Μια καμπάνια, ένα φεστιβάλ και οι αντικρουόμενες απόψεις για τον βιγκανισμό

Μια προκλητική παραίνεση κυκλοφορεί αυτές τις μέρες στον συρμό του μετρό. Είναι τυπωμένη σε αφίσα που βρίσκεται τοποθετημένη στα τζαμένια διαχωριστικά πάνω από τα καθίσματα των βαγονιών. Η αφίσα δείχνει ένα γλυκύτατο γουρουνάκι να κοιτάζει στα μάτια τους περαστικούς και να τους «λέει»: «Δες ποιον έφαγες σήμερα».

Η παραίνεση του γουρουνιού δεν είναι η μόνη: στο πλαϊνό τζαμένιο διαχωριστικό, μια άλλη υπενθύμιση στοχεύει στο στομάχι του επιβάτη: «Οι διατροφικές σου συνήθειες έχουν καθημερινά εκατομμύρια θύματα». Κι αμέσως μετά, δίπλα στη φωτογραφία ενός ψαριού το συνοδευτικό κείμενο γράφει: «Κάποιες κραυγές δεν ακούγονται ποτέ».

Καμπάνια για τον βιγκανισμό

Οι αφίσες έχουν αναρτηθεί στο πλαίσιο της μεγαλύτερης και πιο άμεσης καμπάνιας που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ελλάδα σχετικά με τον βιγκανισμό, δηλαδή την αυστηρή ή ολική χορτοφαγία, μια φιλοσοφία ή/και τρόπο ζωής που αποκλείει τη χρήση ζώων ή ζωικών προϊόντων για τροφή, ένδυση ή άλλους σκοπούς. Για το εγχείρημα, που μεταφράζεται σε 200 αφίσες αναρτημένες στους συρμούς του μετρό για 28 ημέρες, έπρεπε να συγκεντρωθούν 7.440 ευρώ ώστε να καλυφθούν τα έξοδα. Εκατοντάδες άτομα από την Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό κατέθεσαν τον οβολό τους κι έτσι το τρένο της ενημέρωσης μπήκε στις ράγες.

Vegan Life Festival

Ενώ η καμπάνια συνεχίζει τα δρομολόγιά της με την προσδοκία να πιάσει τόπο, το Vegan Life Festival ετοιμάζεται για τρίτη συνεχή χρονιά στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, στις 7 Οκτωβρίου. Ίσως παίρνοντας σκυτάλη από την ενημερωτική καμπάνια, το φεστιβάλ, που την περσινή χρονιά συγκέντρωσε 12.500 επισκέπτες, θα περιλαμβάνει ομιλίες, εργαστήρια, ενημερωτικό υλικό, δραστηριότητες για παιδιά, τη μεγαλύτερη έκθεση προϊόντων cruelty free, καθώς και πολύ λαχταριστό vegan φαγητό που θα επιμεληθούν οι καλύτερες vegan και vegan friendly επιχειρήσεις εστίασης.

Οι οργανωτές υποστηρίζουν πως ο vegan τρόπος ζωής μετατρέπεται σε κίνημα που συνεχώς κερδίζει έδαφος παγκοσμίως. Εάν πρόκειται για ευσεβείς πόθους ή αληθινή πρόβλεψη μένει να φανεί, παρότι τουλάχιστον στην Ελλάδα η χορτοφαγία, πόσο μάλλον ο βιγκανισμός, μέχρι στιγμής δεν έχει πιάσει και πολύ τόπο. Ωστόσο οι Έλληνες βιγκανιστές δεν είναι πλάσματα της φαντασίας, αλλά ενεργοί πολίτες που κάνουν ό,τι μπορούν «για να ακουστεί επιτέλους η φωνή του διεθνούς βιγκανισμού, η φωνή των ζώων και η φωνή του πλανήτη στη χώρα αυτή. Μια στροφή σε μια προσεκτική διατροφή vegan είναι ό,τι καλύτερο για την υγεία μας και το μέλλον των παιδιών μας», λένε.

Η χορτοφαγία ωφελεί σοβαρά την υγεία

Θερμοί υποστηρικτές των επιλογών τους, αλλά καθώς φαίνεται και ένθερμοι οπαδοί της ενημέρωσης για τις επιλογές τους μέσα από την ιστοσελίδα τους και με βάση επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει, οι Greek vegans υποστηρίζουν: «Η Αμερικανική Εταιρεία Διαιτολογίας (American Dietetic Association, ADA) εξέδωσε την τελευταία επίσημη θέση της αναφορικά με τις χορτοφαγικές (vegetarian) και αποκλειστικά χορτοφαγικές (vegan) δίαιτες. Το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως μια τέτοια διατροφή είναι υγιεινή, διατροφικά επαρκής και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και θεραπεία αρκετών ασθενειών, εάν είναι καλά σχεδιασμένη. Υπό αυτό το πρίσμα, μια χορτοφαγική δίαιτα (vegetarian) κρίνεται κατάλληλη για όλες τις ηλικίες και ιδιαιτερότητες σ’ έναν πληθυσμό, περιλαμβάνοντας τις περιόδους κύησης, γαλουχίας, προχωρημένης βρεφικής ηλικίας, σχολικής ηλικίας, εφηβείας, ακόμα και για αθλητές.

