Η σημερινή επιχειρηματική πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από τις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις σε δεξιότητες. Και η δεξιότητα που μπορεί να θεωρηθεί ως η πλέον απαραίτητη είναι η ηγετική ικανότητα. Είτε λοιπόν είμαστε ιδιοκτήτες μιας επιχείρησης, είτε εργαζόμενοι σε θέση manager είναι πολύ σημαντικό να αναπτύσσουμε τις ηγετικές μας ικανότητες. Γιατί υπάρχουν πράγματα που κανένας σύμβουλος ή ακόμα και γκουρού του management δεν μπορεί να μας πει, ώστε να μας βοηθήσει να πάρουμε αποφάσεις.
Το άρθρο αυτό δεν είναι ένα ακόμα άρθρο για το τι είναι η ηγετική ικανότητα ή για το πώς μπορούμε να την αναπτύξουμε. Σκοπός του είναι να προβληματίσει για μερικά πράγματα σχετικά με την ηγεσία, τα οποία δεν μπορεί κανένας να μας διδάξει.
Κανένας δεν μπορεί να σου πει ποιος αλήθεια είσαι
Ένα από τα πιο σημαντικά σημεία της ηγεσίας είναι το να γνωρίζεις αρκετά για σένα. Ο καθένας μας είναι ένα ξεχωριστό άτομο με ιδιορρυθμίες και ένστικτα καθαρά δικά του. Μερικές φορές, μαθαίνουμε με πολύ σκληρό τρόπο το ποιοι ακριβώς είμαστε, βουτώντας τόσο βαθιά στις λάσπες, που χρειαζόμαστε πολλούς ανθρώπους για να μας βγάλουν από εκεί.
Λάθη γίνονται. Μην επικρίνεις τον εαυτό σου για τα λάθη σου, αλλά δες τα ως μαθήματα. Δεν έχει σημασία πόσο έξυπνος και σοφός είσαι ή πόσα πτυχία έχεις, όλοι κάνουμε λάθη. Μάθε να αγκαλιάζεις τα λάθη σου και κάνε να αξίζουν το βάρος τους σε σοφία. Επένδυσε στον εαυτό σου. Οι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται τόσο σκληρά που ξεχνούν στην κυριολεξία τον εαυτό τους αλλά και τους ανθρώπους που είναι ο κόσμος τους. Πρέπει να γίνεις παράδειγμα για τον εαυτό σου φροντίζοντάς τον και επιδιώκοντας την ισορροπία στη ζωή σου.
Μάθε λοιπόν πρώτα τον εαυτό σου. Κανένας γκουρού, καμιά μέθοδος, κανένας δάσκαλος δεν θα το κάνει για σένα.
Κανένας δεν μπορεί να σου πει τι σου επιφυλάσσει το αύριο
Ας μη γελιόμαστε, όλες οι θεωρίες του management, όπως και κάθε θεωρία, στηρίζονται σε εξειδικευμένα παραδείγματα του παρελθόντος. Τι γίνεται όμως όταν εμφανίζεται κάτι απρόσμενο; Εδώ είναι ακριβώς και το ζήτημα της ηγετικής ικανότητας: Στον ταχύτατα μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό κόσμο πάντα οδηγείς στο άγνωστο. Και δεν μπορείς να βασιστείς σε νεκρές πρακτικές του παρελθόντος. Το σημαντικό είναι να αναζητάς παντού και πάντα ευκαιρίες και όλα να τα αντιμετωπίζεις ως πρόκληση. Να αγκαλιάζεις νέες ιδέες. Να θυμάσαι ότι για να διασχίσεις τα αχαρτογράφητα νερά που βρίσκονται μπροστά σου, έχεις να βασιστείς στη διαίσθησή σου και στην εσωτερική σου πυξίδα. Και τελικά, η αποτελεσματικότητα δεν είναι συνέπεια της ποσότητας της προσπάθειας που καταβάλλεις αλλά του πού κατευθύνεις τις προσπάθειές σου.
