Όλοι το έχουμε ακουστά. Λιγότεροι το γνωρίζουμε καλύτερα. Λίγοι του δίνουμε την πρέπουσα σημασία. Ακόμη λιγότεροι επενδύουμε χρόνο και σκέψη για τον περιορισμό του, πόσο μάλλον για την ανατροπή του. Και όμως στην πραγματικότητα αφορά άμεσα πολλούς. Στην πραγματικότητα μας αφορά όλους. Για την ακρίβεια το πρόβλημα δεν μας αφορά απλώς. Μας καίει. Και αν δεν κάνουμε ο καθένας ό,τι μπορεί συνειδητά και αποφασιστικά, θα μας κάψει.

Η κλιματική αλλαγή, ο ορυκτός πλούτος που μειώνεται επικίνδυνα, τα σκουπίδια που πνίγουν τον υπερκαταναλωτισμό μας, η στάση ζωής που αναζητά μονίμως το καινούριο και το εύκολο, χαμογελάνε χαιρέκακα, υπενθυμίζοντάς μας ότι προφανώς τα έχουμε κάνει μαντάρα και το αύριο, το δικό μας ή των παιδιών και των εγγονιών μας, θα είναι μαύρο και ασφυκτικό.

Ο Louis Armstrong θα εξακολουθεί, ακόμη και από εκεί που βρίσκεται, να τραγουδάει ειρωνικά το «What a Wonderful World» και ο κόσμος αντί για καταγάλανους ουρανούς θα βλέπει γκρίζα σύννεφα πολεμικού καπνού. Εκτός και εάν όλα όσα αποφασίστηκαν με τη Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή πάρουν σάρκα και οστά σε κυβερνητικό επίπεδο. Εκτός και εάν μέχρι τότε, όλοι μας, ο καθένας μας, όποιος αντιλαμβάνεται το θέμα ως σοβαρό πρόβλημα και τον εαυτό του ως συνυπεύθυνο, τόσο για τη δημιουργία του όσο και για τη λύση του, κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε.

Το Πράσινο Ταμείο είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, που τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Σκοπός του είναι η ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος, η στήριξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας και η εξυπηρέτηση του δημόσιου και κοινωνικού συμφέροντος μέσω της διοίκησης, διαχείρισης και αξιοποίησης συγκεκριμένων και προβλεπόμενων πόρων.

Ο Άγγελος Σωτηρόπουλος είναι φυσικός, PhD, Msc, ο Δημήτρης Χωματίδης είναι εμπειρογνώμονας περιβάλλοντος και η Σπυριδούλα Ντεμίρη εμπειρογνώμονας κλιματικής αλλαγής. Και οι τρεις εργάζονται στο Πράσινο Ταμείο. Και οι τρεις διερευνούν τις προεκτάσεις του προβλήματος. Και οι τρεις αναζητούν από θέση και άποψη τις καλύτερες δυνατές λύσεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε ατομικό επίπεδο. Η κουβέντα μαζί τους, δαιδαλώδης, όπως και το θέμα, οδήγησε σε ορισμένες επισημάνσεις.

Κλιματική αλλαγή

Υπάρχουν πολλά μοντέλα προβλέψεων κλιματικών αλλαγών, τα οποία συγκρινόμενα με τις πραγματικές μετρήσεις σε πολλές περιπτώσεις υποδεικνύουν ότι η κατάσταση είναι χειρότερη απ’ ότι την είχαμε προβλέψει.

Οι δράσεις που χρειάζεται να ληφθούν από ανεπτυγμένα και αναπτυσσόμενα κράτη αφορούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Τα αέρια του θερμοκηπίου που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή προέρχονται και από τη βιομηχανική παραγωγή και από άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Το ζητούμενο είναι να μειωθούν οι εκπομπές αυτές και σημαντική συμβολή σε αυτό θα έχει η αλλαγή του τρόπου παραγωγής ενέργειας.