»Η παρούσα επίσημη θέση αναθεωρεί τα τρέχοντα στοιχεία για βασικές θρεπτικές ουσίες που –θεωρητικά– εκλείπουν στους χορτοφάγους, δηλαδή πρωτεΐνη, ω-3 λιπαρά οξέα, σίδηρο, ψευδάργυρο, ιώδιο, ασβέστιο και βιταμίνες D και B12. Μια χορτοφαγική, λοιπόν, διατροφή μπορεί να καλύψει τις τρέχουσες συστάσεις για τις παραπάνω θρεπτικές ουσίες. Μάλιστα, η χορτοφαγική διατροφή συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις. Οι χορτοφάγοι εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα «κακής» χοληστερόλης (LDL), χαμηλότερη πίεση αίματος και χαμηλότερα ποσοστά υπέρτασης και περιστατικών διαβήτη τύπου 2 απ’ ό,τι οι μη χορτοφάγοι, και τείνουν να έχουν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) και χαμηλότερο ρίσκο εμφάνισης καρκίνου».

Έρευνα που διενεργήθηκε σε δείγμα 95.000 Αμερικανών έδειξε ότι οι χορτοφάγοι αντιμετωπίζουν 12% λιγότερο κίνδυνο να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία σε σχέση με τους κρεατοφάγους. Άλλες έρευνες καταδεικνύουν πως η χορτοφαγία από μόνη της δεν μειώνει απαραίτητα τους κινδύνους εμφάνισης νόσων. Αλλά οι άνθρωποι που έχουν επιλέξει να μην τρώνε κρέας και τα παράγωγά του ακολουθούν ταυτόχρονα κι έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

Βιγκανισμός και περιβάλλον

Αν για τις ευεργετικές επιδράσεις της χορτοφαγίας στην υγεία του ανθρώπου υπάρχει διχογνωμία, το ίδιο συμβαίνει και για την επίδραση που θα είχε στον πλανήτη η χορτοφαγία. Ερευνητές του Oxford Martin School συμπέραναν ότι μια διατροφή που βασίζεται λιγότερο στο κρέας και περισσότερο στα φρούτα και τα λαχανικά μπορεί να σώσει 8 εκατομμύρια ζωές μέχρι το 2050, να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά δύο τρίτα και να μειώσει το κόστος υγειονομικής περίθαλψης. Θα μπορούσαν επίσης να αποφευχθούν κόστη που σχετίζονται με την περιβαλλοντική καταστροφή, ύψους 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο επικεφαλής του προγράμματος του Oxford Martin School για το μέλλον του φαγητού δρ Μάρκο Σπρίνγκμαν έχει δηλώσει εδώ και χρόνια: «Αυτό που τρώμε επηρεάζει και την υγεία μας και το περιβάλλον. Διατροφές μη ισορροπημένες, με περιορισμένα φρούτα και λαχανικά και πλούσιες σε κόκκινο επεξεργασμένο κρέας είναι υπεύθυνες για μεγάλη επιβάρυνση στην υγεία παγκοσμίως. Την ίδια στιγμή, το παρόν διατροφικό σύστημα είναι υπεύθυνο για περισσότερο από το ένα τέταρτο όλων των εκπομπών θερμοκηπίου, οπότε αποτελεί και τον μεγαλύτερο καταλύτη της κλιματικής αλλαγής».

Από την άλλη, ο Άντριου Τζάρβις του Διεθνούς Κέντρου Τροπικής Καλλιέργειας της Κολομβίας λέει πως, εάν όλοι οι άνθρωποι γινόμασταν χορτοφάγοι, τότε θα ήμασταν αντιμέτωποι με τις δύο όψεις του ιδίου νομίσματος. «Στις αναπτυγμένες χώρες η χορτοφαγία θα έφερνε όλων των ειδών τα οφέλη στο περιβάλλον και την υγεία. Αλλά σε αναπτυσσόμενες χώρες θα υπήρχαν αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά τη φτώχεια». Η περιβαλλοντική αποκατάσταση όσο και η μεταστροφή σε καλλιέργειες βασισμένες σε φυτά θα απαιτούσαν προγραμματισμό και επενδύσεις, δεδομένου ότι οι βοσκότοποι υποβαθμίζονται σημαντικά. «Δεν θα μπορούσες απλώς να αφαιρέσεις τις αγελάδες και να περιμένεις ότι η γη θα γίνει δάσος από μόνη της», λέει ο Τζάρβις. Και ο Πίτερ Αλεξάντερ, ερευνητής σε μοντέλα κοινωνικο-οικολογικών συστημάτων στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, υποστηρίζει: «Εάν αφαιρούσαμε όλα τα πρόβατα, το περιβάλλον θα έδειχνε πολύ διαφορετικό και θα μπορούσαν να υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα». Στο παρελθόν, όταν οι άνθρωποι προσπάθησαν να μετατρέψουν τμήματα της Σαχέλ –μεγάλης στεπικής λωρίδας γης νότια της Σαχάρας– από βοσκότοπο σε καλλιεργήσιμη γη, επακολούθησε ερημοποίηση και απώλεια παραγωγικότητας.

Τελικά, προφανώς, συμπέρασμα δεν βγαίνει. Το θέμα ίσως για την ώρα να είναι κατά πόσο σφίγγεται το στομάχι μπροστά σε μια αφίσα που δείχνει ένα γλυκύτατο γουρουνάκι να κοιτάζει στα μάτια τους περαστικούς και να τους «λέει»: «Δες ποιον έφαγες σήμερα».

Κυβέλη Χατζηζήση,

Δημοσιογράφος-«Στέντορας»

Share this post