Παρά τον διακηρυγμένο στόχο του ΟΗΕ για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας έως το 2025, ο ρυθμός μείωσής της παραμένει πολύ πιο αργός από αυτόν που θα οδηγούσε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Η παιδική εργασία φαίνεται ότι θα συνεχίσει να αποτελεί φαινόμενο γερά ριζωμένο, κυρίως στις φτωχές κοινωνίες. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις (2017) που παραθέτει ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO), εργάζονται παγκοσμίως 152 εκατ. παιδιά 5-14 ετών (64 εκατ. κορίτσια και 88 εκατ. αγόρια), δηλαδή το 10% όλων των παιδιών του κόσμου. Σχεδόν τα μισά απ’ αυτά –73 εκατ., σε απόλυτους αριθμούς– εκτελούν επικίνδυνη εργασία που θέτει σε κίνδυνο την υγεία, την ασφάλεια και την ανάπτυξή τους. Αν συνυπολογιστούν και τα παιδιά/έφηβοι 15-17 ετών που εργάζονται νόμιμα, τότε φτάνουμε τους 218 εκατ. εργαζόμενους ανηλίκους σε όλο τον κόσμο.
Οι πιο μελανές αποχρώσεις του φαινομένου σκιαγραφούνται ίσως από τα 4,3 εκατ. παιδιά που υπόκεινται σε καταναγκαστική εργασία (2016), από τα οποία 1 εκατ. δέχονται σεξουαλική εκμετάλλευση, 3 εκατ. αντιμετωπίζουν άλλες μορφές εκμετάλλευσης και 300.000 εκτελούν καταναγκαστική εργασία που έχει επιβληθεί από κρατικές αρχές. Τα στοιχεία αυτά δεν διαφέρουν σημαντικά από τα αντίστοιχα δεδομένα της προηγούμενης τετραετίας. Ωστόσο, την περίοδο 2000-2016 τα παιδιά που εργάζονται μειώθηκαν κατά 94 εκατ., ενώ όσα υπόκεινται σε επικίνδυνη εργασία μειώθηκαν κατά το ήμισυ, ίσως και περισσότερο. Αυτό όμως δεν σημαίνει επανάπαυση, αλλά εγρήγορση. Η διατήρηση του σημερινού ρυθμού μείωσης θα άφηνε 121 εκατ. παιδιά στην παιδική εργασία το 2025, τα 52 εκατ. από τα οποία θα εκτελούν επικίνδυνη εργασία. Η επίτευξη του στόχου για μηδενική παιδική εργασία απαιτεί επιταχυνόμενες προσπάθειες.
Σχεδόν τα μισά εργαζόμενα παιδιά εντοπίζονται στην Αφρική (72,1 εκατ.), και ακολουθούν η Ασία και ο Ειρηνικός με 62 εκατ., η Αμερική με 10,7 εκατ., η Ευρώπη και η Κεντρική Ασία με 5,5 εκατ., τα αραβικά κράτη με 1,1 εκατ. Στην παιδική εργασία συμβάλλουν οι εξής παράγοντες:
▪ Περιορισμένη νομική προστασία
▪ Φτώχεια και κοινωνική ευπάθεια
▪ Κακή ποιότητα σχολικής εκπαίδευσης, περιορισμένη πρόσβαση στο σχολείο
▪ Περιορισμένες ευκαιρίες αξιοπρεπούς εργασίας
▪ Απουσία της ελευθερίας συνεταιρίζεσθαι, των συλλογικών διαπραγματεύσεων, των εργασιακών δικαιωμάτων και άλλων μορφών κοινωνικού διαλόγου
Πολλά από τα παιδιά που εργάζονται είναι εντελώς αποκλεισμένα από την εκπαίδευση (36 εκατ. παιδιά 5-14 ετών). Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η παιδική εργασία συνδέεται σαφώς και με την οικονομική κατάσταση. Το 43% των παιδιών που εργάζονται ζουν σε χώρες με χαμηλό εθνικό εισόδημα, ενώ σε χώρες με υψηλό εθνικό εισόδημα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 1,3%. Το 71% των εργαζόμενων παιδιών απασχολούνται στον αγροτικό τομέα και το 69% απ’ αυτά δεν πληρώνονται, καθώς απασχολούνται εντός της οικογενειακής τους μονάδας.