Δεν μπορούν να σου πουν τι να αποφασίσεις όταν έχεις ελάχιστο χρόνο για να πεις ναι ή όχι σε μια συμφωνία
Η επιτυχία ή η αποτυχία μερικών επιχειρήσεων μπορεί να προέλθει από την επιτυχία ή την αποτυχία μίας ή δύο αποφάσεων. Αυτές οι αποφάσεις μπορεί να εξετάζονται για μήνες ή να έχουν παρθεί από ένστικτο με λίγη ή καθόλου σκέψη σε όλες τις προεκτάσεις τους. Στον κόσμο των επιχειρήσεων, η αγορά αλλάζει με τόσο γρήγορους ρυθμούς, ώστε πολλά προϊόντα και υπηρεσίες που ικανοποιούσαν επιτυχώς τις ανάγκες και τα γούστα των καταναλωτών πριν λίγα χρόνια, σήμερα έχουν γίνει παρωχημένα. Η επιδραστική, ισχυρή ηγεσία πρέπει να παρακολουθεί διαρκώς τις αλλαγές του περιβάλλοντος, τις αγοραστικές συνήθειες και τα κίνητρα των καταναλωτών, καθώς και να προσφέρει τη δύναμη που απαιτείται για την οργάνωση των πόρων προς τη σωστή κατεύθυνση. Το ποια όμως είναι η σωστή κατεύθυνση, αρκετές φορές, καθορίζεται από τη διαίσθησή σου και τη δική σου ενστικτώδη κρίση, εκείνη ακριβώς τη στιγμή που παρουσιάζεται μπροστά σου η ευκαιρία. Κανένας σύμβουλος δεν θα σου πει τι ακριβώς πρέπει να κάνεις στη δική σου ειδική περίσταση, ούτε και μπορεί να σου εγγυηθεί την επιτυχία.
Κανένας δεν μπορεί να σου πει αν επενδύεις στους «σωστούς» ανθρώπους
Είτε είσαι εσύ ο επιχειρηματίας, είτε έχεις θέση προϊσταμένου, έχεις να δημιουργήσεις μια ομάδα στενών συνεργατών. Ποιος μπορεί να σου υποδείξει και να σου εγγυηθεί μάλιστα ότι τα άτομα που θα αποτελέσουν αυτή την ομάδα θα είναι τα σωστά για την επιχείρηση;
Πολλά στελέχη επιχειρήσεων και επιχειρηματίες παγιδεύονται σε θέσεις του management, δίνοντας προσοχή στον έλεγχο, την παραγωγικότητα και τα αποτελέσματα ή ακόμα και σε κανόνες, προσπερνώντας τη σπουδαιότητα της διοχέτευσης του επιχειρηματικού τους οράματος στους ανθρώπους τους.
Όπως πολύ σοφά είπε γνωστός πρόεδρος αμερικανικής εταιρίας: «Μπορείτε να αγοράσετε τον χρόνο ενός ανθρώπου. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε τη φυσική παρουσία ενός ανθρώπου σε συγκεκριμένο χώρο και για συγκεκριμένο χρόνο. Μπορείτε ακόμη και να αγοράσετε έναν ελάχιστο αριθμό μυϊκών κινήσεων-εργασιών του συγκεκριμένου ανθρώπου στον συγκεκριμένο χρόνο και χώρο. Αυτά μπορείτε να τα αγοράσετε. Αυτά όμως που δεν μπορείτε να αγοράσετε και αυτά που εσείς χρειάζεστε, ως προϊστάμενοι, για να επιτύχετε υψηλές επιδόσεις είναι το κέφι, το μεράκι, ο ενθουσιασμός, η αφοσίωση, το πάθος των ανθρώπων σας. Αυτά δεν αγοράζονται. Αυτά κερδίζονται».
Όταν μια επιχείρηση έχει θετική κουλτούρα, οι εργαζόμενοι είναι περισσότερο υποκινούμενοι και σίγουροι στη δουλειά τους. Μόνο μέσα από την υποστηρικτική ηγεσία μια επιχείρηση απολαμβάνει μεγαλύτερη ανάπτυξη και επιτυχία.
