Λίγο η αύξηση του προσδόκιμου, λίγο η κουλτούρα της δεύτερης ευκαιρίας, λίγο ο καταιγισμός ιδεών και προτύπων, λίγο η γεύση ευζωίας, λίγο η ανάπτυξη των επιστημών, λίγο το ένα, λίγο το άλλο, μαζεύτηκαν πολλά. Και μας έκαναν να θέλουμε και να διεκδικούμε πολλούς ακμιακούς κύκλους, έναντι του ενός, που βίωναν οι πρόγονοί μας. Και, γιατί όχι, αφού το τραβάει ο οργανισμός μας, καλό είναι να το μπορούμε και να το απολαμβάνουμε. Και ίσως μπορούμε να αλληλοϋποστηριχτούμε σε αυτό.
Συνήθως η διεκδίκηση του δικαιώματος μιας νέας περιόδου ακμής συνοδεύεται από μερική ή ολική αλλαγή περιβάλλοντος. Ίσως σαν αυτήν που επέβαλαν πολλοί συνταξιούχοι ή εισοδηματίες τις τελευταίες δεκαετίες αλλάζοντας τη σύντροφό τους με κάποια αλλοδαπή που θα υποστήριζε πρόθυμα τη νέα φάση τους. Ή σαν αυτήν που αποφάσισαν στα χρόνια πριν από την κρίση κάποια ανώτερα και ανώτατα διοικητικά στελέχη του ιδιωτικού τομέα, στήνοντας ο καθένας μια νέα ζωή σε κάποια φάρμα αλόγων που δημιούργησε.
Υπάρχουν, επίσης, άνθρωποι που τους πνίγει το μαζικό και η συγκέντρωση σε απρόσωπα αστικά κέντρα. Που θα ήθελαν να διεκδικήσουν μια ενεργή, δημιουργική συμμετοχή σε κάτι μικρότερο, πιο ανθρώπινο και πιο διαχειρίσιμο. Που δεν ψήνονται να ζήσουν σαν στατιστικές και απρόσωποι καταναλωτές και ψηφοφόροι. Που ανακαλύπτουν την ομορφιά της ζωής στις καθημερινές σχέσεις με φίλους και γείτονες και χαίρονται με μικρές συλλογικές δραστηριότητες. Που θέλουν να είναι μικροί ηγέτες ή μέτοχοι κάποιας θεματικής κοινότητας.
Άλλοι, χωρίς συνήθως να καταλαβαίνουν την παγίδα, εγκλωβίζονται στην απομόνωση, μαζί με τις ιδέες ή τη σοφία τους, σε έναν αδιέξοδο ατομικισμό που ανακυκλώνει τη μιζέρια τους. Όπως το μεγαλύτερο μέρος των υπερηλίκων, που νιώθουν παραγκωνισμένοι και παρηγορούν την αυθάδειά τους να ζουν ακόμα με αντίβαρο τη σύνταξη που προσφέρουν. Και που κάποτε ακούν την περίπτωσή τους ως βραχυχρόνιο κοινωνικοοικονομικό πρόβλημα σε πολιτική διαπραγμάτευση. Όπως και οι επίδοξοι νέοι επιχειρηματίες, που φοβούνται μην τους κλέψουν την ιδέα και κάνει φτερά η καινοτομία τους.
Άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο, κάποια στιγμή ψιλοβολευόμαστε, ξεχνιόμαστε και λιμνάζουμε σε μια ζωή που έχει λίγα να δώσει, ίσως με αντάλλαγμα κάποιο μισθό ή την αναγνώριση από συντεχνία ή άλλο σινάφι. Κάπως έτσι ξεχνάμε όνειρα και ταξίδια, μέχρι που κάποτε ξυπνάμε απότομα και πετάμε την άτυχη συμβία μας στον δρόμο, νομίζοντας ότι αυτή φταίει για όλα. Ή βουλιάζουμε σε αυτό που η επιστήμη λέει κατάθλιψη, γυμνοί από οράματα και ελπίδες. Κι αφήνουμε τους γιατρούς να μας τραβήξουν με χάπια από τη μοιραία ματαίωση του κύκλου της ζωής μας. Γαμώ την ατυχία μου, γαμώ.
Αν μπορούσαμε να δημιουργούμε βραχύβιες κοινότητες σκοπού με αριθμό μελών μικρότερο της χιλιάδας, που θα μπορούσαν να διαλύονται και να αναδομούνται σε άλλα σχήματα με άλλα μέλη κάθε πέντε χρόνια, ίσως βελτιώναμε τις πιθανότητές μας για ικανοποιητικούς ακμιακούς κύκλους ζωής. Αν κάθε κοινότητα ζούσε σε ενιαίο χώρο, τότε θα σπάζαμε και τη φρίκη του μαζικού και της στατιστικοποίησης του βίου μας. Αν η αλλαγή συνοδευόταν και από μετεγκατάσταση, τότε σίγουρα θα καθάριζε και το μυαλό μας. Αν κάθε φορά τα παίρναμε από την αρχή, θα αφοπλίζαμε και την παγίδα του βολέματος, αναπτύσσοντας τη δημιουργικότητα του πρόσφυγα.
Η πενταετία θα μας γλίτωνε και από τα κοινωνικά κουσούρια που μας στοίχειωναν τους προηγούμενους αιώνες. Με τους ισόβιους τίτλους του προέδρου, του δασκάλου, του παπά, της μαμής, του τρελού και της πόρνης. Θα έσπαζε πεποιθήσεις και στερεότυπα και θα χαλούσε συνήθειες που μας βασάνιζαν αιώνες. Θα διέλυε τον κύκλο της κατινιάς και της κομπλεξικής ανάμειξης στη ζωή του γείτονα. Τι να την κάνεις τη ζωή του άλλου αν η δική σου έχει απογειωθεί; Θα εκμηδένιζε ακόμα και την αντίληψη του στρατώνα για τον νέο και τον παλιό. Θα χάριζε πολλές μικρές ζωές σε όλους, ακόμα και στους γεροντότερους, που σήμερα αισθάνονται άχρηστοι. Θα έβαζε στο παιχνίδι και πολλούς από το περιθώριο των σκληρών κοινωνιών μας.
Με την εσωτερική παραγωγή τροφής και βασικών αγαθών να μειώνει τις εξαρτήσεις, ένα δίκτυο τέτοιων κοινοτήτων θα μπορούσε να είναι ισορροπημένο, ειρηνικό, εξωστρεφές, εναρμονισμένο με την ανάγκη για ευτυχία και αρμονική συνύπαρξη όλων των ειδών. Με κάθε κοινότητα να μοιράζεται τα αγαθά που παράγει από τον ειδικό σκοπό της χωρίς να φοβάται κλοπή και επίθεση. Με επαναχρησιμοποίηση των εγκαταστάσεων από νέα σχήματα και απαγκύρωση από την αντίληψη της ιδιοκτησίας και της κληρονομιάς. Με άδειασμα των εννοιών της ελίτ και της εξουσίας. Με αχρήστευση των πολιτικών συστημάτων, που βασίζονται στη διαχείριση της μάζας.
Έχεις δίκιο, είναι σαν την Utopia του More. Αλλά σε τέτοια Ουτοπία θα ήθελα κάποτε να δω ένα παιδί να κοιτάζει για έγκριση στα πελώρια αθώα μάτια της αγελάδας πριν πάρει το γάλα που χρειάζεται να πιει.
Δημήτρης Φυντάνης
Share this post
