν όλοι οι άνθρωποι. Τελικά, αφού ο δικός του έρωτας, η κοπέλα του, του δώρισε το «Μονόγραμμα» του Οδυσσέα Ελύτη, αποφάσισε να μεταγράψει το απόλυτο ερωτικό ποίημα σε γραφή Μπράιγ. Ο φοιτητής Απόστολος Γαρούφος, ο νεαρός που φαίνεται να ξέρει να κάνει τη ζωή τέχνη, μιλά για την επιλογή του.
Ποιες είναι οι σπουδές σας;
Οι προπτυχιακές σπουδές μου είναι στην Ελληνική Φιλολογία με κατεύθυνση στις Νεοελληνικές και Βυζαντινές Σπουδές στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Οι μεταπτυχιακές σπουδές μου είναι στην Εξειδίκευση στις ΤΠΕ και την Ειδική Αγωγή / Ψυχοπαιδαγωγική της Ένταξης στο Διαϊδρυματικό Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και του Ινστιτούτου Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών (ΙΠ&Τ) του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».
Κατά πόσο συνέβαλαν στη μεταγραφή του «Μονογράμματος» του Ελύτη σε γραφή Μπράιγ;
Πιστεύω πως οι προπτυχιακές σπουδές μου έπαιξαν έναν πολύ σημαντικό ρόλο ως προς τις βάσεις της λογοτεχνίας και της βαθύτερης αγάπης μου γι’ αυτή. Οι καθηγητές μου σηματοδότησαν έναν πραγματικό ρόλο για τη γνώση και το πώς ο έρωτας μπορεί να μεταλαμπαδευτεί από μέσα της. Μόλις θέλησα να χρησιμοποιήσω το πρόγραμμά μου, το MinaDot, είχα βάλει στοίχημα με τον εαυτό μου ως πρωτόλειο έργο να χρησιμοποιήσω το «Μονόγραμμα» του Ελύτη ή όλες τις ποιητικές συλλογές του Καρυωτάκη. Επέλεξα το πρώτο επειδή ήταν και δώρο της κοπέλας μου κι επειδή ο Ελύτης εκφράζει τον έρωτα αλληλένδετα.
Πώς σας ήρθε η ιδέα και η διάθεση γι’ αυτή τη μεταγραφή;
Γνωρίζοντας την Μπράιγ και πώς να βοηθήσω παραπάνω στη λογοτεχνική προσφορά, με την έννοια πως η λογοτεχνία πρέπει να είναι ανοιχτή για όλους, μαζί με τον καθηγητή μου φτιάξαμε ένα λογισμικό αυτόματων μαζικών μεταγραφών.
Αρχικά να πω πως κανένας δεν μπορεί να κατανοήσει τα άτομα με προβλήματα όρασης μόνο και μόνο αν κλείσει τα μάτια του με κάτι. Ωστόσο το δικό μου πείραμα ήταν να κλείσω με ένα πανί τα μάτια μου για 24 ώρες. Αφού κατάλαβα πως μπορώ να χειριστώ την τηλεόραση, καθώς το τηλεκοντρόλ έχει πάνω του σημεία της Μπράιγ, μπορούσα να χειριστώ τον υπολογιστή, ομοίως έχει κι αυτός σημεία αναφοράς για να καταλαβαίνεις τα πλήκτρα, αφού μπορούσα να διαβάσω τα κουτιά των φαρμάκων κτλ., συνειδητοποίησα πως δεν μπορούσα να διαβάσω λογοτεχνία, κάτι το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για μένα. Έτσι μου ήρθε η ιδέα της δημιουργίας του MinaDot.
Για ποιους λόγους επιλέξατε το «Μονόγραμμα»;
Το «Μονόγραμμα» του Οδυσσέα Ελύτη ήταν μια επιλογή της κοπέλας μου και ένας πηγαίος αγώνας να μπορούν τα άτομα με προβλήματα όρασης να το έχουν στη διάθεσή τους οποιαδήποτε στιγμή.
Η επόμενη ερώτηση που θα τεθεί είναι πως ναι μεν μεταγράφηκε ηλεκτρονικά, πώς μπορείς όμως να το εκτυπώσεις; Αυτή είναι μια ερώτηση που θα τεθεί σε ειδικούς, αλλά και στο ίδιο το πανεπιστήμιό μου. Χρέος μας να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας να έχουν άμεση πρόσβαση σε ηλεκτρονικά μέσα κι όχι να παραμένουν σε αρχαίες γραφομηχανές.
Ο κόσμος μας είναι άνισος, είναι φτιαγμένος για τους βλέποντες και για την πλειονότητα, ενώ η μειονότητα παραμένει στο περιθώριο. Λάθος! Ήρθε η ώρα αυτοί οι άνθρωποι να γίνουν ένα με την πλειονότητα ώστε να αποκτήσουν τα ίδια δικαιώματα με τους βλέποντες.
