Το να κάνουμε πράγματα για μας ή για να ικανοποιήσουμε άλλους ίσως φαίνεται διαδικασία απλή, αλλά αν πάει λάθος… χρειάζεται διαμεσολαβητής. Πολλές φορές έχω κάνει πράγματα για να ικανοποιήσω άλλους. Ιδίως μικρός. Χωρίς να μιλήσω ή να προκαλέσω αντιδράσεις ή ακόμα και χαμό. Πράγματα που δεν με ενδιέφεραν ή με άφηναν παγερά αδιάφορο, αλλά για κάποιο λόγο τα έκανα. Χωρίς να μιλάω ή να φέρνω αντίρρηση, απλώς και μόνο επειδή μου το ζητούσαν. «Καλόβολο» με χαρακτήριζε η γιαγιά μου, «χάπατο» η αδερφή μου.
Γιατί το έκανα; Δεν ξέρω, δεν μπορούσα να απαντήσω. Θέλω να πιστεύω ότι είχα κάποιο λόγο ή απλώς ήμουν συμβιβασμένος με την ιδέα ή και βαριόμουν να τσακωθώ. Υπήρχαν βέβαια και φορές που κάτι τέτοιο δεν ίσχυε, που δεν συμβιβαζόμουν, που ενοχλούμουν ιδιαίτερα και τσακωνόμουν. Εκεί δεν ήμουν πια καλόβολος, αλλά ο ξεροκέφαλος της οικογένειας. «Ξύπνησε το χάπατο», επευφημούσε την αντίδρασή μου η αδερφή μου.
Δεν ήξερα όμως ούτε το πώς ούτε το γιατί, αλλά ούτε το πότε γινόταν το ένα ή το άλλο. Μεγαλώνοντας ανακάλυψα το πώς και το γιατί το έκανα. Τι άλλαζε στο μυαλό μου. Πώς σκεφτόμουν. Ποιοι ήταν οι μηχανισμοί που ενεργοποιούνταν και άλλαζαν οι πράξεις μου και το αποτέλεσμα. Ποια ήταν η σύνδεση μεταξύ mindset, action και outcome (note: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5836039/).
Αυτές οι σκέψεις έτρεξαν στο κεφάλι μου μπαίνοντας στο σπίτι της αδερφής μου τις προάλλες. Για την ακρίβεια, μπήκα σε πεδίο μάχης: ο μεγάλος μου ανιψιός να φωνάζει χτυπώντας την πόρτα του υπνοδωματίου του με δύναμη, ενώ ο μικρός καθισμένος και με δάκρυα στα μάτια να αναρωτιέται μεγαλόφωνα «Γιατί μας τιμωρείτε έτσι;». Εγώ συνέχιζα να σκουπίζω αμήχανα τα πόδια μου στο χαλάκι της εισόδου, παρατηρώντας την κορύφωση του δράματος. «Έμπα επιτέλους και κλείσε την πόρτα!» μου λέει η αδερφή μου αγριεμένα.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, είναι φορές που πρέπει να κάνουμε πράγματα στο σπίτι ή στη δουλειά που δεν μας αρέσουν. Στιγμές που πρέπει να συμβιβαστούμε με καταστάσεις που πιθανώς μας βρίσκουν αντίθετους. Φορές που ίσως κερδίσουμε περισσότερα αν συμβιβαστούμε παρά πηγαίνοντας κόντρα. Βέβαια, και δεν νομίζω ότι διαφωνεί κανείς, υπάρχουν και φορές που πρέπει να υψώσουμε το ανάστημά μας, να στυλώσουμε τα πόδια μας, να πολεμήσουμε και να δεχτούμε όλες τις συνέπειες που μπορεί να φέρει η επιλογή μας. «Όταν μιλάς», έλεγε ο παππούς, «να ξέρεις τι θα πεις και πώς θα το πεις, αλλιώς μην το πεις».
Βασική παράμετρος λοιπόν, όταν συμβιβαζόμαστε, είναι να έχουμε αντιληφθεί για ποιους προσωπικούς λόγους ή σε ποιες δικές μας αξίες συμβιβαζόμαστε. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους λόγους για τους οποίους θα υποχωρήσουμε και θα συμβιβαστούμε. Είναι σημαντικό γιατί θα μας βοηθήσει να τα βγάλουμε πέρα. Ο άνθρωπος είναι meaning making (Gillies, J., Neimeyer, R.A., Milman E. (2014) «The meaning of loss codebook: construction of a system for analyzing meanings made in bereavement»). Πρέπει να γνωρίζει τι κάνει και γιατί το κάνει. Έχετε ποτέ αναρωτηθεί για πράγματα στο κεφάλι σας που αποκτούν σημασία μόνο αν τα σκεφτείτε;
Μέσα από την ενασχόλησή μου με το NLP (neuro-linguistic programming) έμαθα κι έναν τρόπο, μια μεθοδολογία, μια τεχνική (http://nlpuniversitypress.com/html3/V02.html) με την οποία γίνεται αντιληπτό σε μας τι έχουμε να κερδίσουμε μέσα από ενέργειες, πράξεις, συμβιβασμούς, έστω και αν αρχικά φαίνονται χωρίς νόημα. Και, όπως όλα τα πράγματα είναι πιο απλά απ’ όσο πιστεύουμε ή φανταζόμαστε, η εσωτερική αιτιολόγηση έρχεται από ερωτήσεις όπως: «Για ποιο λόγο;» ή «Γιατί είναι σημαντικό για μας;».
Προϋπόθεση, όπως πάντα όταν επιχειρούμε να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, η άκριτη απάντηση. Αυτή η πρώτη απάντησή μας, που ίσως να μη μας αρέσει και την αναδιατυπώνουμε για να ακούγεται καλύτερα. Αυτήν παίρνουμε και επαναλαμβάνουμε, ώστε να μας δώσουμε το απότοκο όφελος που θα έχουμε και τον λόγο για τον οποίο θα συμβιβαστούμε ή όχι σε μια κατάσταση, όπως έκανα εγώ μικρός.
Αυτά εξήγησα στα ανίψια μου ενώ καθόμασταν οι τρεις μας στο δωμάτιό τους. Αυτά τους είπα, και μέσα από τη διαδικασία αντιλήφθηκαν γιατί τους ζήτησαν οι γονείς τους να κάνουν μια επίσκεψη. «Καλά, γιατί δεν μας το έλεγαν;» αναρωτήθηκε ο ένας. Μια διαδικασία απλή, που πήγε λάθος. Και ανέλαβα συνειδητά τον ρόλο του διαμεσολαβητή, με δύο οφέλη. Από τη μια να βοηθήσω την οικογένεια της αδερφής μου και από την άλλη να δείξω στα ανίψια μου έναν άλλο τρόπο σκέψης, ένα άλλο mindset.
Γιάννης Αθανασόπουλος,
ΜΒΑ, Global NLP trainer
Share this post
