Η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάζεται από το 1986 ανελλιπώς. Το δίκιο του εργάτη όμως ποτέ δεν αναγνωρίστηκε. Η 28η Απριλίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, από το 2001. Κάθε δεκαπέντε δευτερόλεπτα όμως, ένας εργαζόμενος πεθαίνει σε όλον τον κόσμο. Και αν τα δικαιώματα του εργαζομένου παραμένουν αιώνιο ανεκπλήρωτο αίτημα, ο κίνδυνος για την ίδια του τη ζωή εν ώρα εργασίας φαντάζει εφιάλτης χωρίς τελειωμό. Τα νούμερα είναι τραγικά: 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως, σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (Δ.Ο.Ε.), λόγω επαγγελματικών ασθενειών και εργατικών ατυχημάτων παγκοσμίως. Σε όλο τον κόσμο επίσης, 374 εκατομμύρια εργαζόμενοι βιώνουν μη θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα (καταγραφή του 2014). Με άλλα λόγια, η εργασία σκοτώνει πιο πολλούς ανθρώπους από ό,τι οι πόλεμοι.
Αυτή η ιδιαζόντως ανατριχιαστική πραγματικότητα μπορεί να μην μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη, ούτε καν από τη μια χρονιά στην επόμενη. Oι στρατηγικοί στόχοι της «βιώσιμης ανάπτυξης» (sustainable development) των Ηνωμένων Εθνών μέσω της εκστρατείας που πραγματοποιεί είναι ένα «ασφαλές εργασιακό περιβάλλον για όλους τους εργαζομένους έως το 2030», ενώ προβλέπεται «τερματισμός όλων των μορφών παιδικής εργασίας έως το 2025».
Εάν πρόκειται για μεγαλόπνοα σχέδια που δεν θα υλοποιηθούν ποτέ, ή για σχεδιασμό που θα αποδώσει καρπούς -εντός ή εκτός χρονικών ορίων- το μέλλον θα δείξει. Στο μεταξύ όμως, πέρα από τη φρίκη των αριθμών και επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στον τόπο μας, η κατάσταση περιγράφεται πολύπλευρα από τον ειδικό παθολόγο-ιατρό εργασίας και επιμελητή της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, κ. Γεώργιο Ντουνιά: «Η κατάσταση με τα εργατικά ατυχήματα είναι πολύ σοβαρή, αλλά το θέμα δεν είναι να παρουσιάζουμε μόνο νούμερα, χωρίς να τα εξηγούμε και χωρίς να ψάχνουμε τους λόγους που οδηγούν σε αυτά. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται απέχθεια. Δεν βρίσκονται λύσεις» υποστηρίζει.
«Όπως με πολλά πράγματα στη χώρα μας, δεν δίνουμε σημασία στην υγεία μας και την ασφάλειά μας στην εργασία. Οι νόμοι υπάρχουν και με το παραπάνω. Όμως το θέμα δεν είναι να επιβληθεί ένα πρόστιμο της τάξης των 10.000 ευρώ στους εργοδότες που δεν δηλώνουν τους εργαζομένους τους. Ούτε ξέρω, ούτε με αφορά ως Σχολή Δημόσιας Υγείας, εάν πληρώνονται αυτά τα πρόστιμα. Το θέμα είναι η συμμόρφωση, η προμελέτη (σ.σ. πρόληψη), να καταλάβουμε δηλαδή ότι η ανθρώπινη ζωή δεν πληρώνεται με τίποτα, να κατανοήσουμε το απλό παράδειγμα, ότι δεν είναι δυνατό να μην τηρούμε όρους ασφαλείας στη δουλειά μας. Στα έργα που έγιναν για τη δημιουργία του Ολυμπιακού Χωριού για παράδειγμα, εργάστηκαν χιλιάδες άνθρωποι, είχαμε όμως τουλάχιστον δέκα θανατηφόρα ατυχήματα».
Στην Ελλάδα, εργατικό ατύχημα σημαίνει αιφνίδιο γεγονός κατά τη διάρκεια της εργασίας, αλλά και μία ώρα πριν και μία ώρα μετά την εργασία, δηλαδή καθ΄ οδόν. Η αποζημίωση για το εργατικό ατύχημα δεν έχει προϋποθέσεις, δηλαδή ακόμη και να συμβεί την πρώτη ημέρα εργασίας κάποιου σε μία δουλειά, δικαιούται να καλυφθεί από τον ασφαλιστικό του φορέα, αφού βεβαίως δηλωθεί (και) από τον εργοδότη.
