Μισή δουλειά, μισός μισθός, ελάχιστη σύνταξη. Αυτό το τρίπτυχο με ευκολία περιγράφει τη συντριπτική πλειονότητα των νέων εργαζομένων και σε πολλές περιπτώσεις εργαζομένους που έχουν αρκετά χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας και έχουν προσθέσει χιλιόμετρα στον εργασιακό κλάδο τους.
Η έκρηξη της μερικής απασχόλησης, της ανασφάλιστης, αλλά και της φθηνής εργασίας, με τον υποκατώτατο μισθό να αποτελεί κανόνα και όχι εξαίρεση (ειδικά για τους νέους κάτω των 25 ετών), με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας να είναι αρκετές φορές εξωφρενικές, δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αντίθετα οδήγησε στο brain drain, στη μείωση του ποσοστού συμμετοχής της εργασίας στο Α.Ε.Π. κατά 2% με 3,5%, αλλά και στην εξαθλίωση του κόσμου της εργασίας. Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι, αν και αυξήθηκε η μισθωτή απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα το 2017 (καταγράφηκαν 143.545 περισσότερες θέσεις εργασίας), το 54,9% των προσλήψεων αφορούσαν σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Η μερική απασχόληση τείνει να μετατραπεί από προσωρινή επιλογή σε μόνιμη, αναγκαστική λύση.
Πού οδηγεί αυτή η κατάσταση
Όλοι οι παραπάνω παράγοντες έχουν οδηγήσει στην πόρτα της εξόδου τους νέους ανθρώπους. Πτυχιούχοι με ανώτερη μόρφωση και υψηλό επίπεδο εξειδίκευσης, βλέποντας τη διαμορφωμένη κατάσταση, αποχωρούν προς αναζήτηση καλύτερης τύχης στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να μην παράγουν και να μην δημιουργούν αξία στη χώρα που επένδυσε πάνω τους. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, καθώς αποτελεί νομοτέλεια ότι, όταν δεν βρίσκεις τη ζωή που επιθυμείς, την ψάχνεις αλλού. Τούτ’ έστιν η Ελλάδα χάνει το σημαντικότερο κεφάλαιό της, τους ανθρώπους της. Αυτούς στους οποίους θα έπρεπε να στηριχτεί για να βγει από την κρίση, αυτούς στους οποίους θα έπρεπε να στηρίζεται η κοινωνική πρόοδος και η ανάπτυξη. Χάνει τους ανθρώπους που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πολλαπλάσια κοινωνική αξία και να διαμορφώσουν ένα καλύτερο τοπίο για το αύριο.
Η Ελλάδα, εισερχόμενη στην κρίση, επέλεξε να ακολουθήσει ένα μονοπάτι. Τα αποτελέσματα αυτής της διαδρομής είναι καταστροφικά και είναι εμφανή ακόμα και στους μονόφθαλμους. Χαμηλοί μισθοί, επισφαλής, ευέλικτη και πολλές φορές ανασφάλιστη εργασία οδήγησαν σε επιδείνωση της αγοράς εργασίας και σε μείωση της παραγωγικότητας. Οι άνθρωποι, οι φορείς, οι κοινωνικοί εταίροι, τα κόμματα, που ανέλαβαν να οδηγήσουν τη χώρα σε ήρεμο λιμάνι, απέτυχαν παταγωδώς και αποδείχτηκαν τουλάχιστον ανεπαρκείς, αν όχι επικίνδυνοι. Μήπως λοιπόν χρειάζεται μία στροφή στην πορεία που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια;
Η αλλαγή σελίδας στον λογικό νου θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ. Είναι απαραίτητο ο κόσμος της εργασίας να έρθει στο επίκεντρο, όχι όμως όπως τα προηγούμενα χρόνια, όπου ήταν στο επίκεντρο ως το εύκολο θύμα της κρίσης. Πρέπει να έρθει στο επίκεντρο μαζί με τη σταθερή και πλήρη απασχόληση σε συνδυασμό με την άμεση αύξηση των μισθών. Οι πολιτικές της λιτότητας και των περικοπών οδήγησαν στην κατάσταση οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Άρα οι προτεραιότητες χρειάζεται να επαναπροσδιοριστούν. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων στων οποίων τις πλάτες στηρίχτηκαν τα πλεονάσματα είναι αναγκαία. Οι άνθρωποι της εργασίας είναι που μάτωσαν και συμπιέστηκαν προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των δανειστών και αναγκάστηκαν να σηκώσουν τα κυριότερα βάρη της κρίσης.
Παράλληλα είναι αναγκαίο να υπάρξει και ένας κεντρικός σχεδιασμός που να (προ)βλέπει τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Δεν γίνεται να υπάρχουν απόφοιτοι οι οποίοι θα παραμένουν δέσμιοι της ανεργίας και οι οποίοι, ευρισκόμενοι στις παραγωγικότερες ηλικίες τους, θα είναι παροπλισμένοι και αφημένοι στο παρασκήνιο. Είναι αναγκαίος ένας μηχανισμός που μέσα από μελέτες θα αναγνωρίζει τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, θα δίνει βαρύτητα στο εκπαιδευτικό σύστημα και θα εξασφαλίζει ότι όλοι θα έχουν τη δυνατότητα να παράγουν και να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο.
Μπροστά στις εκλογές είναι σίγουρο ότι οι υποσχέσεις θα ενταθούν με σκοπό την υφαρπαγή της ψήφου. Διαχρονικά η Ελλάδα ποτέ δεν είχε έλλειμμα κοψοχέρηδων και με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι ποτέ δεν θα υπάρχει τέτοιο έλλειμμα. Οι εκλογές όμως είναι μία μέρα και ανεξαρτήτως αποτελέσματος δεν μπορούμε να στεκόμαστε εκεί. Το μεγαλύτερο κομμάτι του κόσμου δεν μπορεί να στέκεται στις υποσχέσεις που του παρέχονται προεκλογικά και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να μένει στο παρασκήνιο όταν η ζωή του δέχεται κακοποίηση μετεκλογικά. Άλλωστε η ουδετερότητα πολλές φορές υποδηλώνει συνενοχή.
Η κανονικότητα την οποία προπαγανδίζουν τα χρόνια της κρίσης οι κυβερνώντες μέχρι και οι δανειστές αποδείχτηκε ότι δεν αφορά στην κανονικότητα των πολλών. Αφορά σε μία άλλη, ξένη κανονικότητα μακριά και έξω από τα σπίτια των εργαζομένων. Αυτή η κανονικότητα επαφίεται στους τελευταίους για να την εδραιώσουν και να την αποκτήσουν. Παραφράζοντας ελάχιστα τη γνωστή ρήση του πρωθυπουργού, θα λέγαμε ότι αυτό είναι δίκαιο και αυτό πρέπει να γίνει πράξη.
Απόστολος Ζαβιτσάνος,
Δημοσιογράφος – «Στέντορας»
Share this post
