«Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ανθρώπων: αυτοί που κάνουν τα πράγματα να συμβούν, αυτοί που παρακολουθούν τα πράγματα να συμβαίνουν και αυτοί που αναρωτιούνται τι συνέβη». Mary Kay Ash, Αμερικανίδα επιχειρηματίας
Σε ποια κατηγορία ανήκεις; Είσαι από αυτούς που παίρνουν πρωτοβουλία και κάνουν τα πράγματα να συμβαίνουν ή απλώς παρακολουθείς και αναρωτιέσαι τι συμβαίνει; Κάνεις πράγματα για σένα και την ομάδα σου ή περιμένεις πάντα κάποιον άλλον να σου πει τι να κάνεις; Πρωτοβουλία, λοιπόν, το θέμα του άρθρου. Μια δεξιότητα που συναντάμε ως προαπαιτούμενη σε κάθε αγγελία για εργασία, καθώς είναι εξαιρετικά σημαντική για κάθε εργοδότη και κάθε επιχείρηση. Γιατί οι άνθρωποι που παίρνουν πρωτοβουλίες τις περισσότερες φορές σώζουν καταστάσεις και είναι πολύτιμοι στον χώρο εργασίας. Πώς μπορούμε, όμως, να ορίσουμε την πρωτοβουλία και, το σημαντικότερο, πώς μπορούμε να την αναπτύξουμε;
Ορίζοντας την πρωτοβουλία
Οι ερευνητές Doris Fay και Michael Frese ορίζουν την πρωτοβουλία ως «συμπεριφορά εργασίας που χαρακτηρίζεται από την αυτοπαρακίνηση, την ενεργό προσέγγιση της εργασίας και την επίμονη προσπάθεια να υπερπηδήσει κάποιος τους φραγμούς και να ξεπεράσει τις αποτυχίες που προκύπτουν για την επίτευξη ενός στόχου». Όταν αναλαμβάνουμε πρωτοβουλία, κάνουμε πράγματα χωρίς να μας έχουν ζητηθεί, επιμένουμε όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα, εντοπίζουμε ευκαιρίες και τις εκμεταλλευόμαστε. Με άλλα λόγια, δρούμε και δεν αντιδρούμε στην εργασία!
Οι περισσότεροι από μας έχουν δει εργαζομένους να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες: έναν προϊστάμενο που παίρνει σημαντικές αποφάσεις σε επείγοντα ζητήματα όταν το αφεντικό είναι άρρωστο ή εκτός επικοινωνίας και η υπόλοιπη ομάδα δεν έχει ιδέα για το τι πρέπει να γίνει, έναν συνάδελφο που προτείνει ένα σχέδιο βελτίωσης των διαδικασιών της εργασίας κ.λπ. Η πρωτοβουλία γίνεται ολοένα και πιο σημαντική στο σημερινό εργασιακό περιβάλλον. Οι επιχειρήσεις θέλουν εργαζομένους που μπορούν να στέκονται στα πόδια τους και να αναλαμβάνουν δράση, χωρίς να περιμένουν κάποιον να τους πει τι πρέπει να κάνουν. Και αυτός ο συνδυασμός ευελιξίας και θάρρους είναι στοιχείο που ωθεί τις ομάδες και τους οργανισμούς να καινοτομούν και να ξεπερνούν τον ανταγωνισμό.
Αναπτύσσοντας την πρωτοβουλία
Τα καλά νέα είναι ότι η πρωτοβουλία αποτελεί δεξιότητα που μπορεί να αναπτυχθεί. Πώς; Ακολουθώντας τα παρακάτω έξι βήματα:
- Αναπτύξτε ένα σχέδιο σταδιοδρομίας
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι άνθρωποι που έχουν ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο σταδιοδρομίας είναι πιο πιθανό να αναλάβουν πρωτοβουλία. Οι επαγγελματίες που γνωρίζουν τι και πού θέλουν να πάνε είναι πολύ πιο πιθανό να δείξουν πρωτοβουλία στην εργασία, ειδικά όταν η δράση ή η απόφαση θα τους βοηθήσει να προωθήσουν τους στόχους της σταδιοδρομίας τους. Για να μάθεις τι ακριβώς πρέπει να επιτύχεις, απαιτείται να κατανοήσεις την εργασία σου, την ομάδα σου και τον σκοπό της επιχείρησης που εργάζεσαι. Και, μόλις βρεις αυτό που θέλεις να πετύχεις, συνδύασε τους στόχους καριέρας με τους προσωπικούς σου στόχους και εργάσου προς την κατεύθυνση της επίτευξής τους. Τόσο στην εργασιακή όσο και στην προσωπική ζωή, το κλειδί για την ανάπτυξη της πρωτοβουλίας είναι να βάλουμε σαφείς στόχους και να εργαστούμε σταθερά για να τους πετύχουμε.
