Μην το πάρεις στα σοβαρά. Μη με πάρεις για ειδικό. Δεν ξέρω τίποτα. Δεν έχω πληροφόρηση ούτε αισθάνομαι ότι χρειάζομαι. Μου αρέσει που είμαι ο ηλίθιος σύνεδρος. Απολαμβάνω την παθητική στάση του αμάχου που χρειάζεται μόνο να περιορίσει τις εξόδους του στο ελάχιστο. Όμως εδώ, μέσα στο κοινό μας πρόβλημα αλλά έξω από την ευθύνη της διαχείρισης, νομίζω ότι είδα κάτι που θα ήθελα να μοιραστώ. Δείτε το σαν συμμετοχή στον παγκόσμιο καταιγισμό ιδεών. Είμαι φιλόδοξος. Θα ήθελα να βοηθήσω να γεννηθούν σκέψεις και ιδέες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης. Και την αξιοποίηση της ευκαιρίας.
Προσπαθούμε να φανταστούμε τη ζωή σε άλλους πλανήτες. Μάθαμε να θαυμάζουμε τις μυρμηγκοφωλιές και τα μελίσσια. Δεν θέλουμε όμως να αντιληφθούμε τον κορονοϊό ως έναν ζωντανό οργανισμό. Ίσως έναν ενιαίο οργανισμό με τα κύτταρά του σε διασπορά. Με μια κεντρική κυψελώδη νοημοσύνη που διευθύνει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του σε κάθε διαθέσιμη ευκαιρία και κατεύθυνση, επηρεάζοντας ίσως τους ξενιστές με πολύ ευρύτερο τρόπο από αυτόν που μπορούμε ή θέλουμε να καταλάβουμε.
Είναι ίσως δουλειά για βιολόγους και κοινωνιολόγους όχι σε αντικατάσταση, αλλά συμπληρωματικά σε αυτήν της ιατρικής. Θα μπορούσε όμως να διευρύνει τη σκέψη μας και να ολοκληρώσει την αντίληψή μας για τον ιό μια διαφορετική θεώρηση των συμπεριφορών του υπό αυτό το πρίσμα. Ίσως μας έκανε σοφότερους σε σχέση με την επίδραση που έχει στον ανθρώπινο εγκέφαλο ή με τα κριτήρια που χρησιμοποιεί για την επιλεκτική εξόντωση κάποιων ξενιστών. Η απλή στατιστική καταγραφή μπορεί και να μας παραπλανά ή να μας αφήσει απροετοίμαστους για μελλοντικές εξελίξεις.
Ένας εικοσιεξάχρονος αντιστέκεται σε σύλληψη λόγω παραβίασης της καραντίνας και όταν παγιδεύεται φτύνει τα όργανα στο πρόσωπο. Μια νοσηλεύτρια σε καραντίνα αυτοκτονεί. Ένας Γερμανός καθηγητής στην Κρήτη ξαφνικά υποτροπιάζει και πεθαίνει μέσα σε λίγες ώρες. Μια μητέρα τριών παιδιών καλεί το ασθενοφόρο και πεθαίνει. Άνθρωποι ηλικιωμένοι και ευάλωτοι πεθαίνουν περισσότερο. Πεθαίνουν όμως και νέοι και ακμαίοι. Πολλά ανεξήγητα της ιατρικής περιπτωσιολογίας ίσως μπορούν να βρουν θέση στη λογική της στρατηγικής εξάπλωσης ενός νοήμονος διεσπαρμένου οργανισμού.
Οι ερευνητές τείνουν να συμπεράνουν ότι ο κορονοϊός επηρεάζει κέντρα του ανθρώπινου εγκεφάλου, ίσως ενισχύοντας τις πνευμονικές βλάβες, αλλά σίγουρα αναστέλλοντας την όσφρηση και ενισχύοντας τη γεύση. Γιατί άραγε; Οι πνεύμονες είναι κατάλληλο ορμητήριο για νέες εξορμήσεις, αλλά σε πολλές περιπτώσεις, κοντά στο ένα τρίτο, ο ιός εμφανίζεται και στα κόπρανα. Επιστροφή σε παλιές συνήθειες ή κάτι περισσότερο; Πάντως κάτι φαίνεται να κάνει στον εγκέφαλο του ξενιστή, που σίγουρα εξυπηρετεί τη στρατηγική της εξάπλωσής του.
Ακόμα και οι πιο εναλλακτικές προσεγγίσεις στο θέμα βλέπουν το ζήτημα ανθρωποκεντρικά. Μπορεί να βαφτίζουν τον κορονοϊό αγγελιοφόρο ή ευκαιρία ή τιμωρό ή εκδικητή της φύσης, αλλά πάντα έχουν τον άνθρωπο στο κέντρο του κάδρου με φόντο τον πλανήτη. Όμως στο κάδρο του κορονοϊού είναι ο ίδιος πρωταγωνιστής. Δεν θα μας έγραφε ποτέ του γράμμα αλλά, ακόμα κι αν το έκανε, θα ήταν δούρειος ίππος. Γιατί ο εγωιστής ιός δεν ενδιαφέρεται για τον πλανήτη περισσότερο από τον εγωιστή άνθρωπο. Ενδιαφέρεται για την εξάπλωσή του.
Προσεκτική παρατήρηση και βιολογική –ίσως και κοινωνιολογική– ανάλυση της συμπεριφοράς του κορονοϊού, νομίζω, θα μπορούσε να μας κάνει σοφότερους. Ίσως κατανοήσουμε όσα μας βοηθήσουν να εναρμονιστούμε ιατρικά και κοινωνικά με στρατηγικές αναχαίτισης, εκμηδένισης ή προσαρμογής στη σημερινή και σε κάθε μελλοντική απειλή ενός κόσμου που αλλάζει. Δεν θα παραδεχτούμε ποτέ ότι ο κορονοϊός είναι ένας μακρινός διάδοχός μας στην κυριαρχία του πλανήτη Γη, όπως δεν τον αναγνωρίζουμε και σαν εξάδελφο ή μακρινό μας πρόγονο.
Μπορούμε όμως να παραδεχτούμε μια παράλειψη ή ένα ακόμα λάθος μας.
Δημήτρης Φυντάνης
Share this post
