Όταν μου ζητούν να μιλήσω ή να γράψω για την ανεργία των νέων, την οικονομική κρίση και τη φτωχοποίηση στην Ελλάδα, το πρώτο πράγμα που σκέφτομαι δεν είναι οι αριθμοί, αλλά οι άνθρωποι.
Σκέφτομαι την Κατερίνα, αριστούχο φιλόλογο, άνεργη για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, που με ρωτά χαμογελαστή όταν σερβίρει καφέ «να στείλω ένα ακόμα βιογραφικό, αλλά τι θα αλλάξει; Κανένας δεν προσλαμβάνει πια».
Σκέφτομαι τον Μάνο, με τις λαμπρές σπουδές στα Χρηματοοικονομικά και στη Διοίκηση, που εύχεται να έχουμε πάντα καλοκαίρι: «Αν δεν υπήρχε η εποχική δουλειά του ναυαγοσώστη, δεν ξέρω τι θα έκανα. Το 2014, που επέστρεψα από το Λονδίνο, είχα κάποιες ελπίδες, αλλά…».
Σκέφτομαι μια σκιά, τυλιγμένη σε γκρι κοστούμι, να βαδίζει αργά και απρόθυμα σε έναν δρόμο μισοσκότεινο και υγρό, σίγουρα ο Καρυωτάκης κάπως έτσι θα πήγαινε στη δουλειά που μισούσε, στο Δημόσιο. Βλέπετε, το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι δουλειές που δεν υπάρχουν, αλλά και οι δουλειές που σκοτώνουν τα όνειρα και τις ελπίδες των νέων ανθρώπων. Οι δουλειές του ποδαριού, οι ανασφάλιστες, αυτές που σε κάνουν να ξεχνάς τα πτυχία και τα μεταπτυχιακά και σου μαθαίνουν μια νέα γλώσσα: ΟΑΕΔ, voucher, μαθητεία, μόρια, πίνακας αναμονής, επίδομα ανεργίας.
Η κατάσταση στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση
Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας (20,1%) των νέων στην Ε.Ε. καταγράφονται στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 7% (Eurostat, Ιούλιος 2018). Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν αυτό που όλοι γνωρίζουμε: η ανεργία των νέων εξουθενώνει την ελληνική οικονομία και αποδυναμώνει τον παραγωγικό ιστό.
Η οικονομική κρίση είναι μόνο ένα μέρος του παζλ που ονομάζεται ανεργία, ακολουθούν η γήρανση του πληθυσμού, οι τεχνολογικές εξελίξεις, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός, η απουσία σύγχρονων προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και η έλλειψη δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.
Η επένδυση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση είναι ζωτικής σημασίας για τον εφοδιασμό των νέων με τις δεξιότητες που απαιτούνται για μια θέση στην αγορά εργασίας και την κοινωνία γενικότερα. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση ενισχύουν επίσης την προσωπική εξέλιξη και την ενεργή συμμετοχή των πολιτών, ενώ παράλληλα προάγουν την ισότητα, την κοινωνική ένταξη και τη συνοχή.
Εντός αυτού του πλαισίου η διά βίου εκπαίδευση είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της ανεργίας.
Στην Ελλάδα τώρα, το τρίγωνο της γνώσης εκπαίδευση-έρευνα-επιχειρήσεις, αν σχεδιαστεί και συντονιστεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε ευθυγράμμιση των αρχικών ακαδημαϊκών γνώσεων με τις δεξιότητες που απαιτεί η αγορά εργασίας.
Τι σημαίνει αυτό και ποιες είναι αυτές οι περίφημες δεξιότητες που μπορούν να καθορίσουν την επαγγελματική σταδιοδρομία ενός νέου ανθρώπου;
Η αγορά εργασίας εξελίσσεται συνεχώς. Με την πάροδο του χρόνου αλλάζουν οι ανάγκες σε δεξιότητες, ικανότητες και προσόντα. Για να ανταποκρίνονται στις νέες απαιτήσεις, τα άτομα πρέπει να εξοπλίζονται με πολλές βασικές δεξιότητες, όπως στοιχειώδεις γνώσεις ανάγνωσης και γραφής, αριθμητικής, ξένων γλωσσών, θετικών επιστημών και ψηφιακής τεχνολογίας.
Οι οριζόντιες δεξιότητες, όπως η ικανότητα μάθησης και ανάληψης πρωτοβουλιών, βοηθούν τα άτομα να ανταποκρίνονται στις σημερινές ποικίλες και απρόβλεπτες ανάγκες της επαγγελματικής εξέλιξης. Οι επιχειρηματικές δεξιότητες συμβάλλουν κυρίως στην απασχολησιμότητα των νέων επιστημόνων, καθώς και στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων.
