Για όλους τους ανθρώπους ανά τον κόσμο που έχουν υπομείνει ατέλειωτες ώρες βαρετών παρουσιάσεων, η εισαγωγή του όρου της Angela R. Garber «Death by PowerPoint», το 2001, ήρθε ως αληθινή δικαίωση. Κάποιος είχε επιτέλους αναγνωρίσει και στη συνέχεια μιλήσει (για την ακρίβεια, γράψει) για το φαινόμενο της θανάσιμης βαρεμάρας και του κενού στην επικοινωνία που προκύπτει από μια βαρετή παρουσίαση PowerPoint.
Από την εμπειρία μου στις εκπαιδευτικές δράσεις του Skywalker.gr, ως παρατηρήτρια και ως εισηγήτρια, ο παράγοντας που επηρεάζει περισσότερο την πορεία μιας παρουσίασης είναι το αν ο εισηγητής μπορεί να κρατήσει την προσοχή του κοινού του ή όχι. Ακόμα και αν χωλαίνει σε άλλα χαρακτηριστικά, αν καταφέρει να κρατά το κοινό του σε εγρήγορση, το μήνυμά του «περνάει» και αφήνει γενικά ευχάριστες εντυπώσεις. Παρακάτω, παρατίθενται μερικά tips για την προετοιμασία και τη ζωντανή παρουσίαση με σκοπό να βοηθήσουν και να εμπνεύσουν κάθε ενδιαφερόμενο.
Προετοιμασία
- Τι σημασία έχει για σένα το θέμα και ποιος είναι ο στόχος της παρουσίασης;
Σε κάθε ενέργειά μας παράγουμε πολύ καλύτερο αποτέλεσμα αν έχουμε πρώτιστα αναγνωρίσει το προσωπικό μας κίνητρο και τον στόχο που θέλουμε να πετύχουμε μέσα από αυτήν. Ακόμα και αν η παρουσίαση δεν είναι δική μας πρωτοβουλία και μας έχει ζητηθεί από κάποιον άλλον, πάλι μπορούμε, και κατά τη γνώμη μου, πρέπει να μπορούμε να απαντήσουμε στο τι σημαίνει η συγκεκριμένη θεματική για εμάς και τι θέλουμε να πετύχουμε μέσα από την παρουσίασή της.
Απάντησε στα παραπάνω με απλές και ξεκάθαρες προτάσεις. Εξάλλου, όσο πιο ξεκάθαρος είναι ο στόχος, τόσο πιο εύκολα θα δημιουργήσεις την παρουσίαση και τόσο πιο στοχευμένα θα περάσεις το μήνυμα στο κοινό σου.
- Γνώρισε σε βάθος το θέμα σου
Αν δε γνωρίζεις καλά το θέμα και πιστεύεις ότι μπορείς να το κρύψεις από αυτούς που σε παρακολουθούν, ξανασκέψου το. Πέρα από το ότι ενδέχεται να σου γίνουν ερωτήσεις που δεν θα ξέρεις πώς να απαντήσεις (ακόμα και από κοινό που δεν το περιμένεις), η αμηχανία και η αποφυγή των «γκρίζων» σημείων γίνεται αισθητή από την πλειοψηφία του κοινού. Μην ξεχνάς ότι η ημιμάθεια μπορεί να γίνει επικίνδυνη, καθώς μπορεί να δώσεις λανθασμένες πληροφορίες που θα παραπλανήσουν. Διάβασε, αμφισβήτησε, ψάξε και ξαναδιάβασε για το θέμα σου.
- Κράτα σημειώσεις για τον βασικό σκελετό
Καθώς αναζητάς πληροφορίες για την παρουσίαση, κράτα σημειώσεις που θα χρησιμοποιήσεις ως δομικά στοιχεία πάνω στα οποία θα τη χτίσεις. Μην παραλείψεις να ακολουθήσεις μια λογική σειρά με αρχή, μέση και τέλος, διαφορετικά κινδυνεύεις να δοθεί η αίσθηση της αποδιοργάνωσης και του «μπρος-πίσω» στην ιστορία σου.
