Διάνα Βουτυράκου: Το 23χρονο πολυβραβευμένο κορίτσι που στοχεύει στη ρομποτική χειρουργική
Καλώς ή κακώς, χρειάστηκε το πρώτο βραβείο στην Παγκόσμια Έκθεση Νεανικής Καινοτομίας & Τεχνολογίας στη Σαγκάη για να βουίξει ο κόσμος, επαινώντας τα επιστημονικά κατορθώματά της. Έστω κι έτσι, χωρίς βεβαίως να υποτιμάται η αξία της διεθνούς διάκρισης, βρέθηκε δημοσίως σημείο επαφής με το κορίτσι που στα μόλις 23 χρόνια του αφήνει άναυδο τον συνομιλητή του από τη συγκρότηση, τα επιτεύγματα, την αποφασιστικότητα, τις γνώσεις, την κοινωνική ευαισθησία και τους στόχους του.
Μικροκαμωμένη αλλά με μεγαλεπήβολα σχέδια, αφοσιωμένη στην επιστήμη της αλλά διόλου αντικοινωνική, με τη φρεσκάδα της νιότης της αλλά και τη διοχέτευση της ενέργειάς της σε συγκεκριμένο σκοπό, η Διάνα Βουτυράκου, αντί να χαζολογά πίνοντας καφέδες δεξιά κι αριστερά, φτιάχνει ρομπότ στο δωμάτιο του σπιτιού της και στις πανεπιστημιακές αίθουσες, διδάσκει στους μαθητές πώς να βρουν αυτό που θέλουν στη ζωή τους και ετοιμάζεται για τη Γερμανία, όπου για έναν χρόνο θα εκπαιδευτεί στη ρομποτική χειρουργική. Κι όλα αυτά απλώς μένοντας πιστή στην επιλογή που έκανε από 12 χρονών κοριτσάκι.
Γιατί επέλεξες να γίνεις ηλεκτρολόγος μηχανικός;
Από πολύ μικρή ήξερα τι θέλω να κάνω. Πήγαινα σε ένα σχολείο δημόσιο αλλά και πρότυπο. Είχαμε τη δυνατότητα να λέμε στους καθηγητές τι μας άρεσε ή τι ζητούσαμε από το μάθημα. Στην πρώτη γυμνασίου είχαμε έναν καθηγητή που μας έκανε τεχνολογία. Με ενδιέφερε πάρα πολύ το μάθημά του, και ο συγκεκριμένος καθηγητής, κατόπιν παραινέσεων, την επόμενη χρονιά δημιούργησε έναν όμιλο ρομποτικής εντός του σχολείου. Σιγά σιγά συμμετείχαμε και σε διαγωνισμούς. Κάναμε πρωταθλητισμό. Η σχολή που είναι πιο κοντά στη ρομποτική είναι του ηλεκτρολόγου μηχανικού. Δήλωσα μόνο αυτή. Δεν υπήρχε περίπτωση να κάνω κάτι άλλο στη ζωή μου. Ήταν το μόνο που ήθελα.
Έχεις ολοκληρώσει τις σπουδές σου;
Τώρα είμαι στο τελευταίο έτος.
Γιατί σου αρέσει η ρομποτική;
Μαθαίνω να λύνω προβλήματα στην πράξη και όχι μόνο θεωρητικά. Θέλω να κάνω, για παράδειγμα, πιο εύκολη τη μαγειρική. Μπορώ να φτιάξω μια αυτόματη κουτάλα. Όπως κάθε παιδί, βαριέμαι να ξεσκονίζω το δωμάτιό μου. Έφτιαξα ένα ρομπότ-ξεσκονόπανο. Αυτό με ιντριγκάρει στη ρομποτική: η επιβεβαίωση, η απόδειξη ότι είσαι καλός, κάνοντας πράξη αυτά που μαθαίνεις στη θεωρία. Το να πάρω ένα 18 σε κάποιο διαγώνισμα δεν μου λέει κάτι.
Περίγραψέ μου μερικά από τα ρομπότ σου.
