Το λεπίδι της ντροπής δεν σταματάει να ακονίζεται. Διακόσια εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο ζουν τον απάνθρωπο βιασμό τους, γιατί περί αυτού πρόκειται και ας έχει την επίφαση μιας παράδοσης αιώνων. Διακόσια εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες είναι αντιμέτωπα με ό,τι πιο φρικαλέο έχει επινοήσει ο ανθρώπινος νους και το εφαρμόζει εν καιρώ ειρήνης καθημερινά και μαζικά. Διακόσια εκατομμύρια γυναίκες, κορίτσια ακόμη και μικρά παιδιά που είχαν την κατάρα να μη γεννηθούν αγόρια έχουν υποστεί τον κατάφορο βιασμό του κορμιού και της ψυχής τους και ζουν στον σκοτεινό τους λαβύρινθο από τον οποίο δεν μπορούν να γλιτώσουν. Αντιθέτως μάλιστα, τρώνε τις ίδιες τους τις σάρκες. Το λεπίδι που κάποτε έκοψε το δικό τους σώμα, το κάνουν όπλο τους ενάντια σε μια άλλη γυναίκα, με ανείπωτο αντάλλαγμα την εξαθλιωμένη επιβίωσή τους. Και έτσι η παράδοση καλά κρατεί. Ο κύκλος παραμένει φαύλος. Και ο αριθμός των γυναικών που υφίστανται κλειτοριδεκτομή, γιατί για αυτό το αίσχος μιλάμε, αντί να μειώνεται, αυξάνεται. Και ας έχει απαγορευτεί διά νόμου σε πολλές χώρες που μέχρι πρότινος επιτρεπόταν.
Η Γουόρις Ντιρί, το μοντέλο με την εξωτική ομορφιά και τη διεθνή καριέρα, η ακτιβίστρια, η γυναίκα που μάχεται για την κατάργηση της κλειτοριδεκτομής, είναι το πιο γνωστό θύμα της απάνθρωπης τακτικής. Γεννήθηκε στη Σομαλία από μία νομαδική οικογένεια το 1965. Στα πέντε της χρόνια ακρωτηρίασαν τα γεννητικά της όργανα. Της έραψαν το αιδοίο αφήνοντας τρύπα μεγέθους «κεφαλιού» καρφίτσας για τις καθημερινές ανάγκες της. Τα ράμματα, όπως όριζε το έθιμο, θα άνοιγαν μόνο όταν η μικρή Γουόρις θα γινόταν μία από τις αρκετές συζύγους κάποιου προύχοντα στην ηλικία του παππού της. Αρνούμενη να παντρευτεί και σε ηλικία μόλις 13 ετών, η Γουόρις Ντιρί εγκατέλειψε το σπίτι της. Ήταν αγράμματη, πάμφτωχη, τρομοκρατημένη. Κατάφερε να φτάσει στο Λονδίνο. Και από εκεί στη Νέα Υόρκη και στα σαλόνια της υψηλής ραπτικής για να διαπρέψει ως μοντέλο. Το 1997 η πανέμορφη Γούρις Ντιρί, με τόνους φήμης στην πλάτη της, έσπασε τη σιωπή της. Έγραψε το «Λουλούδι της ερήμου» όπου αφηγείται την τραγική ζωή της. Μια ζωή που φαίνεται να χωράει σε λίγες λέξεις ή μερικές εκατοντάδες σελίδες, αλλά μόνο η ψυχή της ξέρει το βάρος και το θάρρος που περικλείει. Η Γούρις Ντιρί όμως είναι η σπανιότατη εξαίρεση. Μία από τις ελάχιστες γυναίκες που έστω και εκ των υστέρων κατάφεραν να ξεφύγουν.
Περί τα 200.000.000 κορίτσια και γυναίκες έχουν ζήσει και εξακολουθούν να βιώνουν το εξής φρικιαστικό: Ακινητοποιούνται συνήθως από γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίες κρατούν τα πόδια τους ανοιχτά. Ο ακρωτηριασμός τους μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας σπασμένο γυαλί, καπάκι κονσέρβας, ψαλίδι, ξυραφάκι ή κάποιο άλλου είδους εργαλείο. Η φρίκη έχει τις εξής εκδοχές: Κλειτοριδεκτομή, δηλαδή μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτορίδας ή σε μερικές περιπτώσεις μόνο την πόσθη της κλειτορίδας (ανάλογη της περιτομής), εκτομή, δηλαδή κλειτοριδεκτομή με μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτορίδας και τον μικρών χειλέων, με ή χωρίς αφαίρεση των μεγάλων χειλέων και αγκτηριασμός, δηλαδή στένεμα του κολπικού ανοίγματος με συρραφή και εκτομή των μικρών ή μεγάλων χειλέων, με ή χωρίς κλειτοριδεκτομή.
Ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο. Μπορεί μετά το πέρας της διαδικασίας να αναπτυχθούν λοιμώξεις από την κατακράτηση ούρων. Μπορεί, εξαιτίας της χρήσης του ίδιου εργαλείου σε παραπάνω από μία γυναίκες να προκληθεί η εξάπλωση του ιού HIV. Μπορεί οι γυναίκες που την υφίστανται να αντιμετωπίζουν χρόνιες λοιμώξεις, χρόνιους πόνους, δυσκολίες κατά τη διάρκεια του τοκετού - συμπεριλαμβανομένου του υψηλού ρίσκου της μητρικής θνησιμότητας. Μπορεί να έχουν μειωμένα επίπεδα σεξουαλικής απόλαυσης. Μπορεί ακόμη, η ψυχολογική τους επιβάρυνση να είναι βαθύτατη, μεγέθους και έκτασης που δεν έχει καταγραφεί επισήμως.
Έρευνα της UNICEF έχει δείξει, ότι τουλάχιστον 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων σε 30 χώρες του κόσμου. Οι χώρες όπου πιο συχνά συναντάται αυτή η απαράδεκτη διαδικασία είναι η Σομαλία, η Γουινέα, το Τζιμπουτί, η Σιέρα Λεόνε, η Αίγυπτος, το Μάλι και η Ερυθραία. Είκοσι τέσσερα αφρικανικά κράτη έχουν νομοθεσία κατά του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και είκοσι βιομηχανικές χώρες με πληθυσμούς μεταναστών από διάφορες περιοχές του πλανήτη, όπου υιοθετείται αυτή η πρακτική, έχουν νομοθεσία κατά του ακρωτηριασμού. Και παρότι δεν έχει καμία απολύτως διαφορά, εάν η κλειτοριδεκτομή εφαρμόζεται μόνο στις μουσουλμανικές και αφρικανικές χώρες, είναι λάθος να πιστεύουμε, ότι το σιχαμερό λεπίδι ακονίζεται μόνο εκεί.
Τέτοιες πρακτικές εφαρμόζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε ορισμένες κοινότητες που κατάγονται από χώρες όπου η κλειτοριδεκτομή αποτελεί παράδοση. Ο ακριβής αριθμός των γυναικών που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων στην Ευρώπη παραμένει άγνωστος. Παλαιότερες εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ανέφεραν ότι περί τις 500.000 πρακτικές κλειτοριδεκτομής έχουν εφαρμοστεί στη γηραιά ήπειρο, ενώ επιπλέον 180.000 γυναίκες και κορίτσια κινδυνεύουν να υποβληθούν σε αυτή την πρακτική κάθε χρόνο.
Η ιστορικός Sarah Rodriguez σε συνέντευξή της που είχε φιλοξενηθεί στο πρακτορείο Pressenza, μιλώντας για το βιβλίο και την έρευνά της σχετικά με την κλειτοριδεκτομή στις Η.Π.Α. έλεγε:
« Δεν είμαι η πρώτη που μίλησε για αυτές τις πρακτικές από την αμερικανική ιατρική κοινότητα. Υπήρξαν αρκετοί διανοούμενοι και ακτιβιστές πριν από εμένα που ανέφεραν ότι οι Αμερικάνοι γιατροί εκτελούν και τις δύο πρακτικές (κλειτοριδεκτομή και γυναικεία περιτομή). Όμως περιόρισαν τις έρευνες τους ως εξής: Πρώτον στα τέλη του 19ου ή στις αρχές του 20ού αιώνα, δεύτερον στη θεραπευτική τους χρήση για τον αυνανισμό ή τη νυμφομανία και τρίτον πλαισίωσαν τις πρακτικές αυτές ως αποτελέσματα μισογυνισμού, ή τουλάχιστον ως αποτέλεσμα της άγνοιας της γυναικείας ανατομίας. Αυτό το πλαίσιο ωστόσο, δεν εξηγεί πλήρως τους λόγους που αυτές οι πρακτικές θεωρούνταν θεραπευτικές, ούτε καταδεικνύουν για πόσο καιρό χρησιμοποιήθηκαν ως θεραπευτικά μέσα.