«Θα πενθώ πάντα –μ’ ακούς;– για σένα / μόνος, στον Παράδεισο», λέει ο Ελύτης. Πόσο αγγίζουν, αναρωτιέμαι, έναν νέο άνθρωπο αυτές οι λέξεις, έννοιες όπως ο απόλυτος έρωτας και το πένθος;
Η λογοτεχνία είναι πάθος, έρωτας, θησαυρός, που αναβλύζει στις σκέψεις και τις φλέβες των ερωτευμένων. Όλοι έχουν ανάγκη τον έρωτα. Ποιος άλλωστε ζει χωρίς αυτόν; Το πένθος είναι ο ίδιος ο έρωτας. Όταν αγαπάς, πονάς κι όταν πονάς, αγαπάς! Είναι αλληλένδετα, όπως ακριβώς και ο ίδιος ο Ελύτης. Κανείς ποτέ δεν θα μπορέσει να πει πως έχει αγαπήσει ή αγαπηθεί, παρά μόνο αν περάσει από το στάδιο του πόνου. Δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά προαιρετικό. Αν είσαι γενναίος, σίγουρα και θα αγαπήσεις και θα αγαπηθείς, με γνώση όμως πως θα περάσεις από το στάδιο του πόνου.
Η μεταγραφή σε Μπράιγ έχει αντίστοιχες δυσκολίες με τη μετάφραση της ποίησης; Τι σας δυσκόλεψε;
Η Μπράιγ δεν έχει δυσκολίες. Είναι ένα σύστημα 6 κουκκίδων και με τους συνδυασμούς αυτών βγάζεις και τα ανάλογα φωνήματα. Ειδικά το λογισμικό της MinaDot μπορεί να το χρησιμοποιήσει ο καθένας χωρίς να έχει ιδιαίτερες γνώσεις πάνω στην Μπράιγ. Πάντως οι στόχοι είναι για τα ίδια τα άτομα με προβλήματα όρασης, για καθηγητές και γονείς που σχετίζονται με άτομα με προβλήματα όρασης και βεβαίως για όσους θέλουν να μάθουν και να εξασκηθούν στην ανάγνωση της Μπράιγ.
Πώς νιώθετε για τους ανθρώπους που δεν έχουν όραση;
Αγαπώ πολύ τα άτομα με προβλήματα όρασης. Είναι άνθρωποι σπάνιοι, από την άποψη πως μπορούν να διαβάσουν την ψυχή ενός ανθρώπου ή και να νιώσουν τον έρωτα χωρίς να χρησιμοποιήσουν αυτό που όλοι μας θεωρούμε αυτονόητο. Αυτή την τεχνική προσπαθούμε να την κατακτήσουμε όλοι μας μέσω της λογοτεχνίας, πάντως λίγοι είναι αυτοί που την κατακτούν. Είναι δύσκολο να νιώσεις τον έρωτα μέσα από τη λογοτεχνία.
Είχατε κάποια υποστήριξη για το εγχείρημά σας;
Το Computer Action στην Αλεξανδρούπολη υπήρξε ο πιο βασικός αρωγός στην όλη προσπάθεια. Επίσης οι καθηγήτριές μου κα Ζωή Γαβριηλίδου και η κα Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή ήταν πάντα εκεί όπου τις χρειαζόμουν. Ένα μεγάλο «ευχαριστώ» και στους άλλους καθηγητές του τμήματός μου, που μου δίδαξαν το ήθος της λογοτεχνίας. Τα πάντα είναι θέληση! Όταν θέλεις κάτι πολύ, τότε θα σου έρθει.
Σκοπεύετε να κάνετε κι άλλες μεταγραφές;
Η ομάδα της MinaDot, που συνεργάζεται με τη Δομή Προσβασιμότητας του ΔΠΘ, που τη διευθύνει η αντιπρύτανης κα Ζωή Γαβριηλίδου, κάνει συνεχείς μεταγραφές βιβλίων, κειμένων και πολλά άλλα. Έχουμε φτάσει τις 100 μεταγραφές και μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου θα φτάσουμε τις 200. Ο στόχος είναι να ξεπεράσουμε αυτό τον αριθμό. Και θα γίνει. Είναι όλα διαθέσιμα, εντελώς δωρεάν. Η λίστα θα βγει στη σελίδα του Facebook με το όνομα «MinaDot».
Είθισται να θεωρούμε τους ποιητές και τους αναγνώστες της ποίησης βαθιά ευαίσθητους, μελαγχολικούς και ονειροπόλους. Τι ονειρεύεστε να καταφέρετε στη ζωή;
Θέλω να δημιουργηθεί ένας κόσμος χωρίς ανισότητες. Δεν είναι όνειρο του καθενός, αλλά υποχρέωσή μας να γίνει. Δεν πρέπει να υπάρχουν μειονότητες και πλειονότητες, όπως συνηθίζουμε να υπονοούμε στην Ελλάδα. Όλοι έχουμε το δικαίωμα στην εκπαίδευση και πόσο μάλλον στη λογοτεχνία. Αυτός ο ερωτισμός που εκπέμπει θα πρέπει να είναι διαθέσιμος για όλους. Παρακαλώ την Πολιτεία να κάνει περισσότερα για την κοινωνία της χώρας μας. Αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει και από την οικογένεια, αλλά και από το σχολείο. Τίποτα δεν είναι ουτοπικό. Όλα μπορούν να γίνουν, κυρίως στην Εκπαίδευση.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος-stentoras.gr
Share this post