Οι ηγέτες βοηθούν τον εαυτό τους και τους άλλους να κάνουν τα σωστά πράγματα. Καθορίζουν την κατεύθυνση, χτίζουν ένα όραμα που εμπνέει και δημιουργούν κάτι νέο. Ηγεσία είναι να χαρτογραφείς το πού χρειάζεται να πας, ώστε να κερδίσεις ως ομάδα ή ως επιχείρηση. Μια συναρπαστική διεργασία που εμπνέει.
Κανένας δεν μπορεί να σου πει αν μπορείς να πραγματοποιήσεις το όραμά σου
«Όραμα χωρίς δράση είναι απλώς ένα όνειρο. Δράση χωρίς όραμα είναι απλώς χάσιμο χρόνου. Όραμα και δράση μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο» (Nelson Mandela).
Συνεπώς η ηγεσία είναι προληπτική, λύνει προβλήματα, βλέπει πάντα μπροστά και δεν ικανοποιείται με τα πράγματα, όπως είναι. Ηγεσία είναι η ικανότητα να διαβλέπεις ένα πρόβλημα και να γίνεσαι η λύση του. Πολλοί άνθρωποι μπορούν να συζητούν για προβλήματα, χωρίς καν να μπορούν να τα προσδιορίσουν, εξαιρετικά λίγοι όμως μπορούν να εντοπίσουν το πρόβλημα ή την πρόκληση και να ανταποκριθούν σε αυτό. Απαιτεί ηγετική ικανότητα, να δεις ένα πρόβλημα ως πρόκληση και να θέλεις να οδηγήσεις στη λύση του.
Η ηγετική ικανότητα συνδυάζει την αναλυτική πλευρά της δημιουργίας οράματος με το πάθος των αξιών που μοιράζεται, δημιουργώντας κάτι που έχει πραγματικό νόημα για τους ανθρώπους που οδηγεί.
Υποκινεί και εμπνέει τους ανθρώπους να εμπλακούν με το όραμα. Όταν ξεκινάς να υλοποιήσεις κάτι νέο, πιθανώς έχεις πολύ ενθουσιασμό γι’ αυτό και φαίνεται εύκολο να κερδίσεις πολλή υποστήριξη στην αρχή. Είναι δύσκολο όμως στην πορεία να βρεις τρόπους να εμπνευστείς από το όραμά σου, μετά από τον αρχικό σου ενθουσιασμό, ειδικά εάν η ομάδα ή η επιχείρηση χρειάζεται να προχωρήσει σε δραστικές αλλαγές. Οι αληθινοί ηγέτες το αναγνωρίζουν αυτό και εργάζονται σκληρά προκειμένου να συνδέσουν το όραμά τους με τις ιδιαίτερες ανάγκες, στόχους και φιλοδοξίες των ανθρώπων. Και είναι καθαρά δικό σου θέμα να επιμείνεις και να πραγματοποιήσεις το όραμά σου, γιατί κανένας δεν μπορεί να σου εγγυηθεί την επιτυχία του.
Συνοψίζοντας
Κύριο χαρακτηριστικό της σημερινής κοινωνικής πραγματικότητας είναι τα φαινόμενα που παράγουν αβεβαιότητα, ανασφάλεια και ραγδαίες αλλαγές. Και αυτά τα φαινόμενα αντανακλώνται ευθέως στον εργασιακό χώρο. Η ανάγκη για υποστηρικτική, αποτελεσματική ηγεσία στην εργασιακή διαδικασία είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Οι επιχειρήσεις έχουν σκαμπανεβάσματα και χωρίς κάποιον που αναλαμβάνει δράση και σπρώχνει μπροστά με αισιοδοξία και θετική στάση, είναι πολύ πιθανόν να οδηγηθούν σε αποτυχία. Γίνε λοιπόν ένας αληθινός ηγέτης για την επιχείρησή σου, ανεξάρτητα αν είσαι εσύ ο επιχειρηματίας ή εργάζεσαι σε αυτήν. Κανένας δεν μπορεί να σου διδάξει τον τρόπο, πρέπει η καρδιά και το μυαλό να δουλεύουν μαζί για να επιτύχεις.
Ρεβέκκα Τσιπνή,
Σύμβουλος επιχειρήσεων,
Creative-Attitude