Μια τρομακτική πολυπλοκότητα βασανίζει τους βίους όλων μας, ακόμα κι αν θέλουμε να ζήσουμε μια απλή ενδοσυστημική ζωή θηλαστικού. Συμβάσεις, ψιλά γράμματα, λογιστές, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, Α.Μ.Κ.Α., Α.Φ.Μ., γραφεία εξυπηρέτησης, οικεία παραρτήματα υπηρεσιών, λογαριασμοί, τεχνικές προδιαγραφές, προστασία δεδομένων, καταγραφές, απογραφές, εγγραφές, πιστοποιήσεις, άδειες εξάσκησης, συντεχνιακά δικαιώματα και προοπτικές καριέρας κατακλύζουν βασανιστικά τους περιέκτες εγγράφων μας προς διεκπεραίωση. Άντε βρες χρόνο να ζήσεις. Κι αν βρεις χρόνο, ψάξε για διάθεση και χρήμα. Και Ψυχολόγο.
Γιατί βασανίζουμε όμως τους εαυτούς μας και τους οδηγούμε συχνά σε καταθλιπτική παραίτηση εμπρός σε αφύσικους όγκους διαδικασιών και μη παραγωγικών ενεργειών συνήθως στο όνομα της ισονομίας, της αρμονικής συνύπαρξης, της πάταξης των παρανομούντων, του εξορθολογισμού και της κοινωνικής ευημερίας; Όλα αυτά ούτως ή άλλως δεν ενοχλούν όσους έχουν αρκετούς πόρους για να τα αναθέσουν σε ειδικούς, που μάλιστα μπορούν να πετύχουν βέλτιστα αποτελέσματα από το παραθυράκι, κάτω από το τραπέζι ή έστω με αριστοτεχνική χρήση της προχωρημένης γραφειοκρατικής τους τεχνογνωσίας.
Καμιά κοινωνία δεν γλίτωσε από αυτή τη μαύρη μοίρα, ειδικά αν κάποια άλλη ανέλαβε να την εκπολιτίσει. Κι αν για λίγο της δόθηκε πίστωση χρόνου ήταν για να τροφοδοτεί πόρους σε άλλες εξελιγμένες ζώνες του πλανήτη. Και όταν η ανάγκη αυτή υποχώρησε, ήρθε και η σειρά της να παράγει κλασικούς φουκαράδες της παγκοσμιοποίησης, ταπεινά μέλη ή υπηρέτες κάποιας αστικής δημοκρατίας.
Για να μην είμαστε άδικοι, ακόμα και οι θεωρητικοί της αναρχίας και του κομμουνισμού ψέλλισαν με φωνή τρεμάμενη ό,τι σχετικό με την εναρμόνιση κοινοτήτων, αγορών, εθνών και αναγκών σε ευρεία κλίμακα. Φαντάστηκαν τη φιλελεύθερη δημοκρατία και τον καπιταλισμό σαν εύφορα ενδιάμεσα στάδια για να φτάσουμε κάπου αλλού. Πού; Κάπου που ταυτίζεται ο μέσος όρος πολίτη με τον τέλειο αξιακά και λειτουργικά άνθρωπο. Όχι, δεν είμαστε ελαττωματικοί. Κάποια στροφή πήραμε λάθος.
Κάποτε οι Φιλικοί αποφάσισαν να αποπειραθούν μια νέα ελληνική αστική δημοκρατία στα πρότυπα της γαλλικής. Η σχεδόν παντελής έλλειψη αστικών χώρων στην περιοχή-στόχο δεν ήταν εμπόδιο. Τα συμφέροντα των Κοτζαμπάσηδων ήταν υπό διαπραγμάτευση. Οι μεγάλες δυνάμεις χειραγωγήσιμες. Οι ένοπλες τοπικές ομάδες εξαγοράσιμες. Οι Φαναριώτες ευέλικτοι. Οι Οθωμανοί μακριά. Ευτυχώς ξεκίνησαν.
Δυστυχώς συνέχισαν. Όλοι μαζί. Για διακόσια σχεδόν χρόνια. Με εσωτερικές διαμάχες συμφερόντων, παιχνίδια εξουσίας, εξαγορές, δολοφονίες, αχυρένιες κυβερνήσεις, διωγμούς, ξεπούλημα, αστικοποίηση, κατασπατάληση πόρων, κατασχέσεις, χειραγώγηση, απαλλοτριώσεις και βίαιο εκπολιτισμό. Χωρίς μέριμνα για τις χήρες, τα ορφανά και τους ανάπηρους των πολέμων. Με χαμηλό ενδιαφέρον για τον πόνο και τη μιζέρια που παρήχθη. Με υποχρεωτική υπαγωγή στα σχέδιά τους όσων ήταν χωροχρονικά άτυχοι.
Και όταν τα βλαστάρια των ελίτ έφταναν τη δημοκρατία τους σε αδιέξοδο, όλο και κάποιο κορόιδο ήταν πρόθυμο να παίξει τον φωτισμένο δεσπότη και να τους ξελασπώσει, καταλήγοντας δολοφονημένος ή φυλακισμένος με τη ρετσινιά του δικτάτορα. Και κάθε νέα κυβέρνηση, ημερήσιας ή τετραετούς ζωής, έκανε το παιχνίδι πολυπλοκότερο, για να δυσκολέψει τη ζωή των «άλλων». Και κάθε μέρα που περνά αντιγράφουμε τα μοντέλα των Κουτόφραγκων για να νιώθουμε ασφαλείς και Ευρωπαίοι. Και κάθε βήμα που κάνουμε μας απομακρύνει από περιβάλλον ευνοϊκό για δημιουργική ζωή και ευτυχία.
Τη δεκαετία του ’80 ξεκινήσαμε να παίζουμε όλοι τους βολεμένους μεσοαστούς που δικαιούνταν λίγο παιχνίδι εξουσίας. Να σπαταλήσουμε, να αδιαφορήσουμε, να ζήσουμε το όνειρό μας στην Ελλάδα. Αντί να παρασύρουμε εμείς τις ελίτ σε κάτι δημιουργικό, μιμηθήκαμε την κενότητα και την αναλγησία τους. Παίξαμε τις ζωές μας στα ζάρια για μια στιγμή αδρεναλίνης. Και χάσαμε. Και τώρα πάλι θα πληρώσουμε εμείς, οι φουκαράδες που πιστέψαμε ότι μπορούμε να γίνουμε «κάτι σαν ελίτ». Που πας ρε, Καραμήτρο;
Ό,τι γάλα κι αν θήλασες μικρός, μπορείς να μαθαίνεις από τα λάθη σου.
Δημήτρης Φυντάνης
Share this post