- Βρες ένα ενδιαφέρον PowerPoint πρότυπο
Ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την ποικιλία των εικόνων που προσφέρει. Το να χρησιμοποιήσεις ένα σκέτο PowerPoint με λευκό φόντο και γραμματοσειρά Arial, προφανώς θα οδηγήσει σε μια μονότονη παρουσίαση. Υπάρχουν πολλά δωρεάν πρότυπα (templates) να κατεβάσεις ή ακόμα καλύτερα χρησιμοποίησε το Prezi (τσέκαρέ το, ειδικά αν έχεις μια πιο περίπλοκη παρουσίαση).
- Μετάφερε στο PowerPoint το νόημα των σημειώσεών σου
Σημαντικό σημείο-κλειδί για να αποφύγεις τη «δολοφονία» του κοινού σου από βαρεμάρα. Πρόσεξες τη λέξη «νόημα» στον τίτλο αυτής της παραγράφου; Είναι γιατί θέλω να επιστήσω την προσοχή σου σε αυτό: μη μεταφέρεις στις διαφάνειες της παρουσίασής σου ολόκληρες παραγράφους και μεγάλες προτάσεις. Γράψε μόνο λίγες λέξεις-κλειδιά.
Αρχικά γιατί οι άνθρωποι μπορούν είτε να διαβάζουν τις διαφάνειες ή να σε ακούν, δεν μπορούν να κάνουν και τα δύο ταυτόχρονα. Δεύτερον, αν γράφεις στις διαφάνειες όλα όσα θέλεις να πεις, τότε ο μόνος λόγος που είσαι εκεί στη ζωντανή παρουσίαση είναι για να αλλάζεις τα slides. Θα ήθελες το κοινό σου να σκεφτεί ότι θα προτιμούσε να είχε τις διαφάνειες στον υπολογιστή του, παρά να είναι παρόν στην παρουσίαση ακούγοντάς σε να διαβάζεις όσα μπορεί να διαβάσει και μόνο του;
Κάνε το ενδιαφέρον: Χρησιμοποίησε εικόνες (όχι clipart), λίγους εντυπωσιακούς αριθμούς, κάποια στοιχεία από έρευνες, και άλλες εικόνες, χρωματική αρμονία, μέχρι τρία διαφορετικά μεγέθη γραμματοσειράς και βίντεο.
Να θυμάσαι αυτό: Χρησιμοποίησε τις διαφάνειες ως αφορμή για να πεις αυτό που θέλεις, γιατί η πραγματική παρουσίαση είσαι εσύ, όχι το PowerPoint.
- Πρόβα, πρόβα, πρόβα
Με κοινό τη μαμά σου, έναν φίλο ή τον σκύλο σου, ή μόνος σου μπροστά στον καθρέφτη πρόβαρε την παρουσίασή σου, μερικές φορές, μέχρι να νιώσεις ότι «το έχεις».
Η ζωντανή παρουσίαση
- Κάνε φιλότιμες προσπάθειες να διαχειριστείς το ενδεχόμενο άγχος
Ερωτήσεις όπως: «Τι είναι το χειρότερο πράγμα που μπορεί να μου συμβεί αν ξεχάσω κάτι» ή «αν η παρουσίαση δεν πάει πολύ καλά;» βοηθούν σε γενικές γραμμές να καταλάβουμε ότι μάλλον δεν θα καταστραφεί ο κόσμος, αν η παρουσίαση στραβώσει. Είναι πολύ πιθανό να μην τα πάμε τέλεια την πρώτη φορά, και είναι λογικό. Επίσης πιθανό είναι να νιώθουμε άγχος στην αρχή, λίγα λεπτά μετά όμως συνηθίζουμε τη διαδικασία.
- Τσέκαρε τον χώρο και τον εξοπλισμό
Σιγουρέψου ότι όλα λειτουργούν σωστά. Καλό είναι να έχεις μαζί σου και ένα presenter, ένα τηλεχειριστήριο δηλαδή που σου επιτρέπει να αλλάζεις τις διαφάνειες από απόσταση, ώστε να μην είσαι καρφωμένος μπροστά στον υπολογιστή.
