Τι αναζητούν οι εργοδότες;
Θέλετε να μάθετε τι ακούστηκε τελευταία σε ημερίδα επιχειρηματικότητας από στόμα recruiter γνωστής εταιρίας για τον ιδανικό υποψήφιο; «Θέλουμε», είπε, «να διαφοροποιείται από τους άλλους, να έχει περιέργεια ώστε να θέλει να μαθαίνει και να εξελίσσεται συνεχώς, και να έχει γερό στομάχι για να αντέχει στην πίεση. Τότε για μας έχει το σωστό DNA, ώστε να επενδύσουμε πάνω του». Με δυο λόγια, οι εργοδότες θέλουν συνεργάτες που διαθέτουν δυνατά soft skills.
Τι είναι τα soft skills;
Βασική αρχή των «ήπιων δεξιοτήτων» (soft skills) είναι η αποτελεσματική επικοινωνία. Είτε είναι εσωτερική επικοινωνία με τον εαυτό μας είτε εξωτερική με τους γύρω μας, η σωστή χρήση τους μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ μιας επιτυχημένης και μιας αποτυχημένης επικοινωνίας και, βέβαια, μεταξύ μιας επιτυχημένης ή αποτυχημένης συνέντευξης εργασίας. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι τα soft skills μπορεί να μην αποδεικνύονται εύκολα (π.χ. στο βιογραφικό μας), αλλά αναδεικνύονται εύκολα με κάποιες τεχνικές στη συνέντευξη εργασίας, ενώ είναι πραγματικά πολύτιμα για τη διατήρηση της θέσης μας. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι, προκειμένου να προσληφθεί κάποιος/α και κυρίως για να παραμείνει απασχολήσιμος/η, πρέπει να πείσει ότι διαθέτει τα πολύτιμα soft skills σε ικανοποιητικό βαθμό.
Επομένως, βασικός στόχος των recruiters που αναλαμβάνουν τη συνέντευξη εργασίας των υποψηφίων είναι ακριβώς να διερευνήσουν και να διαπιστώσουν μέσω στοχευμένων ερωτήσεων κατά πόσο οι ενδιαφερόμενοι για τη θέση εργασίας που προσφέρεται διαθέτουν αυτές τις πολύτιμες δεξιότητες.
Πώς μπορώ να αποδείξω ότι διαθέτω soft skills;
Συχνά οι συνεντευξιαστές απευθύνουν συμπεριφοριστικές ερωτήσεις (behavioral questions), που είναι ανοιχτές και επιτρέπουν στους/στις υποψήφιους/ες να εκθέσουν τις προσωπικές τους ιστορίες με τον δικό τους τρόπο, ώστε να αναδειχτεί αβίαστα η ύπαρξη των soft skills. Τέτοιες ερωτήσεις αφορούν κυρίως στο παρελθόν. Για παράδειγμα: «Πείτε μου για μια περίπτωση όπου χρειάστηκε να επέμβετε ώστε να λύσετε ένα πρόβλημα στην εταιρία που εργαζόσασταν».
Είναι φανερό πως με την παραπάνω ερώτηση ζητούν μέσα από τις απαντήσεις σας να καταλάβουν αν διαθέτετε την ήπια δεξιότητα (soft skill) της επίλυσης προβλήματος. Η τεχνική που θα μπορούσε να αναδείξει στο έπακρο την ύπαρξη μιας τέτοιας δεξιότητας είναι η μέθοδος STAR. Το ακρωνύμιο προέρχεται από τις λέξεις Situation (Κατάσταση), Task (Καθήκον), Action (Δράση), Result (Αποτέλεσμα). Ειδικότερα, στόχος είναι να φανεί πώς λειτουργήσατε σε μια συγκεκριμένη κατάσταση και κυρίως τι αποτέλεσμα πετύχατε μέσα από τη δράση-πρωτοβουλία σας.