- Τονώστε την αυτοπεποίθησή σας
Χρειάζεται θάρρος και ισχυρή αυτοπεποίθηση για να δείξεις πρωτοβουλία, ειδικά αν φοβάσαι ότι οι άλλοι πιθανώς θα διαφωνούν με τις ενέργειες ή τις προτάσεις σου. Για να ενισχύσεις την αυτοπεποίθησή σου, βάλε μικρούς στόχους ώστε να έχεις μερικές γρήγορες νίκες. Πίεσε τον εαυτό σου να κάνεις μικρά πράγματα που δυσκολεύεσαι ή φοβάσαι να κάνεις (όπως εκείνο το τηλεφώνημα που αναβάλλεις συνεχώς…). Το να ολοκληρώσεις μικρά πράγματα με επιτυχία όχι μόνο τονώνει την αυτοπεποίθησή σου, αλλά και σε βοηθάει να αποκτήσεις το θάρρος που απαιτείται για την ολοκλήρωση και των μεγαλύτερων και ίσως πιο «τρομακτικών» καθηκόντων που θα έρθουν. Η θετική σκέψη επίσης βοηθάει πολύ στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης. Όταν σκεφτόμαστε θετικά, έρχονται στην επιφάνεια συναισθήματα που μας βοηθούν να διευρύνουμε τον ορίζοντα της σκέψης μας και τις επιλογές μας, να νιώθουμε δυνατότεροι και να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις με αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να έχουμε και θετική έκβαση.
- Μάθετε να εντοπίζετε ευκαιρίες και ζητήματα που χρειάζονται βελτίωση
Οι άνθρωποι που δείχνουν πρωτοβουλία ενεργούν και εντοπίζουν ευκαιρίες που οι συνάδελφοι ή οι προϊστάμενοί τους δεν έχουν παρατηρήσει. Δείχνουν ενδιαφέρον για την επιχείρηση που εργάζονται και για τον τρόπο λειτουργίας της, και κρατούν ανοιχτό το μυαλό τους σε νέες ιδέες και νέες δυνατότητες.
Θα πρέπει να είσαι πάντα σε ετοιμότητα εντοπίζοντας τομείς και διαδικασίες στην επιχείρηση που πιθανώς χρειάζονται βελτίωση. Για παράδειγμα, μπορείς να σκεφτείς ποιους άλλους, εκτός από την ομάδα ή το τμήμα σου, μπορείς να βοηθήσεις χρησιμοποιώντας τις βασικές σου ικανότητες. Να εντοπίσεις μικρά προβλήματα που θα μπορούσαν να γίνουν μεγάλα αν δεν επιλυθούν έγκαιρα. Αν αποκτήσεις τη συνήθεια να ψάχνεις πώς θα χρησιμοποιήσεις τις ικανότητές σου με τον καλύτερο τρόπο για την επιχείρησή σου, οδηγείσαι με μαθηματική ακρίβεια στην ανάπτυξη πρωτοβουλίας.