Η Συμφωνία των Παρισίων, μια παγκόσμια συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, που επετεύχθη το 2015, συμπεριλαμβάνει και την πρόβλεψη κονδυλίων για τις δράσεις αυτές. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο μετριασμός του φαινομένου του θερμοκηπίου συμμετέχει σε ένα τρίπτυχο πολιτικής που ορίζει τα εξής: μετριασμό της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου, αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εξοικονόμηση της ενέργειας. Μέχρι το 2020 στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 20%, να αυξήσει την εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% και να αυξήσει τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά 20%.

Στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ο πολίτης μπορεί και οφείλει να έχει ενεργό συμμετοχή. Είναι πολλά αυτά που μπορεί να κάνει: να υιοθετήσει τον συνεπιβατισμό, δηλαδή να μην παίρνει ο καθένας μας το αυτοκίνητο του αλλά να συνταξιδεύουμε με φίλους και γνωστούς, όταν η διαδρομή και το ωράριο συμπίπτουν, να χρησιμοποιεί μέσα μαζικής μεταφοράς ή ποδήλατο, να καταναλώνει λιγότερο κρέας κ.λπ.

Ενέργεια

Ο ορυκτός πλούτος τελειώνει. Υπολογίζεται ότι σε 50 με 60 χρόνια (μπορεί να είναι λίγο λιγότερο ή λίγο περισσότερο) δεν θα υπάρχει πλέον πετρέλαιο και για να ξαναδημιουργηθεί θα περάσουν εκατοντάδες χρόνια. Η οικονομία των κρατών βασίζεται στον ορυκτό πλούτο. Επομένως η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η ορθή χρήση τους είναι επιβεβλημένη οδός. Η συμμετοχή του πολίτη ως μέρος των δράσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί μεταξύ πολλών άλλων να μεταφραστεί σε απλές δράσεις, όπως: Να φοράει περισσότερα ρούχα μέσα στο σπίτι τον χειμώνα και όχι ένα κοντομάνικο, δηλαδή να χρειάζεται λιγότερες ώρες θέρμανσης. Να φροντίσει, εφόσον είναι εφικτό, να έχει διπλά τζάμια στο σπίτι ως θερμομόνωση και εάν υπάρχει δίκτυο και οικονομική δυνατότητα να βάλει φυσικό αέριο. Να χρησιμοποιεί λιγότερο το τζάκι ιδιαιτέρως σε αστικό περιβάλλον, καθώς θεωρείται ως ένα μέσο θέρμανσης μη φιλικό στο περιβάλλον. Οι θερμοσυσσωρευτές, οι σόμπες αλογόνου και γενικώς οι ηλεκτρικές θερμαντικές συσκευές αποτελούν δαπανηρές μεθόδους θέρμανσης, ενώ επιβαρύνουν το περιβάλλον στην παρούσα φάση. Συνιστάται η χρήση καλοσυντηρημένων κλιματιστικών υψηλής ενεργειακής κλάσης. Οι ηλεκτρικές συσκευές του σπιτιού δεν πρέπει να μένουν αναμμένες και ακόμη καλύτερα να βγαίνουν και από την πρίζα, όταν δεν χρησιμοποιούνται. Ο ηλιακός θερμοσίφωνας είναι δοκιμασμένη και ενδεδειγμένη λύση για ζεστό νερό, το οποίο εκτός από τη χρήση του για προσωπική καθαριότητα, χρησιμεύει και στα πλυντήρια τα οποία καταναλώνουν την περισσότερη ενέργεια, προκειμένου να ζεσταθεί το νερό των πλύσεων. Για το πλύσιμο των ρούχων χρησιμοποιούμε λοιπόν τους 30 βαθμούς.

