Πίσω από κάθε σπουδαίο έργο βρίσκεται μια σπουδαία ομάδα. Όπως στο ποδόσφαιρο η μπάλα πασάρεται από τον έναν παίκτη στον άλλο προκειμένου να δοθεί το τέλειο σουτ, έτσι και σε κάθε ομάδα εργασίας κάθε μέλος παίζει έναν ιδιαίτερο και σημαντικό ρόλο. Η ομαδική εργασία στον χώρο εργασίας έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την αποτελεσματικότητα, βελτιώνει την επικοινωνία, επιταχύνει την παραγωγή ιδεών, διανέμει φόρτο εργασίας και δημιουργεί μια κουλτούρα στην οποία κάθε εργαζόμενος έχει την αίσθηση του «ανήκειν» και της χειραφέτησης.
Ορίζοντας την ομαδική εργασία
Στην απλούστερη μορφή της, η ομαδική εργασία είναι μια δράση στην οποία τα μέλη μιας επιχείρησης/οργανισμού εργάζονται από κοινού για την επίτευξη ενός κοινού στόχου ή ενός συνόλου στόχων. Στο σημερινό εργασιακό περιβάλλον, ομαδική εργασία μπορεί να παραχθεί είτε διά ζώσης –δηλαδή τα άτομα να εργάζονται στο ίδιο φυσικό περιβάλλον– είτε online – δηλαδή τα άτομα να εργάζονται μέσω υπολογιστών και διαδικτύου. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι σημερινές ομάδες εργασίας είναι πολύ διαφορετικές από αυτές του παρελθόντος, καθώς διαθέτουν μεγαλύτερη ποικιλία και δυναμικότητα και περιέχουν μοναδικούς συνδυασμούς δεξιοτήτων που προσφέρουν νέες ευκαιρίες και απαντούν σε νέες προκλήσεις. Ως αποτέλεσμα, κάθε έργο που απαιτεί ομαδική εργασία λειτουργεί επίσης και σαν μια ευκαιρία για προσωπική βελτίωση και επαγγελματική ανάπτυξη. Και καθώς η τεχνολογία έχει κυριαρχήσει πλέον στον χώρο εργασίας, η δυνατότητα χρήσης τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία σε επίπεδο ομάδας.
Τα οφέλη της ομαδικής εργασίας
Δεν υπάρχει σπουδαιότερο όπλο στο οπλοστάσιο μιας επιχείρησης από μια εξαιρετική ομάδα. Οι αποτελεσματικές ομάδες έχουν την ικανότητα να αυξάνουν την αποδοτικότητα, αναλαμβάνοντας πιο περίπλοκες εργασίες, καθώς το έργο που τελικά παράγεται από την ομάδα είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα του έργου που παράγει κάθε μέλος μεμονωμένα. Η ομαδική εργασία ελαφραίνει το φορτίο που μεταφέρει κάθε μέρος της ομάδας, δίνει την αίσθηση της συμμετοχής σε μια κοινή αποστολή, και συνηθισμένοι άνθρωποι πετυχαίνουν ασυνήθιστα αποτελέσματα. Η ομαδική εργασία διαιρεί το έργο και πολλαπλασιάζει τα αποτελέσματα. Όπως είναι αναμενόμενο, η ομαδική εργασία στον χώρο εργασίας έχει δείξει επίσης ότι αυξάνει την καινοτομία και τη δημιουργικότητα, επιτρέποντας στα μέλη της ομάδας να φέρνουν στο τραπέζι μοναδικές και ξεχωριστές προοπτικές. Τελικά, οδηγεί στην ανάπτυξη της εταιρίας και ενισχύει την απόδοση και την επιτυχία, αξιοποιώντας τις μοναδικές δυνάμεις και τα χαρακτηριστικά κάθε ατόμου.