Είχα φτιάξει ένα ρομπότ σε κλίμακα, που έκανε αναδασώσεις, που έσκαβε και φύτευε στα κατάλληλα σημεία. Το είχα σκεφτεί με αφορμή τις συχνές πυρκαγιές που έχουμε στην Ελλάδα και με την ελπίδα ότι θα μπορούσε αυτή η εφαρμογή να βγει στα βουνά. Τότε μου έλεγαν ότι ήμουν παιδί ακόμη και ότι έβαζα πολύ υψηλούς στόχους. Και τι πειράζει να βάζω υψηλούς στόχους; Το ρομπότ μου είχε κερδίσει σε πανελλήνιο διαγωνισμό ρομποτικής κι είχα αποδείξει στον εαυτό μου ότι μπορώ να πετύχω πολλά πράγματα. Είχα φτιάξει ένα ακόμα, που μπορούσε να εντοπίζει ανθρώπους σε χαλάσματα. Είχε βγει δεύτερο σε ευρωπαϊκό διαγωνισμό. Ή ακόμα, ένας ρομποτικός σωλήνας που ξεχωρίζει τα ανακυκλώσιμα υλικά από την πηγή τους, δηλαδή από το σπίτι, ως κίνητρο για τον άνθρωπο να ανακυκλώνει. Το βραβείο που κερδίσαμε φέτος αφορά σε μια αειφόρο κοινότητα που παράγει, εξοικονομεί, μετατρέπει και μοιράζεται ενέργεια.
Η ρομποτική μπορεί να λύσει πολύ σοβαρά κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα. Σωστά;
Ασφαλώς και μπορεί. Συνηθίζουμε να σκεφτόμαστε τα ρομπότ έτσι όπως τα βλέπουμε στις ταινίες, με ανθρώπινη μορφή, αλλά δεν είναι μόνο έτσι. Τα ρομπότ είναι αλγόριθμοι και αισθητήρες που μπορεί να έχουν διάφορες μορφές, όπως, για παράδειγμα, ενός οχήματος, και μπορούν να μας διευκολύνουν πάρα πολύ τη ζωή. Οι έξυπνες τηλεοράσεις, για παράδειγμα, ανήκουν στη ρομποτική. Θέλω να πω ότι σήμερα πολλά σπίτια έχουν ρομποτικές εφαρμογές. Απλώς χρειάζεται να εξοικειωθούμε πιο πολύ με την ιδέα.
Λένε ότι τα ρομπότ θα πάρουν τις δουλειές από τους ανθρώπους. Ισχύει;
Κάποτε, για παράδειγμα, υπήρχαν στην Αθήνα οι λούστροι. Δεν υπάρχει πλέον αυτό το επάγγελμα. Νομίζω δηλαδή πως το θέμα δεν είναι ότι τα ρομπότ θα μας πάρουν τη δουλειά, αλλά πως οι συνθήκες ζωής αλλάζουν, και σε αυτό το πλαίσιο θα εξαφανιστούν κάποια επαγγέλματα. Για παράδειγμα, πλέον οι συσκευασίες στα εργοστάσια γίνονται από ρομπότ και όχι από ανθρώπινα χέρια. Μπορεί να χαθούν κάποιες δουλειές, ταυτοχρόνως όμως θα δημιουργηθούν κάποιες άλλες. Και παρότι η τεχνολογία αναπτύσσεται με μεγάλη ταχύτητα στον εργασιακό τομέα, η δική μου η γενιά και οι επόμενες θα έρθουν αντιμέτωπες με αυτές τις αλλαγές.
Πώς ήταν η συμμετοχή στην Παγκόσμια Έκθεση Νεανικής Καινοτομίας & Τεχνολογίας στη Σαγκάη;
Ήταν πολύ απαιτητική η διαδικασία αυτού του διαγωνισμού. Πρώτα απ’ όλα γιατί παρουσιάσαμε το project μας σε κοινό, μέρος του οποίου δεν μιλούσε αγγλικά. Έπειτα γιατί ήταν τρεις οι διαγωνιζόμενες κατηγορίες: η μία ήταν το βραβείο του κοινού, η άλλη των κριτών και η τρίτη ο διαγωνισμός μηχανικής, όπου έπρεπε να αποδείξεις χωρίς προετοιμασία πως μπορείς να αντεπεξέλθεις σε ένα συγκεκριμένο project που σου όριζε η επιτροπή. Σε χώρες όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και η Κορέα η εξοικείωση με την τεχνολογία γίνεται από τα πρώτα σχολικά χρόνια. Στην Ελλάδα μόνο ως εξαίρεση μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Επομένως υπάρχουν χαμένα χρόνια. Σαν να αρχίζουμε να μαθαίνουμε ελληνικά στα 18 μας, ενώ σε άλλες χώρες μαθαίνουν τη γλώσσα τους από τα 5.