- Κάνε καλή πρώτη εντύπωση
Οι πρώτες εντυπώσεις μετρούν και το κακό με αυτές είναι ότι ποτέ δεν έχεις μια δεύτερη ευκαιρία για να κάνεις καλή πρώτη εντύπωση. Στάσου με τα πόδια σταθερά, το σώμα ίσιο και βγάλε τη φωνή σου προς τα έξω από την πρώτη στιγμή που θα μιλήσεις. Δεν χρειάζεται να πω ότι επ’ ουδενί δεν κάνουμε παρουσίαση καθιστοί, εκτός από ειδικές περιπτώσεις, έτσι;
- Παρουσίασε τον εαυτό σου και γνώρισε το κοινό σου αν δεν το γνωρίζεις ήδη
Δεν είναι απαραίτητο ότι όλοι όσοι σε ακούν, γνωρίζουν ποιος είσαι ή ποια είναι η ιδιότητά σου. Λίγα λόγια για εσένα, ειπωμένα σταθερά και με αυτοπεποίθηση, θα βοηθήσουν το ακροατήριο να έρθει πιο κοντά σου. Στη συνέχεια, μπορείς να νιώσεις και εσύ πιο κοντά τους, ρωτώντας λίγα πράγματα για εκείνους (αν ο αριθμός τους το επιτρέπει).
- Μείνε σε επαφή με τον κόσμο
Η εποχή που το κοινό καθόταν με σταυρωμένα τα χέρια και ο εισηγητής αγόρευε με τις ώρες, έχει αρχίσει (ευτυχώς) να φθίνει. Ο χρόνος μας πλέον είναι πολύτιμος και δεν είναι καθόλου απίθανο, αν ο κόσμος βαρεθεί, να αρχίσει να κοιτάει το παράθυρο, να παίζει με το κινητό του, να φύγει ή να σε κοιτάζει με άδειο βλέμμα τη στιγμή που θα σκέφτεται το παστίτσιο που τον περιμένει στο σπίτι αμέσως μετά. Κάνε ερωτήσεις στον κόσμο που σε παρακολουθεί και ενθάρρυνε τον διάλογο, χωρίς όμως να τον αφήνεις να ξεφύγει.
- Κοίταζε στα μάτια
Ίσως ακούγεται δύσκολο, αλλά αν το καταφέρεις θα καταλάβεις αμέσως τη διαφορά. Εξασκήσου στο να κοιτάς τον κόσμο στα μάτια. Με αυτόν τον τρόπο του κινείς το ενδιαφέρον, τον κάνεις μέρος της διαδικασίας, επικοινωνείς ουσιαστικότερα. Τόλμα το!
- Μη διστάσεις να χρησιμοποιήσεις το χιούμορ σου
Αν αυτό είναι το δυνατό σου σημείο. Δεν συνιστάται να πεις αστεία που δεν είσαι σίγουρος αν θα λειτουργήσουν. Απόφυγε επίσης αστεία που λειτουργούν σε βάρος κάποιου, όποιος και αν είναι αυτός. Γενικά το χιούμορ είναι δίκοπο μαχαίρι. Αν πιάσει, είναι υπέροχο, αν όχι, να είσαι έτοιμος να ξεπεράσεις την αμηχανία και να πας παρακάτω.
- Μην παραλείψεις να κάνεις «κλείσιμο»
Στην αρχή της παρουσίασης άνοιξες το θέμα σου, οπότε θα πρέπει στο τέλος να το κλείσεις. Μια μικρή ανασκόπηση της παρουσίασης, ένας μικρός επίλογος, μια δυνατή εικόνα, το τσιτάτο ενός διάσημου προσώπου ή μια υπόσχεση για επόμενη συνάντηση, βοηθούν στην ομαλή έξοδο από την ιστορία.
Βίντεο στο YouTube που θα σε βοηθήσουν:
David JP Phillips - «Death By PowerPoint»
Julian Treasure - «How to speak so that people want to listen»
Καλή επιτυχία!
Χρύσα Δότσα,
Συντονίστρια δράσεων Skywalker.gr
Share this post