Ένα παράδειγμα απάντησης με τη μέθοδο STAR στην παραπάνω ερώτηση είναι το εξής: «Ήμουν υπεύθυνος/η μιας ομάδας project που αφορούσε ... (αναφέρετε σχετικά), όταν παρατήρησα ότι δύο μέλη της ομάδας δεν τα πήγαιναν καλά μεταξύ τους με αποτέλεσμα να μη συνεργάζονται αποτελεσματικά (Situation/Κατάσταση). Όφειλα λοιπόν να βρω τρόπο να αποκλιμακώσω την ένταση και να τους βοηθήσω να βρουν κοινά σημεία (Task/Καθήκον). Τους κάλεσα έναν έναν αρχικά, για να ακούσω την οπτική του καθενός, και στη συνέχεια συναντηθήκαμε όλοι μαζί (Acton/Δράση). Μετά από μια εποικοδομητική συζήτηση, μπορούσαν πια να σέβονται ο ένας τον άλλον και να επικοινωνούν καλύτερα (Result/Αποτέλεσμα)».
Με αυτό τον τρόπο γίνεται σαφές ότι διαθέτεις το συγκεκριμένο skill, ακόμα και αυτό της επίλυσης συγκρούσεων, οπότε θα μπορέσεις και να το αξιοποιήσεις στην επόμενη εργασία σου.
Οι συνεντευξιαστές, ωστόσο, συχνά κάνουν ερωτήσεις για το πώς θα αντιδρούσες σε υποθετικές καταστάσεις (situational interview questions). Για παράδειγμα: «Ας υποθέσουμε πως εργάζεστε ως προϊστάμενος στο κατάστημά μας και ο κόσμος διαμαρτύρεται έντονα για τις ουρές στα ταμεία. Τι θα κάνατε;».
Και πάλι πρόκειται για μια ερώτηση που διερευνά την ύπαρξη της δεξιότητας επίλυσης προβλήματος. Μια προσαρμογή της μεθόδου STAR θα σας διευκόλυνε και σ’ αυτή την περίπτωση. Π.χ.: «Αν έβλεπα πως ο κόσμος διαμαρτύρεται με τις μεγάλες ουρές στο κατάστημα (Situation/Κατάσταση), θα έπρεπε να αποσυμφορήσω την κατάσταση για να διευκολύνω τους πελάτες (Task/Καθήκον). Θα καλούσα, λοιπόν, κάποιον υπάλληλο που βρίσκεται σ’ ένα τμήμα το οποίο εκείνη την ώρα δεν έχει ιδιαίτερο κόσμο, και αν δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα θα αναλάμβανα ο/η ίδιος/α να ανοίξω ένα επιπλέον ταμείο (Action/Δράση). Έτσι, ο κόσμος θα μοιραζόταν και η εξυπηρέτησή του θα γινόταν πιο γρήγορη (Result/Αποτέλεσμα)».
Τι άλλο θα μπορούσαν να με ρωτήσουν; Πώς απαντώ;
Άλλες ερωτήσεις για διερεύνηση ήπιων δεξιοτήτων θα μπορούσαν να είναι οι εξής:
«Ποιος νομίζετε ότι είναι ο καλύτερος τρόπος για να χτίσετε την καριέρα σας στην εταιρία μας;» (Soft skill που διερευνάται: διάθεση για εξέλιξη/ ηθική ακεραιότητα)
Ενδεικτική απάντηση: «Ο καλύτερος τρόπος για να εξελιχθώ στην εταιρία σας είναι να θέτω προσωπικούς στόχους, κάνοντας το καλύτερο που μπορώ ώστε να τους κατακτήσω, συνεργαζόμενος αρμονικά με τους συναδέλφους μου. Έτσι, εξελισσόμενος προσωπικά, θα συμβάλω και με τον τρόπο μου στην ενδυνάμωση της εταιρίας».
Σχόλιο: Η απάντηση αυτή φανερώνει ένα άτομο που θέλει να εξελίσσεται συνεχώς και να κατακτά στόχους μέσω και της συνεργασίας, προσφέροντας τον καλύτερο εαυτό του στην επιχείρηση.