Ποιοι λόγοι οδήγησαν στη δημιουργία της ΜΚΟ Unique Minds;
Προσωπικά ήξερα από μικρή τι θέλω να κάνω στη ζωή μου. Όμως υπάρχει μια νοοτροπία στην Ελλάδα που υπαγορεύει στα παιδιά να μπουν στο πολυτεχνείο, για παράδειγμα, σε μια οποιαδήποτε σχολή, μόνο και μόνο για να γίνουν φοιτητές, χωρίς να έχουν αγάπη για το συγκεκριμένο αντικείμενο. Όταν ήμουν στην Αμερική, έβλεπα φοιτητές αφοσιωμένους στο laptop τους και στην προετοιμασία του μαθήματός τους με απόλυτο σεβασμό στα πανεπιστήμιά τους. Θεωρούσαν ότι, εάν αποσπαστεί η προσοχή τους από το μάθημα, θα έκαναν κακό στον ίδιο τους τον εαυτό. Εμείς εδώ θεωρούμε πως, επειδή τα πανεπιστήμια είναι δημόσια, δεν υπάρχει λόγος να τα σεβόμαστε. Με τη Unique Minds αυτό το κενό θέλουμε να καλύψουμε.
Πόσοι μαθητές απευθύνονται στη ΜΚΟ;
Πέρυσι είχαμε 1.500. Στα δυόμισι χρόνια που υφίσταται η ΜΚΟ μάς έχουν προσεγγίσει 7.200 μαθητές και πλέον πηγαίνουμε και σε Δήμους.
Πώς σας αντιμετωπίζουν μαθητές, καθηγητές, γονείς;
Στην αρχή ήταν επιφυλακτικοί, γιατί είμαστε πολύ νέοι, γιατί μιλούσαμε για στερεότυπα που υπάρχουν στην ελληνική κοινωνία, γιατί λέγαμε στους μαθητές «διάλεξε μια σχολή με βάση αυτό που σου αρέσει κι όχι με βάση πόσα λεφτά θα βγάζεις». Δεν είναι μονόδρομος να γίνουμε όλοι δικηγόροι ή γιατροί και να μπεις σε μια ρουτίνα που δεν σου αρέσει. Οπότε στην αρχή ήταν λίγο δύσκολο, αλλά νομίζω ότι πλέον έχουμε μεγαλύτερη αποδοχή. Αλώστε έχουν αρχίσει να μας καλούν σε Δήμους και βρισκόμαστε σε συνεργασία με τα λύκεια της περιοχής.
Στο οικογενειακό σου περιβάλλον υπάρχει κάποιος ηλεκτρολόγος μηχανικός; Κάποιος που να ασχολείται με τη ρομποτική;
Όχι, κανείς. Στην αρχή υπήρχε μια σχετική δυσπιστία, αλλά η οικογένειά μου, βλέποντας πόσο μου αρέσει αυτό που κάνω και τα βραβεία που κέρδιζα, με υποστήριξε.
Αισθάνεσαι ξεχωριστό μυαλό;
Σε καμία περίπτωση. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και έχει κάποια κλίση. Αυτό που χρειάζεται είναι να βρει αυτό που του αρέσει και να δείξει τις ικανότητές του. Εγώ το βρήκα από πολύ νωρίς.
Είσαι πολύ νέα και κάνεις πάρα πολλά σχετικά με την επιστήμη σου. Έχεις ελεύθερο χρόνο; Δεν σου λείπει;
Η αλήθεια είναι πως δεν έχω ελεύθερο χρόνο, εκτός από μία φορά στο τόσο, ας πούμε μία εβδομάδα ανά δύο με τρεις μήνες που ταξιδεύω. Κατά τ’ άλλα μπορεί να πάω μία φορά τον μήνα για καφέ. Δεν καταπιέζομαι όμως. Μου αρέσει η ρομποτική και δεν βρίσκω τον λόγο να καταπιέζομαι να πηγαίνω για καφέ, ενώ αυτό που θα σκέφτομαι είναι τα ρομπότ μου.