Η αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ της αγοράς εργασίας και του κλάδου της εκπαίδευσης και της κατάρτισης είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της ανεργίας.
Με απλά λόγια:
- απρόσκοπτη πρόσβαση σε δομές γενικής παιδείας
- γνώση ξένων γλωσσών
- καλή γνώση υπολογιστών
- επικοινωνιακές δεξιότητες και οργανωτικές δεξιότητες
είναι τα πολύτιμα εργαλεία που προσφέρει η διά βίου εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση, εργαλεία που ξεκλειδώνουν πόρτες στην αγορά εργασίας.
Ο επιμένων νικά
Θέλω να κλείσω αυτό το άρθρο με έναν μικρό δεκάλογο, με τον οποίο προσπαθώ να μεταφράσω εθνικές εκπαιδευτικές πολιτικές και ευρωπαϊκές οδηγίες σε αξιοποιήσιμες πληροφορίες:
- Συνέχισε να μαθαίνεις. Οι αρχικές ακαδημαϊκές ή τεχνικές γνώσεις χρειάζονται επικαιροποίηση και προσαρμογή στα δεδομένα της αγοράς εργασίας. Παρακολούθησε αξιόπιστα προγράμματα κατάρτισης και επίκαιρα σεμινάρια και ημερίδες.
- Μάθε καλά τουλάχιστον 2 ξένες γλώσσες. Η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά εργασίας.
- Εξοικειώσου με τις νέες τεχνολογίες και τους υπολογιστές.
- Ανάπτυξε επικοινωνιακές δεξιότητες. Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, από την όποια εργασιακή εμπειρία, από τις καθημερινές κοινωνικές συναναστροφές.
- Ανάπτυξε οργανωτικές δεξιότητες. Φτιάξε ένα ωραίο πλάνο παρουσίασης της δουλειάς σου, αύξησε τη συμμετοχή σου σε ομάδες εργασίας και σε κοινωνικούς και πολιτιστικούς φορείς.
- Δημιούργησε ένα σύγχρονο και ξεκάθαρο βιογραφικό. Χρησιμοποίησε το πρότυπο του ευρωπαϊκού βιογραφικού σημειώματος. Γράψε ξεκάθαρα το επάγγελμά σου, περίγραψε την προϋπηρεσία σου και τις αρμοδιότητες που είχες σε κάθε μια από τις προηγούμενες δουλειές σου. Ανάφερε τα τυπικά και άτυπα προσόντα σου τυποποιημένα, απλά και κατανοητά.
- Ανάπτυξε επιχειρηματικές δεξιότητες. Μη διστάζεις να παίρνεις πρωτοβουλίες, ενίσχυσε την αυτοπεποιθησή σου και δείξε εμπιστοσύνη στον εαυτό σου.
- Επίλεξε να είσαι δημιουργικός και καινοτόμος. Στις συνεντεύξεις για δουλειά αναφέρσου σε ένα επίτευγμα που θυμάσαι ότι ήταν δημιουργικό στην προηγούμενη δουλειά σου.
- Μην ακολουθείς άκριτα συμβουλές και μαγικές λύσεις για το πώς θα βρεις δουλειά. Όταν ακούς μια συμβουλή, να σκέφεσαι αν αυτός που σε συμβουλεύει έχει πετύχει αυτά που σου προτείνει.
- Να μη σταματάς ποτέ να προσπαθείς. Η «καλή» δουλειά έρχεται μέσα από μια «κακή» δουλειά. Η επιμονή, η ευγένεια, η προσαρμοστικότητα και η προσωπική παιδεία είναι στοιχεία που πάντα εκτιμώνται στις σοβαρές επιχειρήσεις.
Να θυμάσαι πάντα ότι: «Ένα μεγάλο τμήμα της ζωής σου θα αφιερωθεί στην εργασία σου και ο μόνος τρόπος για να είσαι ικανοποιημένος είναι να θεωρείς πως κάνεις υπέροχη δουλειά. Κι ο μόνος τρόπος να κάνεις υπέροχη δουλειά είναι να αγαπάς ό,τι κάνεις. Αν δεν το έχεις βρει ακόμα, συνέχισε να ψάχνεις. Μη βολεύεσαι» (Steve Jobs, Πανεπιστήμιο Stanford, Ιούνιος 2005).
Βασιλική Μιχαλοπούλου,
Διευθύντρια του Ανοικτού Ιδρύματος Εκπαίδευσης
Share this post
