Στα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής μου εκπαιδεύτηκα να θαυμάζω ό,τι κρεμόταν στον τοίχο, σε κορνίζα, και να πιστεύω ό,τι διάβαζα τυπωμένο. Χρειάστηκα αρκετά χρόνια για να ξεκολλήσω από αυτή την προσέγγιση, που ενισχυόταν καθημερινά από τη σχολική ζωή. Νομίζω, αιτία της αλλαγής ήταν οι ιστορίες που άκουγα από τον πατέρα μου στα μεγάλα ταξίδια μας με το αυτοκίνητο. Πάντα διέκοπτε για να προσπεράσει και συνέχιζε με ακρίβεια από εκεί που το άφηνε. Στις ιστορίες αυτές συχνά υπήρχαν αναφορές σε αλήθειες που δεν έγραφαν τα σχολικά βιβλία. Πάντα σε ήπιους τόνους και με το κύρος του φιλολόγου και πατέρα.
Μετά την εφηβεία το τερμάτισα. Έχοντας αυτές τις εγγραφές, σε κάθε ευκαιρία, αλλά όχι συστηματικά, επιδόθηκα στο χόμπι της αναζήτησης της κρυφής αλήθειας πίσω από την ελληνική Ιστορία που διδάχτηκα. Ηδονιζόμουν με την αποδόμηση προσωπικοτήτων και την παρουσίαση των εναλλακτικών σεναρίων σε περιστάσεις κοινωνικής συναναστροφής που το επέτρεπαν. Με την ανάπτυξη του διαδικτύου και τους τεράστιους όγκους δεδομένων που έγιναν διαθέσιμοι η διαστροφή μου κλιμακώθηκε και η πρόκληση της αναζήτησης εμπλουτίστηκε με τη δεξιότητα ελέγχου της εγκυρότητας του περιεχομένου που προσπέλαζα.
Έμαθα ότι ο Κολοκοτρώνης, η Μπουμπουλίνα και οι Μαυρομιχαλαίοι έκαναν περιουσίες φυγαδεύοντας πλούσιες οικογένειες πολιορκημένων της Τριπολιτσάς. Κάπου διάβασα ότι η Μπουμπουλίνα τούς περνούσε και απέναντι με το πλοίο της. Μόνο ο Νικηταράς αντιστάθηκε στον πειρασμό, ίσως γι’ αυτό να πέθανε στην ψάθα ζητιανεύοντας με ειδική άδεια επαίτη στους δρόμους του Πειραιά. Κατάλαβα ότι έτσι οι πλούσιοι έμμεσα χρηματοδότησαν τη σφαγή των ομοεθνών τους. Και δεν ήταν η μοναδική ταξική πτυχή της Επανάστασης.
Κατάλαβα ότι ο Παύλος Μελάς, που του αποδίδεται η αιμοσταγής φράση «Ούτε ένας Βούλγαρος μη μείνει», ήταν στην πραγματικότητα ένας ιδιαίτερα τρυφερός άνθρωπος και ιδεολόγος μαχητής με μεγάλο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και απέχθεια προς τις άσκοπες αιματοχυσίες. Μάλλον πέθανε από φίλια πυρά σε συμπλοκή της πλάκας και αργότερα το σώμα του αποκεφαλίστηκε για να σωθούν τα διπλωματικά προσχήματα. Συνάντησα την άποψη πως συντέλεσε στον Μακεδονικό Αγώνα –για τον οποίο ανακάλυψα άλλες φρικτές λεπτομέρειες– περισσότερο με τον θάνατό του παρά με τη δράση του.
Βρέθηκα μπροστά σε πολλά μελανά σημεία της πορείας του Ελευθέριου Βενιζέλου. Πρώτο συνάντησα αυτό της τελευταίας επιστολής του, που κλείνει: «Από μέσα από την καρδιά μου αναφωνώ: Ζήτω ο βασιλεύς!» Πέρασα από εθνικούς διχασμούς και από πτωχεύσεις, από κινήματα και πραξικοπήματα, από το Ιδιώνυμο και φυσικά από την απέραντη ανάγκη του για υστεροφημία, όπως αποτυπώθηκε στον τάφο του. Κάποτε έφτασα και στην επιστολή του προς τον πρόεδρο της απονομής των βραβείων Νόμπελ το 1934, με την οποία πρότεινε να δοθεί το βραβείο Ειρήνης στον Τούρκο πρόεδρο Μουσταφά Κεμάλ, τον επονομαζόμενο Ατατούρκ.
Ανακάλυψα ότι το «Όχι» του Ιωάννη Μεταξά ήταν «Alors, c'est la guerre» και τα διαφορετικά σενάρια και εικασίες που αφορούν στους λόγους που απάντησε αρνητικά στον Emanuele Grazzi. Βρήκα εγγραφές σχετικά με το δεξί χέρι του Μεταξά στη δίωξη των κομμουνιστών και πρώτο υφυπουργό Δημόσιας Τάξης, τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη, που αναφέρουν πως εκλέχτηκε βουλευτής τρεις φορές με την ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Διάβασα επίσης τι έκανε, τι επέτρεψε και σε τι συμμετείχε ο Γεώργιος Παπανδρέου, αυτός που η Ιστορία αναφέρει ως «Γέρο της Δημοκρατίας», κατά των κομμουνιστών.
Σταδιακά άρχισα να ολοκληρώνω την πορεία αυτής της ηδονής σε μια νομοτελειακή μετάβαση σε αυτό που μάλλον αντιπροσώπευαν οι ήπιοι τόνοι του πατέρα μου. Στην οριστική αποδόμηση του στερεώματος των προσωπικοτήτων, με την παραδοχή όμως πως ήταν δικαίωμα όλων αυτών των αστέρων να μην ταιριάζουν στο κουστούμι που τους έραψε η Ιστορία για δικούς της λόγους. Με την αναγνώριση της διαφορετικότητας των προσώπων και της ιδιαίτερης συμμετοχής τους στη ροή της ζωής ανεξάρτητα από κίνητρα και αντιλήψεις. Χωρίς την ανάγκη της πλήρους δικαίωσης ή της οριστικής απαξίωσης. Συνεκτιμώντας το αγαθό της ελεύθερης βούλησης.
Έκανα τον κύκλο μου. Δεν πειράζει. Η επανάσταση είναι για τους τριαντάρηδες.
Δημήτρης Φυντάνης
Share this post