Πρώτον, ορισμένοι γιατροί συνέχισαν να εκτελούν γυναικείες περιτομές ή και κλειτοριδεκτομές ως θεραπεία για τον αυνανισμό και μετά το τέλος του 19ου αιώνα - η τελευταία δημοσιευμένη αναφορά που βρήκα σχετικά με την κλειτοριδεκτομή για τη θεραπεία του αυνανισμού στα κορίτσια ήταν στην δεκαετία του ‘60.
Το έθιμο που απαντάται κυρίως στις μουσουλμανικές χώρες της Αφρικής, χωρίς να υπάρχει καμία αναφορά στο Κοράνι, το συναντάμε και σε αναφορές στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς. Ο Ηρόδοτος αναφέρει, ότι τον 5ο αιώνα π.Χ. οι Φοίνικες, οι Χετταίοι και οι Αιθίοπες πραγματοποιούσαν κλειτοριδεκτομή στα κορίτσια τους, ενώ ο Στράβων στους ελληνιστικούς χρόνους την αποκαλεί «γυναικεία περιτομή». Όποιο και να είναι το βάθος στον χρόνο ο ακρωτηριασμός κρίνεται συχνά απαραίτητος για να θεωρηθεί ένα κορίτσι ολοκληρωμένη γυναίκα και αποσκοπεί στον περιορισμό της σεξουαλικότητάς της, ενώ σηματοδοτεί τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά τους ρόλους τους στη ζωή και τον γάμο. Η αφαίρεση της κλειτορίδας και των χειλέων του αιδοίου πιστεύεται ότι ενισχύουν τη θηλυκότητα, η οποία - με αυτή τη λογική – είναι συνυφασμένη με την υπακοή. Ο παραλογισμός έχει και άλλη εξήγηση: ο ακρωτηριασμός αφορά στην καθαριότητα και την υγιεινή, ενώ σε κάποιες κοινωνίες, όπου ο ακρωτηριασμός είναι αναπόσπαστο κομμάτι, οι μη ακρωτηριασμένες γυναίκες θεωρούνται μολυσμένες και δεν τους επιτρέπεται να αγγίζουν τρόφιμα και νερό.
Με λίγα λόγια, εν έτει 2018, σε πολλές γωνιές της γης η ηδονή και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι για τη γυναίκα -και μόνο για τη γυναίκα- απαγορευμένος καρπός. Εν συντομία, εν έτει 2018, η γυναίκα σε πολλές γωνιές της γης και σε πολλές εκφάνσεις της ζωής αντιμετωπίζεται ως ζώο άξιο να κακοποιηθεί.
Ωστόσο, το UNFPA (Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό) και η UNICEF ηγούνται ενός προγράμματος για την κατάργηση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων παγκοσμίως, στο οποίο θα εμπλέκονται και θα συνεργάζονται οι κυβερνήσεις με τις τοπικές οργανώσεις τόσο με τους άμεσα ενδιαφερόμενους όσο και με τις επιστημονικές κοινότητες. Παρά το γεγονός ότι συγκριτικά με το 1997 ένα κορίτσι έχει κατά ένα τρίτο λιγότερες πιθανότητες να υποστεί κλειτοριδεκτομή, λόγω του αυξημένου αριθμού γεννήσεων στις αφρικανικές και μουσουλμανικές χώρες, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα μέχρι το 2030 υπολογίζεται ότι 54 εκατομμύρια κορίτσια θα προστεθούν στα ήδη 200.000.000 που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων. Ανάμεσα στους άμεσους στόχους του προγράμματος είναι 19 εκατομμύρια άνθρωποι σε περισσότερες από 10.000 κοινότητες να δηλώσουν δημοσίως την κατάργηση του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων, 16 χώρες να έχουν προϋπολογισμό και μηχανισμό παρακολούθησης της απεχθούς πρακτικής και να δημιουργηθεί ένας προσβάσιμος διεθνής διαδικτυακός κόμβος επικοινωνίας και γνώσης.
Στο μεταξύ, στις 6 Φεβρουάριου, κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων, το απεχθές έθιμο θα καταδικαστεί για μία ακόμη φορά από όλα τα Μ.Μ.Ε. του Δυτικού Κόσμου. Την ίδια ώρα εκατοντάδες χιλιάδες κορίτσια και γυναίκες θα ακινητοποιούνται με τα πόδια ανοιχτά και το λεπίδι της ντροπής θα συνεχίζει παραδοσιακά τη δουλειά του.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος
Share this post