«Υποθέστε πως τελειώσατε την προσωπική σας εργασία στο πλαίσιο της ομάδας σας για σήμερα. Ποιο είναι το τελευταίο πράγμα που θα κάνετε πριν φύγετε;» (Soft skill που διερευνάται: ομαδικό πνεύμα)
Ενδεικτική απάντηση: «Πριν φύγω βεβαιώνομαι ότι η ομάδα μου δεν χρειάζεται κάτι από μένα για να τη βοηθήσω. Αν όντως έχουν έτσι τα πράγματα, ευχαριστώ τα μέλη της ομάδας μου για τη συνεργασία τους και την καλή δουλειά που έγινε και σήμερα και αποχωρώ».
Σχόλιο: Η απάντηση αυτή φανερώνει ομαδική συνείδηση, ενδιαφέρον για τα μέλη της ομάδας και τον φόρτο εργασίας τους, σεβασμό και αναγνώριση των προσπαθειών τους.
«Εργάζεστε ως σύμβουλος πωλήσεων σ’ ένα από τα καταστήματά μας και ξαφνικά αρχίζει να βρέχει καταρρακτωδώς. Τι κάνετε;» (Soft skill που διερευνάται: πρωτοβουλία/ επιχειρηματικό πνεύμα)
Ενδεικτική απάντηση: «Βεβαιώνομαι ότι οι ομπρέλες μας είναι σε ορατό και προσβάσιμο σημείο και, αν όχι, φροντίζω να τοποθετηθούν εκεί που θα πρέπει να είναι. Ρωτάω να μάθω κατά πόσο είναι δυνατό να διαθέσουμε άμεσα πρόσθετα είδη, όπως αδιάβροχα ή γαλότσες, κι αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, το φροντίζω γρήγορα και αποτελεσματικά».
Σχόλιο: Η απάντηση αυτή φανερώνει ότι το άτομο νοιάζεται πραγματικά για την ευημερία και την αύξηση κερδών της επιχείρησης, παίρνει πρωτοβουλίες και έχει δημιουργικές ιδέες, καλύπτοντας ταυτόχρονα τις ανάγκες του πελάτη.
«Μιλήστε μου για ένα λάθος που κάνατε στην προηγούμενη εργασία σας και για τον τρόπο που το διαχειριστήκατε». (Soft skill που διερευνάται: ειλικρίνεια/ διάθεση για βελτίωση)
Ενδεικτική απάντηση: «Στην προηγούμενη εργασία μου χρειάστηκε να αντιμετωπίσω έναν εξοργισμένο πελάτη με αφορμή κάποια από τις υπηρεσίες μας. Προσπάθησα να κατευνάσω τον θυμό του με κάθε τρόπο, αλλά στάθηκε αδύνατον, και μάλιστα φαινόταν να εκνευρίζεται ακόμα περισσότερο. Όταν κάλεσα τον προϊστάμενό μου να με βοηθήσει και να διαχειριστεί την περίπτωση, του μίλησε με τέτοιο τρόπο ώστε κατάφερε να τον ηρεμήσει, και μάλιστα ζήτησε και συγγνώμη για τη συμπεριφορά του. Άκουσα και μελέτησα προσεκτικά την τεχνική του και από τότε είμαι πολύ καλύτερος/η σε αντίστοιχες περιπτώσεις».
Σχόλιο: Η απάντηση αυτή φανερώνει άνθρωπο που δεν διαθέτει αλαζονεία, είναι ειλικρινής και συνεχώς θέλει να βελτιώνεται με τη βοήθεια των πιο έμπειρων.
Φυσικά, οι ερωτήσεις είναι όσες και τα soft skills (δηλαδή, πάρα πολλές...), ωστόσο το βασικό νόημα έγινε αντιληπτό.
Συμπέρασμα
Με την απαραίτητη προετοιμασία, η απόδειξη των ήπιων δεξιοτήτων σας μπορεί να αποδειχτεί πιο εύκολη απ’ ό,τι φανταζόσασταν. Ακολουθώντας τις παραπάνω τεχνικές και παραμένοντας ψύχραιμος/η, αυθεντικός/ή και χαμογελαστός/ή, μπορείτε –και σας το εύχομαι– να ακούσετε σύντομα την πρόταση «Συγχαρητήρια, προσληφθήκατε!» ως καλωσόρισμα στην εργασία που επιθυμείτε.
Νέλλη Μπέλκη,
Σύμβουλος σταδιοδρομίας