Δεξιότητες που καθορίζουν τους αποτελεσματικούς ομαδικούς εργαζόμενους
Ικανότητα να ακούς
Οι καλοί ομαδικοί παίκτες είναι αποτελεσματικοί στην επικοινωνία, ειδικά στην ικανότητα να ακούν. Το να εργάζεσαι ομαδικά σημαίνει να θέλεις να ακούς και να σέβεσαι τις γνώμες και τις «εισροές» από τους άλλους. Εάν η ικανότητα ενός ατόμου να ακούει είναι περιορισμένη, εμφανίζει αδιαφορία ή είναι περισσότερο συγκεντρωμένο στο τι θα πει αυτό παρά στο να ακούσει τι έχει να πει ο συνομιλητής του, πιθανώς δεν θα λειτουργήσει καλά ως μέλος μιας ομάδας.
Προθυμία να μιλήσεις
Οι καλοί ομαδικοί εργαζόμενοι δεν ακούν μόνο – μιλάνε! Κάθε αποτελεσματικό μέλος μιας ομάδας πρέπει να είναι ικανό να ακούει, αλλά θα πρέπει επίσης να έχει να προσφέρει περισσότερα στην ομάδα από την προσοχή του. Ίσως να μπεις στον πειρασμό να προσπαθήσεις να συμμορφωθείς με το στιλ εργασίας των άλλων εις βάρος του δικού σου, αλλά αυτό δεν είναι πάντα το πιο παραγωγικό σύστημα. Οι εργασιακές σου προτιμήσεις είναι σημαντικές και πρέπει να το πεις ανοιχτά. Θέσε ξεκάθαρες προσδοκίες σχετικά με το πώς περιμένεις να εργαστείς ομαδικά και δημιούργησε ατμόσφαιρα αλληλοσεβασμού και αλληλεκτίμησης. Για παράδειγμα, εάν προτιμάς να επικοινωνείς μέσω e-mail αντί μέσω τηλεφώνου ή προσωπικών συναντήσεων, μη φοβάσαι να το πεις. Το να εκφράζεις ανοιχτά τις προτιμήσεις σου για τον τρόπο εργασίας δεν είναι απαίτηση που πρέπει να γίνει σεβαστή οπωσδήποτε, αλλά οι συνεργάτες σου θα καταλάβουν καλύτερα τα δυνατά και αδύνατα σημεία σου εάν τα παρουσιάσεις ανοιχτά. Όταν μιλάς έντιμα και ανοιχτά, οι άλλοι θα σε ακούσουν αληθινά. Έτσι, εάν υπάρχουν περιοχές που αισθάνεσαι άβολα να εργαστείς ή δεν έχεις την απαιτούμενη ειδίκευση, να είσαι ανοιχτός – δεν είναι τόσο παραδοχή των αδυναμιών σου όσο μια αναγνώριση ότι ένα εναλλακτικό σύστημα εργασίας μπορεί να έχει περισσότερα πλεονεκτήματα.
Σεβασμός της ευθύνης
Κάθε εργοδότης εμπιστεύεται τους υπαλλήλους του να διευθύνουν την επιχείρησή του και κάθε καλό μέλος της ομάδας σέβεται αυτή την εμπιστοσύνη. Οι αποτελεσματικοί ομαδικοί παίκτες είναι ικανοί να εκτιμήσουν την υπευθυνότητα και το γεγονός ότι οι πράξεις τους επηρεάζουν ευθέως την επιχείρηση για την οποία εργάζονται. Ένας μη ομαδικός παίκτης μπορεί να μην αποτελεί θετική προσθήκη σε μια ομάδα, καθώς αισθάνεται ότι η συνεισφορά του έχει μικρή επίδραση στην επιχείρηση. Ένας καλός ομαδικός εργαζόμενος, από την άλλη, είναι κάποιος που σέβεται την εξουσία και την υπευθυνότητα. Η αποτελεσματικότητα μιας ομάδας έγκειται στον τρόπο με τον οποίο τα άτομα συνεργάζονται προκειμένου να επιτύχουν την ολοκλήρωση ενός κοινού σκοπού ή έργου και η συνεργασία αυτή εξαρτάται από τον βαθμό της υπευθυνότητας που διαθέτει κάθε μέλος της ομάδας, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την αλληλοϋποστήριξη, τη διάθεση να ανταλλάσσουν πληροφορίες (ανατροφοδότηση/feedback), την ικανότητα να εργάζονται μέσα από την αντιπαράθεση και, τελευταίο αλλά όχι ασήμαντο, τη συμπληρωματικότητα των δεξιοτήτων των μελών.