- Ελέγξτε τις ιδέες σας
Το να εντοπίσεις μια ευκαιρία για βελτίωση και να πάρεις άμεσα πρωτοβουλία εφαρμόζοντας τις ιδέες σου δεν θα σε οδηγήσει πάντα στην επιτυχία. Θα πρέπει να αφιερώσεις χρόνο, να σκεφτείς και να αναλύσεις τις ιδέες σου για το πόσο συμφέρουσες είναι τελικά στην επιχείρηση. Πιθανώς, για παράδειγμα, να έχεις βρει έναν καλό τρόπο να ξεπεράσεις ένα εμπόδιο στη διαδικασία εξυπηρέτησης πελατών. Πριν πας κατευθείαν στον προϊστάμενο ή το αφεντικό σου, σκέψου το κόστος και τον κίνδυνο που σχετίζονται με την ιδέα. Αν το κόστος και οι συνέπειες, σε περίπτωση που πάει κάτι στραβά, είναι μικρής κλίμακας, μπορείς να προχωρήσεις άμεσα με την ιδέα, διατηρώντας όμως επαφή με τον ανώτερό σου στην ιεραρχία – μην ξεχνάμε ότι η σχέση με τους προϊσταμένους είναι σημαντική. Εάν το κόστος και οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτερης κλίμακας, μπορείς να ζητήσεις εξουσιοδότηση πριν προχωρήσεις. Το σημαντικό είναι ότι ήδη έχεις αναλάβει πρωτοβουλία προτείνοντας μια λύση για βελτίωση. Και, όσο περισσότερο έχεις εξετάσει την ιδέα σου, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχει να πετύχει.
- Μάθετε να επιμένετε στις δυσκολίες
Η επιμονή είναι η τέχνη της υπέρβασης δυσκολιών. Οι άνθρωποι που δείχνουν πρωτοβουλία αντιμετωπίζουν συχνά αποτυχίες και εμπόδια στην εφαρμογή των σχεδίων τους. Η ανθεκτικότητα και η επιμονή είναι απαραίτητες για να πετύχεις αυτό που έχεις προγραμματίσει. Όταν επιμένεις στην ιδέα σου, έχεις να μάθεις πώς να διαχειρίζεσαι αποτελεσματικά την αλλαγή, αλλά και πώς να ανοίγεις «κλειστά» μυαλά, καθώς οι άνθρωποι συνήθως αγαπούν περισσότερο το βόλεμα από τις αλλαγές. Όσο μεγαλύτερη είναι η επιμονή σου, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι πιθανότητές σου για επιτυχία.
- Βρείτε ισορροπία
Η ανάληψη πρωτοβουλίας είναι σημαντική. Εξίσου σημαντικός όμως είναι και ο τρόπος που το κάνεις. Απαιτείται σοφία στην ανάληψη πρωτοβουλιών, σε συνδυασμό με σωστές τεχνικές λήψης αποφάσεων, καθώς και να αναπτύξεις τη συναισθηματική νοημοσύνη σου. Εφόσον εργάζεσαι σε μια επιχείρηση, είσαι μέλος μιας ευρύτερης ομάδας εργαζομένων και είναι πολύ χρήσιμο να μάθεις να διαβάζεις τα συναισθήματα των άλλων. Η ικανότητα αυτή θα σε βοηθήσει να αποφασίσεις πότε πρέπει να αναλάβεις πρωτοβουλία και πότε πρέπει να αφήσεις τα πράγματα ως έχουν.
Συνοψίζοντας
Το να κάνεις τα πράγματα να συμβαίνουν είναι μια εξαιρετικά σημαντική δεξιότητα, απαραίτητη σε κάθε εργαζόμενο που θέλει να έχει μια επιτυχημένη και ανοδική σταδιοδρομία. Η ανάπτυξη της δεξιότητας ανάληψης πρωτοβουλίας απαιτεί συγκεκριμένο στόχο καριέρας, αυτοπεποίθηση και θάρρος, εντοπισμό ευκαιριών για βελτίωση, έλεγχο χρησιμότητας των ιδεών, επιμονή στις δυσκολίες και ενίσχυση της συναισθηματικής μας νοημοσύνης. Το σημαντικό είναι να οδηγείς αυτά που συμβαίνουν. «Άρχισε απ’ όπου βρίσκεσαι. Δούλεψε εκεί που βρίσκεσαι. Η ώρα που ξοδεύεις για να ονειρεύεσαι κάποια μακρινή επιτυχία ίσως είναι γεμάτη δυνατότητες (Orison Swet Marden)».
Ρεβέκκα Τσιπνή,
Σύμβουλος επιχειρήσεων,
Creative Attitude
Share this post
