Όταν ο λόρδος Βύρων μεσολάβησε για την παροχή του πρώτου επαναστατικού δανείου, διαφθείροντας παράλληλα με δανεικά την επιφορτισμένη για τη λήψη του ελληνική αντιπροσωπία στο Λονδίνο, κάποιος είχε δει στη γεωγραφική περιοχή που ζούμε μια στείρα χρηματοοικονομική ευκαιρία που θα απομυζούσε ζωή και αίμα χάριν πλουτισμού.
Όταν ο Συγγρός στέγνωσε τους Αθηναίους αστούς με την απάτη του Λαυρίου και αργότερα χρησιμοποίησε τα κέρδη για να αξιοποιήσει την πτώχευση του Τρικούπη με απόπειρα κατάληψης της Εθνικής Τράπεζας, κάποιος Έλληνας επιχειρηματίας έδρασε συστηματικά, παράγοντας δυστυχία και πόνο.
Ήταν η αρχή της ιστορίας της νεοελληνικής επιχειρηματικότητας και του management που την υπηρετεί, που σε ταραγμένα χρόνια έχαναν τη μια μετά την άλλη τις ευκαιρίες για αξιακή και λειτουργική ενηλικίωση.
Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, ανάλογα με την ωρίμανση των συνθηκών στην Ελλάδα, κλιμακώθηκε και η εισαγωγή αγγλοσαξονικού κυρίως management, για να υποστηριχθεί αυτή η επιχειρηματικότητα. Σε κάθε ντόπια γενιά υπήρχε μια αυξανόμενη τάξη διευθυντών, έτοιμη να υπηρετήσει τέτοια επιχειρηματικότητα, που γαλουχήθηκε με μη εναρμονισμένη κουλτούρα και τεχνογνωσία, προσαρμοσμένη μόνο στους μηχανισμούς μεγιστοποίησης οικονομικού αποτελέσματος.
Καθώς αντιμετωπίστηκε μόνο ως αγορά ένας λαός που ζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σε ευλογημένο τόπο, αναπτύχθηκαν επιχειρηματικές ηγεμονίες και αρπαχτές που αδιαφόρησαν για την παραγωγή αγαθών και την αειφόρο διαχείριση αναγκών.
Αξίες και αγαθά που μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση ελληνικής ανθρωποκεντρικής επιχειρηματικής ανάπτυξης απαλείφθηκαν συστηματικά ως εμπόδια. Η ελληνική φιλοξενία αφανίστηκε χάριν των τουριστικών εκμεταλλεύσεων, οι σκιερές βρύσες αντικαταστάθηκαν με ψυγεία εμφιαλωμένου νερού, το φιλότιμο μεταλλάχθηκε σε εμπορεύσιμο loyalty, η οικογενειακή επιχείρηση μετρήθηκε για ROI και παράλληλα η ελληνική οικογένεια διαλύθηκε κάτω από το σοκ της καταναλωτικής ευζωίας.
Φυσικά η πρόοδος είναι αναμφισβήτητη, ειδικά όπου ο τζίρος της είναι μεγάλος και οι προμήθειες σεβαστές ή όπου διευκολύνει τη διακίνηση εμπορευμάτων και υπηρεσιών στους φουκαράδες της πυραμίδας της παγκοσμιοποίησης. Σε μια υποταγμένη ελληνική αγορά, ψηφίδα στην παγκόσμια, που βασανίζεται από όμοια προβλήματα, με τους χρηματοοικονομικούς μηχανισμούς να καταδυναστεύουν το σύστημα και να παρασιτούν εις βάρος της ζωής που έπρεπε να τρέφουν, το ελληνικό management αναζητά ακόμα κάποια ταυτότητα μέσα από την παρατεταμένη του αθωότητα.
Μέσα σε αυτή την επιχειρηματικότητα όμως συνθήκες και άνθρωποι ωρίμασαν, κάποιες αξίες άντεξαν, έζησαν επιχειρήσεις και στελέχη που ξεχώρισαν την ουσία από τη φούσκα, σεβάστηκαν τον ρόλο τους, υπηρέτησαν τον άνθρωπο και τις ανάγκες του και πέτυχαν ανάπτυξη που επιτρέπει την ανθρώπινη ευτυχία. Υπάρχουν σαφή ίχνη αποτελεσματικής διαχείρισης και ορθών πρακτικών που μπορούμε να ακολουθήσουμε στα μονοπάτια της ενηλικίωσης.
Δημήτρης Φυντάνης