H τελευταία δεκαετία ήταν μια μεταβατική περίοδος για την κοινωνία των πολιτών στην Ελλάδα. Ως απάντηση στην οικονομική κρίση και στο προσφυγικό, τόσο η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, όσο και οι μεμονωμένοι πολίτες, σε πνεύμα αλληλεγγύης και προσφοράς, έδωσαν πρακτικές λύσεις σε κοινωνικά προβλήματα που το κράτος αδυνατούσε να αντιμετωπίσει. Καθώς η Ελλάδα οδεύει προς την έξοδό της από την κρίση, η κοινωνία των πολιτών καλείται πλέον να διοχετεύσει τη δυναμική της προς την εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων, που αποτελούν τη βάση των κοινωνικών προβλημάτων στη χώρα σήμερα, συνηγορώντας προς μια μακροπρόθεσμη αλλαγή, η οποία μάλιστα θα διέπεται από μια σύγχρονη αντίληψη για τον εθελοντισμό και την κοινωνική προσφορά.
Παρατηρώντας τον διεθνή στίβο, είναι σαφές ότι η δύναμη των ενεργών πολιτών έχει τη δυνατότητα να φέρει την αλλαγή. Ανατρέχοντας σε μερικά μόνο παραδείγματα, όπως το αμερικανικό κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα, η πτώση του Απαρτχάιντ ή οι σημαντικές εξελίξεις για την ισότητα των φύλων, βλέπουμε ότι όλα ξεκίνησαν από τους ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών. Ενδεικτικά, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα εκατομμύρια ακτιβιστές ανά τον κόσμο, ακολουθώντας τη 16χρονη Σουηδή Γκρέτα Τούνμπεργκ, συμμετείχαν στη μεγαλύτερη ως σήμερα διαδήλωση για το περιβάλλον, θέτοντας μια άνευ προηγουμένου πίεση στον ΟΗΕ να αναλάβει δράση ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Στην Ελλάδα, συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σχετικά λίγες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν επιτύχει αλλαγές σε επίπεδο πολιτικής. Κι αυτό γιατί δεν υλοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα επικοινωνιακές εκστρατείες που αξιοποιούν με συστηματικό και συνεργατικό τρόπο το εργαλείο της συνηγορίας (advocacy, lobbying).
Για τον λόγο αυτό το Ίδρυμα Μποδοσάκη σε συνεργασία με το SolidarityNow, στον ρόλο του διαχειριστή χρηματοδότησης του προγράμματος Active Citizens Fund των EEA Grants για την Ελλάδα ύψους 12 εκατ. ευρώ, αποφάσισαν να στηρίξουν κατά προτεραιότητα έργα που προτάσσουν τη συνηγορία και τον ενεργό ρόλο της κοινωνίας των πολιτών, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα δράσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την έμφυλη βία και την προστασία των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Η διαθέσιμη χρηματοδότηση θα διοχετευτεί σε έργα που στοχεύουν στην εμπέδωση μιας μακροπρόθεσμης αλλαγής μέσω της ενεργοποίησης και της ενδυνάμωσης της ελληνικής κοινωνίας των πολιτών.
Ένα επιτυχημένο παράδειγμα ενός τέτοιου έργου ήταν το «React» των ΜΚΟ Praksis και Civis Plus, που χρηματοδοτήθηκε από τα ΕΕΑ Grants της περιόδου 2009-2014 και άνοιξε τον δρόμο ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε αιτούντες άσυλο να ενταχθούν στην ελληνική αγορά εργασίας με την αλλαγή της σχετικής νομοθεσίας.
Παράλληλα μέσω του Social Dynamo, ενός βραβευμένου hub για μια ισχυρή ελληνική κοινωνία των πολιτών, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, υποστηρίζει νέες πρωτοβουλίες ενεργών πολιτών προκειμένου αυτές να αποκτήσουν τη μορφή και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να φέρουν την κοινωνική αλλαγή. Το ΚΥΜΑ Project, νικήτρια ομάδα του Βραβείου Social Dynamo, αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα τέτοιας πρωτοβουλίας. Η ιδρύτρια του οργανισμού Αγγελική Μητροπούλου δήλωσε χαρακτηριστικά: «Μέσα από τη φιλοξενία του Social Dynamo αποκτήσαμε πρόσβαση σε εργαλεία, υποδομές, αλλά και σε ανθρώπους, οι οποίοι μας βοήθησαν να αναπτυχθούμε. Το πιο σημαντικό στην κοινότητα του Social Dynamo είναι ότι οι ομάδες στηρίζουν η μία την άλλη, ότι συνεργάζονται για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες μαζί».
Είναι πλέον σαφές ότι το «μαζί», δηλαδή η συνεργασία μεταξύ των οργανώσεων, αλλά και των ενεργών ομάδων της κοινωνίας των πολιτών, μπορεί να κάνει τη διαφορά. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη υποστηρίζει έμπρακτα τις προσπάθειες αυτές έτσι ώστε η ελληνική κοινωνία των πολιτών να παίξει έναν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία μιας κοινωνίας ίσων ευκαιριών με δυνατότητες και προοπτική για όλους.
Δρ Τζένιφερ Κλαρκ (Jennifer Clarke)
Συντονίστρια Προγραμμάτων Ενδυνάμωσης ΜΚΟ, Ίδρυμα Μποδοσάκη