Υπογράφηκε τελικά στις 28 Μαρτίου η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.) από τους κοινωνικούς εταίρους. Η επίσπευση της υπογραφής της θεωρήθηκε αναγκαία λόγω της εκπνοής της επενέργειας της προηγούμενης σύμβασης στο τέλος Μαρτίου. Δυστυχώς η Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. έχει χάσει τη δυναμική που κάποτε είχε, διότι πλέον δεν έχει τη δυνατότητα να καθορίζει το ύψος του κατώτατου μισθού, το οποίο άλλωστε είναι αυτό που απασχολεί χιλιάδες εργαζομένους. Η δυνατότητα αυτή πλέον έχει περιέλθει στην κυριότητα της κυβέρνησης κατά τη δεύτερη αξιολόγηση, μια διαδικασία που πάρθηκε από τα χέρια των κοινωνικών εταίρων. Να υπενθυμίσουμε ότι τον Φλεβάρη του 2012 με πράξη υπουργικού συμβουλίου νομοθετήθηκε ο κατώτατος μισθός στα 586,08 € για εργαζομένους άνω των 25 ετών και στα 510,95 € για εργαζομένους κάτω των 25 ετών, το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα.
Έπειτα από 6 χρόνια επανήλθε η Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.
Οι κοινωνικοί εταίροι (Γ.Σ.Ε.Ε., Ε.Σ.Ε.Ε., Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε., Σ.Ε.Τ.Ε., Σ.Ε.Β.) συμφώνησαν να παραμείνουν όπως έχουν όλοι οι θεσμικοί όροι εργασίας που έχουν κατοχυρωθεί από τις προηγούμενες Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., αλλά και τις αντίστοιχες διαιτητικές αποφάσεις, και να συνεχίσουν να ισχύουν ως ένα ενιαίο σύνολο. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα επιδόματα γάμου, οι άδειες των εργαζόμενων γονέων, ο 13ος και 14ος μισθός στον ιδιωτικό τομέα, οι 3ετίες (οι οποίες όμως έχουν παγώσει έως ότου η ανεργία πέσει κάτω από το 10%) κ.ά.
Δήλωσαν όμως πως, σε περίπτωση που αρθεί η περιοριστική διάταξη που δίνει τη δυνατότητα στο υπουργείο να ορίζει τον κατώτατο μισθό, θα ξεκινήσουν εκ νέου συζητήσεις. Μία δήλωση που αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς παραμένει ανοικτή η διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τους θεσμούς για την εκ νέου ρύθμιση του καθεστώτος των Σ.Σ.Ε., της επεκτασιμότητας, αλλά και του καθορισμού του κατώτατου μισθού.
Παράλληλα συμφώνησαν να συσταθεί ειδική ομάδα μελέτης προκειμένου να εξετάσουν την ίδρυση επαγγελματικού ταμείου ασφάλισης στον ιδιωτικό τομέα, να αναλάβουν κοινές πρωτοβουλίες, έχοντας στο επίκεντρο την εργασία και την επαγγελματική κατάρτιση, και τη σύσταση κοινών τεχνικών ομάδων μελέτης για κρίσιμα θέματα της αγοράς, όπως:
- η επανεκκίνηση επιχειρήσεων
- η διάσωση θέσεων εργασίας μέσω αναζήτησης τεχνικής υποστήριξης και χρηματοδότησης από φορείς της εργασίας και της επιχειρηματικότητας
- η χάραξη κατευθυντήριων γραμμών για αποτελεσματικές συλλογικές διαπραγματεύσεις
Επίσης ζήτησαν από το υπουργείο Εργασίας τη σύσταση και τη λειτουργία μόνιμου συμβουλίου τριμερούς διαβούλευσης, όπως προβλέπεται από τη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας, την οποία έχει συνυπογράψει η Ελλάδα και με την οποία οφείλει να συμμορφώνεται.
Τέλος, αποφασίστηκε η αναδιάρθρωση και η επαναλειτουργία του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας.
Οι κοινωνικοί εταίροι από κοινού εξέφρασαν την ανάγκη κοινωνικού διαλόγου ανάμεσα σε εργαζομένους και εργοδότες με σκοπό να υπάρχει συμβολή στη διατύπωση δημιουργικών και καινοτόμων απαντήσεων.
Κατώτατος μισθός
Το ζήτημα του κατώτατου μισθού, όπως και όλων των θεσμικών όρων που υπάρχουν στην Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., είναι ζήτημα ουσίας για τους εργαζομένους και όχι ζήτημα πολιτικών εντυπωσιασμών. Με την αγορά εργασίας να έχει μετατραπεί σε ζούγκλα και με μια γενιά «φτωχών» εργαζομένων να διαμορφώνεται, είναι ζήτημα επιβίωσης.
Η επαναφορά του κατώτατου μισθού σε προ μνημονίων εποχή ήταν μία από τις κυριότερες δεσμεύσεις του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στην προσπάθειά του να εκλεγεί κυβέρνηση. Μάλιστα έγινε σημαία στις εκλογές του 2015, χωρίς βέβαια να αλλάξει κάτι προς το καλύτερο έπειτα από την ανάδειξή του σε κυβερνών κόμμα, με αποτέλεσμα 3 χρόνια μετά να βρισκόμαστε ακριβώς στην ίδια κατάσταση.