Αστικά στερεά απόβλητα

Σκουπίδια είναι ουσιαστικά αντικείμενα που βρίσκονται σε λάθος θέση και πρέπει να μπουν στη σωστή. Το θέμα των αποβλήτων είναι πολύπλοκο, τόσο ως προς την κατηγοριοποίησή τους όσο και στη διαχείρισή τους, προκειμένου αυτά να επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν. Η νέα Πυραμίδα Ιεράρχησης Στόχων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων θέτει ως ύψιστη προτεραιότητα την πρόληψη παραγωγής σκουπιδιών (π.χ. αγοράζουμε και χρησιμοποιούμε τα απαραίτητα), ώστε να μη δημιουργούμε περιττά σκουπίδια. Απλές δράσεις που μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να βοηθήσουμε στην πρόληψη των στερεών αποβλήτων είναι: Δεν πετάμε τα αντικείμενα μόλις τελειώσει η αρχική τους χρήση. Για παράδειγμα ένα μπουκάλι κέτσαπ δεν το πετάμε μόλις τελειώσει το προϊόν, αλλά μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ως αποθηκευτικό σκεύος άλλου προϊόντος. Προετοιμάζουμε τα αντικείμενα πριν τα απορρίψουμε στους μπλε κάδους ανακύκλωσης, δηλαδή φροντίζουμε να μην έχουν καθόλου υπολείμματα τροφών. Τα υπολείμματα τροφών μπορούμε να τα κομποστοποιήσουμε ακόμη και σε μικρούς κάδους κομποστοποίησης στο σπίτι. Ωστόσο για να κομποστοποιήσει κανείς σωστά πρέπει να είναι ενημερωμένος. Χρησιμοποιούμε επαναφορτιζόμενες μπαταρίες ή τις ανακυκλώνουμε. Ήδη υπάρχουν εταιρίες ανακύκλωσης τόσο μπαταριών, όσο και ηλεκτρικών συσκευών. Τις ηλεκτρικές συσκευές φροντίζουμε να μην τις πετάμε, εάν δεν έχουμε εξαντλήσει κάθε περιθώριο επισκευής τους. Δεν πετάμε τα παλιά μας ρούχα, τα οποία βρίσκονται σε μια φυσιολογική φθορά.

Κυκλική οικονομία

Πρόκειται για ένα νέο οικονομικό μοντέλο που επιγραμματικά και απλουστευμένα επιδιώκει τη μέγιστη παράταση του χρόνου ζωής όλων των αντικειμένων, κάτι το οποίο θα έχει αντίκτυπο στη λειτουργία της βιομηχανίας τόσο στον σχεδιασμό, όσο και στην παραγωγή αλλά και την προώθηση νέων μοντέλων χρήσης αγαθών μέσω παροχής υπηρεσιών. Στην πραγματικότητα αυτό που χρειαζόμαστε είναι για παράδειγμα η υπηρεσία μετακίνησής και όχι το ίδιο το αυτοκίνητο. Άρα μια εταιρία παροχής της εν λόγω υπηρεσίας θα μπορούσε να χρεώνει π.χ. 500 χλμ. μετακίνησης έναντι κάποιου ποσού και να διαθέτει τα αυτοκίνητα του στόλου της γι’ αυτόν τον σκοπό. Με βάση αυτό το παράδειγμα που μπορεί να έχει αμέτρητες εφαρμογές, η εν λόγω εταιρία θα χρειαζόταν φθηνά, ανθεκτικά αυτοκίνητα και η βιομηχανία που θα της τα παρείχε, θα έπρεπε να προσαρμόσει τα προϊόντα της σε αυτές τις απαιτήσεις. Ο βιομηχανικός σχεδιασμός στην κυκλική οικονομία αποσκοπεί στη βελτιωμένη επισκευασιμότητα των αγαθών. Για παράδειγμα ένας φούρνος μικροκυμάτων ή ένας βραστήρας να μη χρειάζεται μάστορα ή την αντιπροσωπεία του εργοστασίου για την επισκευή του, αλλά να είναι τόσο απλά φτιαγμένος, ώστε να μπορεί ο οποιοσδήποτε να τον επισκευάσει μόνος του.

Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος Skywalker.gr

Share this post