Από το «βρες μια σίγουρη δουλειά» μέχρι το «κάνε αυτό που αγαπάς», οι αξίες, οι οικογενειακές αντιλήψεις και η ιστορία της κοινωνίας μας καθορίζουν το τι θεωρούμε “επιτυχία”. Στην Ελλάδα, η επιλογή επαγγέλματος δεν είναι ποτέ μια καθαρά προσωπική υπόθεση.
Από μικρά παιδιά ακούμε φράσεις όπως:
- «Να μπεις στο Δημόσιο, να έχεις σιγουριά.»
- «Γίνε γιατρός, μηχανικός ή δικηγόρος, να έχεις κύρος.»
Αυτές οι φράσεις αποκαλύπτουν ότι η επαγγελματική μας ταυτότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κουλτούρα, τις οικογενειακές προσδοκίες και τις κοινωνικές αξίες.
Η κοινωνική διάσταση των επαγγελματικών επιλογών
Οι επαγγελματικές επιλογές δεν αποτελούν απλές ατομικές αποφάσεις. Είναι αποτέλεσμα πολύπλοκων διεργασιών, στις οποίες σημαντικό ρόλο παίζουν οι κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες. Η ταυτότητα που διαμορφώνει το άτομο μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο καθορίζει σε μεγάλο βαθμό πώς αντιλαμβάνεται τις ευκαιρίες και τις προσδοκίες για την επαγγελματική του πορεία.
Στην ελληνική κοινωνία, όπου η συλλογική ταυτότητα και οι οικογενειακοί δεσμοί έχουν καίρια σημασία, οι επιλογές σταδιοδρομίας συνδέονται στενά με τις αξίες και τα κοινωνικά πρότυπα που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά.
Η θέση του ατόμου μέσα στην οικογένεια και την ευρύτερη κοινωνική ομάδα επηρεάζει σημαντικά τις επαγγελματικές του αποφάσεις. Η οικογένεια αποτελεί τον πυρήνα όπου καλλιεργούνται οι βασικές αξίες, οι επιθυμίες και οι κοινωνικές προσδοκίες. Έτσι, η πορεία στην εργασία συχνά δεν θεωρείται απλώς προσωπική υπόθεση, αλλά συνδέεται με το κύρος και την εικόνα της οικογένειας.
Επιπλέον, η κοινωνία διαμορφώνει πρότυπα συμπεριφοράς και κοινωνικούς ρόλους, στους οποίους το άτομο καλείται να ενσωματωθεί. Οι επαγγελματικές διαδρομές που ευθυγραμμίζονται με αυτά τα πρότυπα ενισχύουν την κοινωνική αποδοχή, ενώ οι επιλογές που αποκλίνουν από τα κοινωνικά πρότυπα μπορεί να οδηγήσουν σε κοινωνική απομόνωση ή περιθωριοποίηση.
Το ατομικό και το συλλογικό
Η επιθυμία για προσωπική ανάπτυξη και έκφραση της ατομικότητας συνυπάρχει με την ανάγκη για κοινωνική καταξίωση. Πολλοί νέοι επιλέγουν επαγγέλματα που τους προσφέρουν τόσο κοινωνική αποδοχή όσο και δυνατότητα δημιουργικής έκφρασης και αυτοπραγμάτωσης.
Το κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο καθορίζει τα όρια και τις ευκαιρίες για την επαγγελματική σταδιοδρομία. Οι κοινωνικές ανισότητες, η ανεργία και οι πολιτικές συνθήκες επηρεάζουν τις επιλογές, δημιουργώντας περιβάλλον όπου το άτομο αξιοποιεί κοινωνικά δίκτυα και αναπτύσσει προσωπική προσαρμοστικότητα.
Η σχέση μεταξύ ατομικής ταυτότητας και κοινωνικών προσδοκιών δεν παραμένει στατική. Η συνεχής κοινωνική και πολιτισμική αλλαγή διαμορφώνει ένα δυναμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο η σταδιοδρομία αποκτά νέες διαστάσεις. Η κατανόηση αυτού του πολύπλοκου πλέγματος αξιών, κοινωνικών προσδοκιών και ατομικών επιθυμιών είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική παροχή επαγγελματικού προσανατολισμού.
Η σύγκρουση παλιού και νέου
Η σημερινή Ελλάδα ζει μια μετάβαση, από τη νοοτροπία της «σταθερής δουλειάς» στη λογική της «ευέλικτης ταυτότητας». Η επιτυχία δεν ορίζεται πλέον μόνο από τη μόνιμη θέση ή τον τίτλο, αλλά από το αν η δουλειά σου σε εκφράζει.
Πολλοί νέοι δοκιμάζουν πολλαπλούς ρόλους — freelancer, δημιουργοί περιεχομένου, εκπαιδευτές, επιχειρηματίες, μηχανικοί. Δεν το κάνουν από ανασφάλεια, αλλά από ανάγκη για αυθεντικότητα και ελευθερία. Η κουλτούρα αλλάζει και η αξία της εργασίας μετριέται πλέον από το πόσο αληθινά ζεις αυτό που κάνεις.
Η νέα κουλτούρα επαγγελματικής ελευθερίας χτίζεται μέσα από μια πιο ανοιχτή εκπαίδευση, ενημέρωση για τις πραγματικές δυνατότητες της αγοράς και αποδοχή της διαφορετικότητας στις επιλογές. Το «καλό επάγγελμα» δεν είναι πλέον αυτό που εγκρίνει η κοινωνία, αλλά εκείνο που εκφράζει τη μοναδικότητα του καθενός.
Γράφει,
Μάγκυ Γκολέμη
Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού
📧 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Share this post
