«Μπορώ να πάρω και παξιμάδια; Και φακές; Χίλιες ευχές να έχεις». Οι φράσεις ανήκουν σε μια ωφελούμενη ηλικιωμένη γυναίκα, με μυαλό ξυράφι, αξιοπρέπεια απαστράπτουσα και τσέπη άδεια. «Προσδοκία… Στο βάθος ελπίδα. Περιμένω. Περιμένω να αλλάξουν όλα». Τα λόγια ενός από τους εκατοντάδες επαγγελματίες μου συμμετέχουν στο «Σε αναμονή». Οι δυο τους, στην προκειμένη περίπτωση, πρακτικά δεν συνδέονται. Η μία ζει όπως τα καταφέρνει στου Ψυρρή, κι ο άλλος δραστηριοποιείται με το καφέ του στην Τήνο. Ακόμη και μ’ αυτή την απόσταση όμως, το κοινό σημείο αποδίδει. Γιατί το κοινό σημείο είναι ένα απλό πινακάκι σε εμφανές μέρος με την ένδειξη «Σε αναμονή» και από κάτω τα προϊόντα που έχουν προπληρωθεί από πελάτες που έχουν τη δυνατότητα, ώστε να τα πάρουν πελάτες που δεν έχουν τη δυνατότητα.
Το «Σε αναμονή» είναι μια δράση που έχει όλες τις προϋποθέσεις να μετατραπεί σε κίνημα, καθώς πίσω από την ιδέα υπάρχει μια πολύ συγκεκριμένη νοοτροπία: όποιος θέλει και μπορεί βοηθά όποιον θέλει και δεν μπορεί, σε σταθερά και ολοένα αυξανόμενα σημεία αναφοράς, χωρίς οι δύο «πλευρές» να συναντιούνται. Κι έτσι, η έννοια της αλληλεγγύης γίνεται στάση ζωής, όχι τυχαία εξιλέωση.
Από τη Νάπολη στην Αθήνα
Η ιστορία του «Σε αναμονή» στην Ελλάδα ξεκίνησε από τον Δημήτρη Πανέλη, ο οποίος έτυχε να διαβάσει ένα δημοσίευμα για τα εργατικά καφενεία στη Νάπολη της δεκαετίας του ’40 και την πρωτοβουλία τους να βοηθούν ταλαιπωρημένες και εξαθλιωμένες από τον πόλεμο κοινωνικές ομάδες, μέσω της κίνησης Caffè Sospeso. Ο καφές… μπήκε στ’ αυλάκι και στον τόπο μας, στα μέσα στου 2015, με στόχο τη μεγιστοποίηση της συμβολής των πολιτών στην παροχή βοήθειας προς οικονομικά ασθενέστερες ομάδες.
Ωφελούμενοι: Πολίτες υπεράνω πάσης υποψίας
Η λειτουργία τού «Σε αναμονή» είναι απλή και συνάμα ουσιαστική, όπως κάθε ιδέα και πράξη που νοιάζεται για τον συνάνθρωπο: προπληρώνοντας σε κάποια από τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στη δράση έναν καφέ, ένα ψωμί, ένα γάλα, λίγο κρέας, φρούτα και κάθε λογής προϊόντα ή υπηρεσίες για κάποιον που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να τα αποκτήσει. Το κατάστημα κόβει και κρατά ξεχωριστά την απόδειξη «σε αναμονή» και τη δίνει σε όποιον του ζητήσει το προπληρωμένο προϊόν.
Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, από την οποία όλο βγαίνουμε αλλά όλο μέσα είμαστε, αποτυπώνεται σε αριθμούς κάθε τρεις και λίγο. Αυτό που δεν αποτυπώνεται είναι το πώς ζει, πολύ περισσότερο πώς νιώθει κάποιος που εν έτει 2018 δεν έχει να πάρει μια φραντζόλα ψωμί. Κι αυτός ο κάποιος είναι άνθρωποι υπεράνω πάσης υποψίας, που κυκλοφορούν στο πλάι μας. Ηλικιωμένοι, μεσήλικες, ενήλικες, νέοι, έφηβοι και παιδιά. Κάθε ηλικίας, κάθε θρησκείας, κάθε χρώματος, κάθε μορφωτικού επιπέδου. Άνθρωποι που δεν μπορούν να πάρουν ψωμί ή φρούτα, φάρμακα ή καφέ, παιχνίδια ή τσιγάρα. Ίσως γιατί η απόσταση από το «έχω» στο «φυτοζωώ» δεν είναι καν ένα τσιγάρο δρόμος.
Περισσότερα από 500.000 προϊόντα
«Υπολογίζουμε κατά προσέγγιση» λέει ο Δημήτρης Πανέλης «ότι έχουν δοθεί περισσότερα από 500.000 προϊόντα με αυτόν τον τρόπο σε περισσότερους από 25.000 ανθρώπους εδώ και 30 μήνες σε Ελλάδα και Κύπρο. Οι επιχειρήσεις είναι περισσότερες από 1.200 και όλα τα προϊόντα/υπηρεσίες είναι χρήσιμα, ανάλογα με την περίσταση και τον άνθρωπο. Από καφέ, γάλα, ψωμί, μερίδες φαγητού, φάρμακα, κρέας, φρούτα, μέχρι εξετάσεις υγείας, δωρεάν μαθήματα σε παιδιά οικογενειών με δυσκολίες, ακόμη και δωρεάν εισιτήρια θεάτρου και κινηματογράφου σε άνεργους και άπορους συμπολίτες μας».
Όλη αυτή η δράση είναι άτυπη. Δεν είναι σύλλογος ούτε ΜΚΟ. Δεν έχει χρηματοδοτηθεί από πουθενά ούτε αναπτύσσεται από ανθρώπους που «τον φυσάνε τον παρά». Κατά τον Δημήτρη Πανέλη, νέο άνθρωπο που με τη δράση του αποδεικνύει ότι η νέα γενιά δεν ξημεροβραδιάζεται άπραγη στις καφετέριες, δεν χρειάζονται πάντα κονδύλια για να βοηθηθεί ένας άνθρωπος. Εμπιστοσύνη και διάθεση χρειάζεται. Το «Σε αναμονή» μετατρέπεται σε δράση στο εδώ και τώρα, με το χέρι στην καρδιά.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος-«Στέντορας»