Σεισμοί, φωτιές, πλημμύρες, ακόμη και κεραυνοί μπορούν να απειλήσουν τα ιστορικά μνημεία της χώρας, όπως τονίζουν οι ειδικοί εξηγώντας τι μέτρα θα πρέπει να ληφθούν. Τραγικές μνήμες, αλλά και φόβους και για τη διατήρηση ιστορικών μνημείων της Ελλάδας ξύπνησε η καταστροφή που προκάλεσε η πυρκαγιά στην Παναγία των Παρισίων. Την ώρα που ο πλανήτης παρακολουθούσε συγκλονισμένος τον μεγαλοπρεπή ναό να παραδίνεται στις φλόγες, οι Έλληνες αρχαιολόγοι, και όσοι έχουν καλή μνήμη, θυμήθηκαν τη σοβαρή ζημιά που υπέστη, επίσης από φωτιά, το τέμενος Βαγιαζήτ στο Διδυμότειχο στις 22 Μαρτίου 2017, όταν καταστράφηκε η ξύλινη οροφή του μνημείου.
«Η ξύλινη οροφή καταστράφηκε με τον ίδιο τρόπο», όπως και η Παναγία των Παρισίων, «κι όμως δεν έχουν αποδοθεί ακόμη ευθύνες», αναφέρει στο Sputnik η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Σταματία Μαρκέτου, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου. «Ξέρουμε ότι όλα ήταν κάτω από την πίεση μιας εργολαβίας. Το ίδιο έγινε και στο Παρίσι, που απ’ ό,τι διαβάσαμε ξεκίνησαν εργασίες συντήρησης σε μια εποχή λιτότητας, χωρίς τα απαραίτητα κονδύλια», συμπληρώνει. «Φαντάζεστε πόσο εύκολα μπορεί να καεί ένα μνημείο βυζαντινό ή μεταβυζαντινό; Ή τα αρχοντικά;» Προσθέτει μάλιστα ότι από πυρκαγιά μπορεί να κινδυνεύσουν ακόμη και μουσεία, καθώς έχουν ξύλινα τμήματα.
Ζημιές σε μνημεία μπορεί να προκληθούν επίσης από σεισμούς, κεραυνούς ή πλημμύρες, εξηγεί ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Υπαλλήλων Φύλαξης Αρχαιοτήτων (ΠΕΥΦΑ) Γιάννης Μαυρικόπουλος. Ως παράδειγμα δίνει το Ασκληπιείο της Ρόδου και το μουσείο της Κεφαλονιάς, που χτυπήθηκαν από τον Εγκέλαδο, αλλά και τον τραυματισμό τουριστών στην Κνωσό εξαιτίας κεραυνού. Τα μνημεία, όπως λέει, «χρειάζονται υποστήριξη και αναστήλωση», τόσο μετά από σεισμούς όσο και πριν το «ταρακούνημα», προκειμένου να υποστούν τη μικρότερη δυνατή ζημιά. Δυστυχώς, όμως, «η πολιτεία δεν έχει κάνει αυτά που πρέπει για να αναστηλώσει και να προστατεύσει τα μνημεία», υποστηρίζει.
Ξεχωριστό κίνδυνο για τα μνημεία αποτελούν οι πλημμύρες. «Τέτοια προβλήματα έχουμε στο ανάκτορο της Ζάκρου στην Κρήτη (σ.σ. τα θερινά ανάκτορα του Μίνωα), το οποίο είναι συνέχεια πλημμυρισμένο επειδή είναι σε χαμηλότερο σημείο από τη στάθμη της θάλασσας», εξηγεί ο κ. Μαυρικόπουλος. Όσον αφορά τις πυρκαγιές, επισημαίνει ότι «δεν ξεκινά έγκαιρα η αποψίλωση των ξερών χόρτων», υπενθυμίζοντας ότι στην Κνωσό «με μεγάλο κόπο είχαν σταματήσει τη φωτιά να μην μπει μέσα στο ανάκτορο». Ποιος έχει ξεχάσει, άλλωστε, τις πυρκαγιές του 2007 στην Πελοπόννησο, που στοίχισαν τη ζωή δεκάδων ανθρώπων και ταυτόχρονα απείλησαν την Αρχαία Ολυμπία, καίγοντας τον Κρόνιο Λόφο; «Αν και υπήρχαν κάποια συστήματα, ο χώρος δεν ήταν σωστά οργανωμένος και προφυλαγμένος», παρατηρεί ο κ. Μαυρικόπουλος.
Τι πρέπει να γίνει;
Έλλειμμα στο προσωπικό και ανεπαρκής πρόληψη και είναι τα κύρια προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο κρατικός μηχανισμός, λαμβάνοντας μέτρα προστασίας με στόχο τη διαφύλαξη των μνημείων της χώρας. «Τα μνημεία θέλουν συντήρηση, αλλά από ειδικούς και όχι με τη βιασύνη εταιριών και εργολάβων με σκοπό να τελειώνουμε γρήγορα για να έχουμε μεγαλύτερο κέρδος», τονίζει η κα Μαρκέτου. Παρότι παραδέχεται ότι σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να προσλάβουμε εργολάβους, τονίζει πως «θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος» και αυτοί που παραλαμβάνουν το έργο «να είναι σίγουροι για το αποτέλεσμα» και να μην αρκούνται σε οτιδήποτε προτείνει ο επιχειρηματίας με μόνο κριτήριο το κόστος. Για παράδειγμα, όπως υπογραμμίζει, τα συστήματα πυρόσβεσης πρέπει να είναι ειδικά μελετημένα, διότι η ποσότητα και η πίεση του νερού ενδεχομένως να καταστρέψουν ένα μουσείο ή μνημείο σε περίπτωση πυρκαγιάς.
Μελανά σημεία στις εφαρμοζόμενες πολιτικές καταδεικνύει και ο κ. Μαυρικόπουλος, καθώς «η πολιτεία δεν επανεπενδύει τα χρήματα που εισπράττει». Προσθέτει ότι «έχουμε μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό, άρα και μικρότερες δυνατότητες παρέμβασης», παρατηρώντας ότι, αντί να επενδύουμε στα υπάρχοντα μουσεία για καλύτερη φύλαξη και προστασία, κατασκευάζονται νέα τα οποία επίσης πάσχουν στα ίδια σημεία. Στο πλαίσιο αυτό, η κα Μαρκέτου διευκρινίζει ότι η περιβόητη λίστα μνημείων του ΤΑΙΠΕΔ αποτελεί «κίνδυνο όχι γιατί θα πάνε σε ξένα χέρια, αλλά γιατί θα ενδιαφέρονται μόνο να κερδίσουν από τα μνημεία».
Share this post