Πριν από μερικές ημέρες οργανώθηκε συνέδριο για τη δημόσια υγεία. Στο πλαίσιό του, καταγγέλθηκε από την Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α., ότι κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, τα εργατικά ατυχήματα έχουν αυξηθεί. Η καταγγελία, σύμφωνα με τα λεγόμενα του επιμελητή της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, κ. Γεώργιο Ντουνιά είναι θέμα προς διερεύνηση: «Χρειάζεται να δούμε τι σημαίνει αυτό, γιατί όταν μιλάς για ποσοστά αύξησης των εργατικών ατυχημάτων θα πρέπει να συνυπολογίζεις και τον αριθμό των εργαζομένων. Αν ισχύει, γιατί συμβαίνει. Όπως οφείλουμε, ως μοναδικός φορέας του τόπου που ασχολείται επιστημονικά με το θέμα της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, προτείναμε έναν δόκιμο τρόπο να αντιμετωπιστεί. Δηλαδή, συμφωνήσαμε εμείς, τα υπουργεία Εσωτερικών, Εργασίας και Υγείας και οι δήμοι μέσα σε τρεις μήνες να εξετάσουμε αναλυτικά το θέμα».
Μία πιθανή εξήγηση που μπορεί να δοθεί για την αύξηση των εργατικών ατυχημάτων στην τοπική αυτοδιοίκηση και δη στην καθαριότητα είναι «ότι προσελήφθη κόσμος (σ.σ. συμβασιούχοι), πολλοί εκ των οποίων είναι άνω των 55 ετών. Αυτό από μόνο του δεν λέει κάτι, αλλά είναι ένα ερώτημα, εάν ένας άνθρωπος σε αυτή την ηλικία μπορεί να κάνει αυτή τη δουλειά και επίσης εάν, όπως λέει ο νόμος, πρόλαβαν να περάσουν από τις κατάλληλες εξετάσεις που θα όριζαν την ακαταλληλότητά τους για το πόστο απασχόλησής τους».
Τον Σεπτέμβρη του 2017, ολοκληρώθηκε μία έρευνα που έγινε στο πλαίσιο πτυχιακής εργασίας από φοιτητή της Σχολής Δημόσιας Υγείας, στους δήμους της Αθήνας. Από τους 58 δήμους απάντησαν οι 33, δηλαδή το 58%. Από αυτούς, οι 31 έχουν γιατρό εργασίας. Αυτό είναι το καλό νέο. Ο νόμος ορίζει ότι είναι υποχρεωτική η γραπτή εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου. Ωστόσο, μόνο οι 18 από τους 33 δήμους έχουν τέτοιες εκτιμήσεις, ενώ οι 4 εξ αυτών δεν γνώριζαν καν περί τίνος πρόκειται. Αυτό είναι το κακό νέο (και προφανώς όχι το μοναδικό).
Η καταγραφή της κατάστασης για τη σημασία που δίνεται στα εργατικά ατυχήματα, στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι δείγμα γραφής για τη γενικότερη αδιαφορία που επικρατεί. «Εάν συμβαίνουν αυτά στους δήμους» λέει ο κ. Γεώργιος Ντουνιάς «φανταστείτε τι συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα, όπου μεταξύ πολλών άλλων “βασιλεύει” και η αδήλωτη εργασία».
Το σκοτεινό σκηνικό της υγείας και ασφάλειας στην εργασία, γίνεται ακόμη σκοτεινότερο, όταν σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε μόνο για τα θανατηφόρα ατυχήματα και όχι για μικροατυχήματα στα οποία δεν δίνει κανείς σημασία. Επιπλέον: «Τα εργατικά ατυχήματα είναι η κορυφή του παγόβουνου» σύμφωνα με τον ιατρό εργασίας. «Τα επαγγελματικά νοσήματα (σ.σ. όπως καταθλίψεις, μυοσκελετικά κ.ά.) είναι η βάση. Σε κάθε ατύχημα αντιστοιχούν τρία νοσήματα, τα οποία φυσικά, ούτε δηλώνονται, ούτε αντιμετωπίζονται».
Κυβέλη Χατζηζήση
Δημοσιογράφος-«Στέντορας»
Share this post