Το τελευταίο διάστημα όμως επανέρχεται όλο και πιο συχνά, με προεξέχουσα την υπουργό Εργασίας Έφη Ατχσιόγλου, το ζήτημα του κατώτατου μισθού και της αύξησής του με το πέρας του Προγράμματος Δημοσιονομικής Προσαρμογής τον Αύγουστο του 2018. Κίνηση με ισχυρό πολιτικό συμβολισμό, η οποία όμως θα έχει και άμεσο θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία, κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερη ανάγκη η κυβέρνηση, η οποία σε όλες τις δημοσκοπήσεις φαίνεται να είναι σταθερά πίσω από την αξιωματική αντιπολίτευση. Στο υπουργείο Εργασίας ύστερα και από το ταξίδι της υπουργού στην ιβηρική χερσόνησο εξετάζουν τον τρόπο που κινήθηκε στο αντίστοιχο ζήτημα και η Πορτογαλία, μελετώντας αν υπάρχει η δυνατότητα να υπάρξει μια αντίστοιχη εφαρμογή και στη χώρα μας.
Η κυβέρνηση λογικά θα επιδιώξει να θέσει το ζήτημα μπροστά στις διαπραγματεύσεις της τέταρτης αξιολόγησης. Οι Ευρωπαίοι εταίροι από τη μεριά τους έχουν καταστήσει σαφές ότι καμία ανατροπή μεταρρυθμίσεων που έγιναν το διάστημα των μνημονίων δεν θα γίνει αποδεκτή. Μάλιστα νόμος του 2013 προβλέπει πως σε περίπτωση αύξησης θα πρέπει να συνεκτιμηθούν τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας και της απασχόλησης/ανεργίας και στη συνέχεια να προχωρήσει η κυβέρνηση σε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους.
Ο Σ.Ε.Β. από τη μεριά του έχει δηλώσει επανειλημμένα αντίθετος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, θεωρώντας ότι δεν αποτελεί προτεραιότητα και βιώσιμη επιλογή. Πρόσφατα άλλωστε κατέθεσε πρόταση για αποσύνδεση του κατώτατου μισθού από τους μισθούς που καταβάλλουν επιχειρήσεις, ζητώντας διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο όνομα του εκσυγχρονισμού. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η τυχόν αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού δεν θα δεσμεύει τις επιχειρήσεις, καθώς οι ίδιες θα έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν τους δικούς τους μισθούς έπειτα από συλλογικές διαπραγματεύσεις. Ο πρόεδρος του Σ.Ε.Β., αφού υπογράφηκε η Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., δήλωσε: «Ο ρόλος των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια επιστροφής σε μια δυναμική και βιώσιμη ανάπτυξη είναι πολύ σημαντικός. Λάθη του παρελθόντος που έπληξαν την ανταγωνιστικότητα της χώρας πρέπει να αποφευχθούν. Το κόστος που έχουν πληρώσει επιχειρήσεις και εργαζόμενοι στα χρόνια της κρίσης είναι τεράστιο και δεν πρέπει να πάει χαμένο» εννοώντας επί της ουσίας ότι θα αποτελούσε μέγιστο λάθος να τεθεί ζήτημα αύξησης του κατώτατου μισθού.
Η Ε.Σ.Ε.Ε. σε ανακοίνωσή της μετά την υπογραφή της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. αναφέρει: «Όσον αφορά στο ύψος του κατώτατου μισθού, η θέση της Ε.Σ.Ε.Ε. είναι από μακρού ξεκάθαρη. Η λύση που η συνομοσπονδία έχει καταθέσει ως επίσημη πρόταση είναι η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού μετά το τέλος του 3ου δημοσιονομικού προγράμματος σε τρία χρονικά και ποσοτικά στάδια, τα οποία θα απέχουν τουλάχιστον ένα έτος μεταξύ τους, κατά το πρότυπο των Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων του 2008 και του 2010 (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2008: 680,59 €, Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2010: 751,39 €). Η Ε.Σ.Ε.Ε. δεν αντιμετώπισε ποτέ φοβικά την αύξηση του κατώτατου μισθού, καθώς πιστεύει πως θα ενισχύσει την αγορά, θα αυξήσει τον τζίρο των επιχειρήσεων και θα επιταχύνει την αύξηση της κατανάλωσης, η οποία είναι και το ζητούμενο σήμερα».
Ο πρόεδρος του Σ.Ε.Τ.Ε. κ. Γιάννης Ρέτσος δήλωσε: «Οι κοινωνικοί εταίροι στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, διασφαλίζοντας για μία ακόμη χρονιά τη διατήρηση των θεσμικών όρων για τα εργασιακά δικαιώματα, όπως διαμορφώθηκαν με τις προηγούμενες Εθνικές Γενικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Με την υπογραφή της σύμβασης ο Σ.Ε.Τ.Ε. επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον του για την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα στηρίξουν την απασχόληση στη χώρα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ήδη, σε μία παρατεταμένα δύσκολη περίοδο για τη χώρα, ο τουρισμός στην αιχμή της σεζόν προσφέρει πλέον το 30% των συνολικών θέσεων εργασίας. Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η συμβολή του τομέα και σε ομάδες με μειωμένες ευκαιρίες απασχόλησης, όπως είναι οι νέοι και οι γυναίκες. Ειδικότερα για τη φετινή σεζόν όλα τα μέχρι στιγμής μηνύματα δείχνουν ότι ο τουρισμός θα αποτελέσει και πάλι τον πλέον δυναμικό τομέα στη μάχη για την καταπολέμηση της ανεργίας».
Απόστολος Ζαβιτσάνος
Δημοσιογράφος – «Στέντορας»