Ευελιξία
Για να εργαστείς σε μια ομάδα πρέπει να έχεις τη θέληση να βάλεις τη δουλειά σου και τα άλλα μέλη της ομάδας πάνω από τον εαυτό σου. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι καλοί ομαδικοί παίκτες επιδεικνύουν ευελιξία. Οι καλοί ομαδικοί εργαζόμενοι είναι πρόθυμοι να μάθουν από τους άλλους και να προσαρμοστούν σ’ ένα καινούριο εργασιακό περιβάλλον. Αντίθετα, οι μη ικανοί ομαδικοί παίκτες μπορεί να είναι προσηλωμένοι στις δικές τους μεθόδους. Εάν κάποιος εκφράζει την επιθυμία να μάθει ή την ικανότητα να προσαρμόζεται σε νέες περιστάσεις, είναι πιθανότατα ένας καλός υποψήφιος για να εργαστεί σε μια ομάδα.
Στήνοντας τη σωστή ομάδα
Δεν δημιουργούνται όλες οι ομάδες με την ίδια δυναμική. Για παράδειγμα, ένας ισχυρός ηγέτης στην ομάδα ή η σύγκρουση προσωπικότητας μεταξύ των συνεργατών μπορεί να καταπνίξει την πρόοδο και να σταματήσει την παραγωγικότητα. Τα μέλη μιας ομάδας έχουν να αντιμετωπίσουν αρκετές προκλήσεις, τόσο σε θέματα εργασίας αυτής καθαυτήν όσο και σε θέματα που σχετίζονται με τη συμπεριφορά των ατόμων. Τέτοιες προκλήσεις μπορεί να είναι:
Η διαφορά ικανοποίησης των μελών από το αποτέλεσμα της εργασίας, καθώς κάποιοι αναζητούν την τελειότητα ενώ άλλοι ικανοποιούνται με ένα μέτριο αποτέλεσμα.
Η διαφορά στην οργάνωση του χρόνου εργασίας – κάποιοι οργανώνουν τον χρόνο τους καλύτερα από άλλους.
Η διαφορά στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων (deadlines) – κάποιοι δεν προλαβαίνουν να ανταποκριθούν στον προκαθορισμένο χρόνο ή δεν ολοκληρώνουν τα καθήκοντά τους ποτέ.
Η διαφορά στον τρόπο επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη – κάποιοι δεν μπορούν να επικοινωνήσουν καλά με άλλα μέλη της ομάδας.
Ο J. Richard Hackman, ειδικός στην οργανωσιακή συμπεριφορά, ανακάλυψε ότι το σπουδαιότερο για τη συνοχή της ομάδας δεν είναι η συμπεριφορά. Αντίθετα, πρέπει να ικανοποιηθούν τρεις «προϋποθέσεις ενεργοποίησης»: ισχυρή δομή, υποστηρικτική ατμόσφαιρα και συναρπαστική κατεύθυνση, ώστε να μπορέσουν οι ομάδες να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους. Αυτές οι τρεις συνθήκες, σε συνδυασμό με μια κοινή νοοτροπία, στήνουν το σκηνικό για μια επιτυχημένη ομάδα.
Συνοψίζοντας
Η επιτυχία και η ανταγωνιστικότητα των σημερινών επιχειρήσεων στηρίζεται στις αποτελεσματικές ομάδες εργασίας. Το να βρίσκεις τρόπους να εργαστείς με νέους ανθρώπους μέσα σε μια ομάδα είναι μια ουσιαστική δεξιότητα και ένα ιδιαίτερο προσόν στον επαγγελματικό μας κόσμο. Μπορείς ακόμη και να βρεις νέους τρόπους εργασίας που βελτιώνουν την παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητά σου στην εκτέλεση των δικών σου καθημερινών καθηκόντων. Και όπως είπε ο Henry Ford: «Το να βρεθούμε μαζί είναι μια αρχή, το να παραμείνουμε μαζί είναι πρόοδος και το να δουλέψουμε παρέα είναι επιτυχία!».
Ρεβέκκα Τσιπνή,
Σύμβουλος επιχειρήσεων,
Creative Attitude