Έχεις συμμετάσχει σε πολλούς διαγωνισμούς, έχεις πάρει βραβεία, μιλάς για πρωταθλητισμό. Τι σημαίνει για σένα πρωταθλητισμός; Τι προσπαθείς να αποδείξεις;
Δεν ήθελα ποτέ να αποδείξω τίποτα σε κανέναν άλλον παρά μόνο στον ίδιο μου τον εαυτό. Είναι αλήθεια ότι βάζω πολύ ψηλά τον πήχη, ότι όταν κάτι δεν πάει καλά ρίχνω το φταίξιμο στον εαυτό μου κι αυτό είναι ένα διαρκές άγχος. Αλλά το κάνω για να αποδείξω στον εαυτό μου πως είμαι καλή.
Σου επιτρέπεις να κάνεις λάθη;
Αυτό που δεν επιτρέπω είναι να μη μάθω κάτι από τα λάθη μου. Κι επίσης προσπαθώ να μην καταλάβουν οι άλλοι το λάθος μου. Να το διορθώσω πριν το πάρουν χαμπάρι. Ομολογουμένως χρειάζομαι λίγη δουλειά με τον εαυτό μου σε αυτό το πεδίο.
Ποια είναι τα άμεσα και ποια τα μελλοντικά σχέδιά σου;
Έχω στραφεί στη ρομποτική χειρουργική γιατί θεωρώ ότι τα ιατρικά μηχανήματα πρέπει να βελτιωθούν πάρα πολύ και να είναι προσβάσιμα σε κάθε άνθρωπο. Δεν μπορεί ο οικονομικός παράγοντας να είναι κριτήριο για το εάν μπορεί ή δεν μπορεί να χειρουργηθεί κάποιος. Για πολλά ακόμα χρόνια οι χειρουργικές επεμβάσεις θα γίνονται από ρομπότ, τα οποία όμως θα καθοδηγούν άνθρωποι. Όμως πρέπει να γίνει πολλή έρευνα στον τομέα αυτό. Φανταστείτε δηλαδή ο καλύτερος χειρουργός να βρίσκεται στην Αμερική και με τη βοήθεια της ρομποτικής να μπορεί να χειρουργήσει έναν ασθενή στην Ελλάδα ή πόσο χρήσιμη θα ήταν η ρομποτική εάν μπορούσε να εφαρμοστεί σε ακριτικά νησιά, όπως η Γαύδος. Αρχές Δεκέμβρη φεύγω για τη Γερμανία, για το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, για να δουλέψω πάνω στη ρομποτική χειρουργική.
Θέλεις να πεις κάτι ακόμα;
Ναι. Θέλω να πω σε οποιοδήποτε κορίτσι μπορεί να διαβάσει αυτή τη συνέντευξη ότι δεν είναι κακό να είσαι μειονότητα σε αυτό που κάνεις, αρκεί να σου αρέσει. Επειδή ο κλάδος της ρομποτικής είναι ανδροκρατούμενος, θέλω να πω στα κορίτσια που τους αρέσει το αντικείμενο να μη φοβηθούν να ασχοληθούν. Στο κάτω κάτω, αν είσαι ένα κορίτσι ανάμεσα σε δέκα αγόρια και είσαι πολύ καλή, πιο ευκολά θα σε μάθουν. Δεν χρειάζεται να σε φοβίζουν τα εμπόδια.
Εσύ αντιμετώπισες προβλήματα λόγω του φύλου σου;
Πολλές φορές. Όταν δίδασκα ρομποτική στα σχολεία. Θυμάμαι έντονα σε ένα από αυτά ότι είχα πάει μαζί με ένα αγόρι που απλώς με βοηθούσε στη μεταφορά των πραγμάτων που χρειαζόμουν για να τους δείξω μια εφαρμογή. Σχεδόν όλα τα παιδιά απευθύνονταν στο αγόρι και, αφού πέρασε πολλή ώρα και διαπίστωσαν πως ήξερα τι έλεγα και μπορούσα να απαντήσω στις ερωτήσεις τους, τότε μου είπαν «α, αν και κορίτσι, ξέρεις από ρομποτική!» Οι γονείς βεβαίως με κοιτούσαν με δυσπιστία. Κι εγώ στην πρώτη περίπτωση προσπαθούσα να πείσω με το αποτέλεσμα, ενώ στη δεύτερη δεν είπα τίποτα. Δεν υπάρχει λόγος να χάνω τον χρόνο μου για να εξηγώ σε κάποιους ανθρώπους που δεν θέλουν να ακούσουν. Ο κόσμος δεν αλλάζει από τη μία ημέρα στην άλλη.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος-«Στέντορας»
Share this post
