Η Πρωτομαγιά είναι μια ανοιξιάτικη γιορτή, η οποία, προτού πάρει τον χαρακτήρα της παγκόσμιας μέρας των εργατών, υπήρχε σε πολλούς πολιτισμούς ως εορτή αναγέννησης της φύσης. Στην προχριστιανική περίοδο εορταζόταν και για τον σκοπό αρχέγονων παγανιστικών ιεροτελεστιών. Ως ημέρα βρίσκεται στην αρχή της άνοιξης και είναι ισοσκελής ημερολογιακά στην εαρινή ισημερία και στο θερινό ηλιοστάσιο.
Το κελτικό Μπελτέιν και η εωσφορική Γιορτή της Νύχτας του Walpurgis στην κεντρική και τη βόρεια Ευρώπη ήταν κάποιοι από τους πρώτους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς στην προχριστιανική Ευρώπη. Οι περισσότεροι από τους εορτασμούς μετά την περίοδο του εκχριστιανισμού είτε άλλαξαν χαρακτήρα είτε απαγορεύτηκαν, όμως στη σημερινή εποχή έχουν αρχίσει να αναβιώνουν κάποια από αυτά τα έθιμα από νεοπαγανιστικές ομάδες. Το έθιμο του χορού γύρω από το γαϊτανάκι προέρχεται από αυτούς τους προχριστιανικούς εορτασμούς.
Στην αρχαιότητα σε περιοχές όπως η Αθήνα και η Ρώμη υπήρχε εορτασμός αφιερωμένος στη θεά Δήμητρα, θεότητα της γονιμότητας και της γεωργίας, ολόκληρο τον μήνα Μάιο, ενώ, σύμφωνα με τη μυθολογία, η κόρη της Περσεφόνη και σύζυγος του θεού Άδη αυτό τον μήνα επισκέπτεται τη γη ερχόμενη από τον Κάτω Κόσμο. Προς τιμήν της τελείτο η μεγαλοπρεπής γιορτή των Ανθεστηρίων με πομπή προς τα ιερά και προσφορά ανθών.
Η δημιουργία του μαγιάτικου στεφανιού και τα μαγιάτικα κουλούρια είναι δύο παραδοσιακά έθιμα που έχουν επιβιώσει στη σημερινή εποχή, υπενθυμίζοντας τον εορταστικό χαρακτήρα της Πρωτομαγιάς, τον ερχομό της άνοιξης και την αναγέννηση της φύσης.
Σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας έχουν διατηρηθεί παλαιότερες παραδόσεις, όπως η περιφορά του μαγιόξυλου στην Κέρκυρα, ενώ σε άλλες περιοχές νέοι και γυναίκες μεγάλης ηλικίας την παραμονή της ημέρας συγκεντρώνονται και ανάβουν φωτιές και τα νέα άτομα πηδούν από πάνω τους, τελετουργικό που συμβολίζει το τέλος του χειμώνα. Μεταξύ των τοπικών εθίμων είναι και αυτό της Ανάστασης του Μαγιόπουλου στον Βόλο και το Ζαγόρι Ηπείρου και το μάζεμα του λουλουδιού «ανοιχτομάτη» στα Δωδεκάνησα.
Σε διάφορες χώρες της Ευρώπης αυτή τη μέρα επίσης ζωντανεύουν ποικίλα τοπικά έθιμα. Στη Σουηδία οι χωρικοί τοποθετούν στο σπίτι τους πράσινα κλαδιά που έχουν συλλέξει, ενώ στη Φινλανδία στήνεται φοιτητική εορτή, που εορτάζεται με οικογενειακά πικνίκ. Ένα αυστριακό δε έθιμο είναι ο εορτασμός του δέντρου του Μάη, ενώ στην ιταλική Ρώμη κάθε χρόνο πραγματοποιείται μεγάλη συναυλία και στη Γαλλία η Πρωτομαγιά γιορτάζεται με την αγορά του άνθους «μιγκέ».
Όμως εκτός από τον εορτασμό της αναγέννησης της φύσης η Πρωτομαγιά έχει καθιερωθεί και ως ο εορτασμός των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης με πορείες διαμαρτυρίας που πραγματοποιούνται εκείνη τη μέρα στα περισσότερα μέρη του κόσμου.
Η εξέγερση και απεργία των εργατών του Σικάγου στις αρχές του Μάη του 1886, με θύματα ως τραγική κατάληξη και παραδειγματική τιμωρία των υποκινητών της, ήταν η αφορμή και ο λόγος του εορτασμού της Εργατικής Πρωτομαγιάς.
Η απόφαση για την καθιέρωση της Πρωτομαγιάς ως παγκόσμιας μέρας της εργατικής τάξης πάρθηκε από την ιδρυτική συνέλευση της Δεύτερης Διεθνούς στο Παρίσι, που πραγματοποιήθηκε στις 14 Ιουλίου 1889, στην οποία μετείχαν 391 αντιπρόσωποι συνδικάτων από 20 χώρες.
Ο εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στη χώρα μας έλαβε χώρα για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1893 με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη.
Μετά το Κραχ του 1929 υπήρξαν μαζικές απεργίες στην Ελλάδα λόγω της οικονομικής κρίσης που επικρατούσε. Τον Μάιο του 1936 κορυφώθηκαν με την απεργία των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη με τραγική κατάληξη 12 νεκρούς και πάνω από 200 τραυματίες.
Νάνσυ Χαλκοπούλου
Υπεύθυνη Τεκμηρίωσης, Skywalker.gr
Share this post
