«Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα στα social media. Σημασία έχει πώς τα χειρίζεται ο καθένας μας και πώς αντιμετωπίζει τα αρνητικά τους». Aubrey Peeples
Όταν το διαδίκτυο έκανε την πρώτη εμφάνισή του, οι κριτικοί βιάστηκαν ίσως να αποφασίσουν πως ξεκινούσε η εποχή της αποξένωσης. Ωστόσο, με τη ραγδαία αύξηση των χρηστών των social media, η αποξένωση έχει λάβει άλλο νόημα πια. Αποξενωμένος νιώθει εκείνος που δεν τα χρησιμοποιεί είτε για κοινωνικούς/προσωπικούς λόγους ή για επαγγελματικούς/καριέρας.
Είναι γενική πλέον παραδοχή πως εδώ και μία δεκαετία τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ή social media αγγλιστί, έχουν κατακλύσει τη ζωή μας, την κοινωνική μας δραστηριότητα, αλλά και την επαγγελματική. Είναι ο τόπος όπου η πλειονότητα από εμάς επιλέγουμε να ανακοινώσουμε τη νέα μας δουλειά, τη νέα μας επιτυχία, τη νέα μας σχέση αλλά και, στο άλλο άκρο, να εκφραστούμε για όσα αρνητικά μπορεί να συμβαίνουν στη ζωή μας.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χρήστες του Facebook αγγίζουν και ξεπερνούν πλέον τα 2 δισεκατομμύρια, αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος της αγοράς που αντιπροσωπεύεται μέσω των social media, των διαθέσιμων ευκαιριών που υπάρχουν, αλλά και των παγίδων που κρύβονται.
Όπως όλα τα ψηφιακά μέσα, έτσι και το φαινόμενο αυτό έχει τον δικό του «νόμο». Οι πλατφόρμες κοινωνικών μέσων ακολουθούν τον νόμο του Metcalfe, ο οποίος υπαγορεύει ότι η αξία ενός δικτύου είναι ανάλογη προς το τετράγωνο του αριθμού των συνδεδεμένων χρηστών. Αρχικά ο νόμος χρησιμοποιήθηκε για την περιγραφή τηλεφωνικών δικτύων: διπλασιάστηκε ο αριθμός των χρηστών από, για παράδειγμα, 1 έως 2 δισεκατομμύρια και η αξία του δικτύου δεν διπλασιάζεται, αλλά αυξάνεται τέσσερις φορές. Ένα δίκτυο λοιπόν 2 δισεκατομμυρίων χρηστών δεν αξίζει 10 φορές περισσότερα από ένα δίκτυο 200 εκατομμυρίων, αλλά εκατό φορές περισσότερο (https://www.politico.eu/article/opinion-the-social-media-trap/).
Κατανοούμε λοιπόν πως η καινοτομία στο προϊόν που λέγεται «social media» δεν έγκειται στην τεχνολογία ή στην ψηφιακή δομή per se, αλλά στη χρήση των δεδομένων και στον συγκερασμό άλλων τεχνολογιών και αναγκών των χρηστών. Ειδικά στην περίπτωση του Facebook έχουμε να κάνουμε με μια επιχείρηση με εξαιρετικά χαμηλό λόγο επινοητικότητας προς επιτυχία («The Attention Merchants», εκδόσεις Atlantic). Ωστόσο ανήκει σε έναν επιχειρηματικό κλάδο με μακρά παράδοση στη σύλληψη και πώληση της προσοχής. Στον ίδιο κλάδο περιλαμβάνονται οι αφίσες, ο μαζικός τύπος, η τηλεόραση, αλλά και οι διαφημιστικές καμπάνιες που χρηματοδοτούν τα παραπάνω εγχειρήματα.
Πλέον οι τάσεις της αγοράς, οι επιτυχημένες καμπάνιες προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών, οι ανακοινώσεις για θέσεις ή ευκαιρίες εργασίας, events ή εκδηλώσεις για δικτύωση, ακόμα και δεδομένα για αιτήσεις εργασίας, παρουσιάζονται σχεδόν αποκλειστικά μέσω των social media, δημιουργώντας ταυτόχρονα νέα παράδοξα.
Οι υποψήφιοι εργοδότες μέσω της νέας τάσης που ονομάζεται «social recruiting» φροντίζουν να εξετάσουν τους υποψήφιους εργαζομένους τους μέσω social media και να δημιουργήσουν εκ των προτέρων (χωρίς καμιά φυσική παρουσία) μια εικόνα ή να αποκτήσουν μια ιδέα σχετικά με το ποιον/ποια θα έχουν απέναντί τους σε μια συνέντευξη για την επιλογή προσωπικού.
Τα ποσοστά είναι σαρωτικά. Το 70% των εργοδοτών χρησιμοποιούν τα κοινωνικά μέσα για τον έλεγχο των υποψηφίων, με το ποσοστό να κυμαίνεται μόλις στο 11% το 2006, ενώ από αυτούς το 93% θεωρεί εξαιρετικά ύποπτη την παντελή έλλειψη παρουσίας του υποψήφιου στα κοινωνικά δίκτυα. Το 57% των εργοδοτών θεωρεί απίθανο να πάρει συνέντευξη από υποψήφιο χωρίς παρουσία στα social media, ενώ το 54% δεν θα προσλάβει τον υποψήφιο με βάση μόνο την εικόνα των προφίλ του στα κοινωνικά δίκτυα. Οι μισοί εργοδότες ελέγχουν τα προφίλ κοινωνικών μέσων των υπαλλήλων των εργαζομένων τους και πάνω από το ένα τρίτο έχει επιπλήξει ή απολύσει υπάλληλο για ακατάλληλο περιεχόμενο στα μέσα. Οι εργοδότες δεν εξετάζουν μόνο τα κοινωνικά μέσα. Το 69% χρησιμοποιεί ηλεκτρονικές μηχανές αναζήτησης, όπως το Google, το Yahoo και το Bing, για την έρευνα των υποψηφίων σε σύγκριση με το 59% το 2016 (https://www.prnewswire.com/news-releases/number-of-employers-using-social-media-to-screen-candidates-at-all-time-high-finds-latest-careerbuilder-study-300474228.html).
Χωρίς ωστόσο διάθεση δαιμονοποίησης των social media, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε και τις ευκαιρίες που παρέχει σε ζητήματα εύρεσης εργασίας, με το LinkedIn να κατέχει τα ηνία σε αυτό το κομμάτι και να αποτελεί τον απόλυτο προορισμό των recruiters για ανεύρεση στελεχών και επαγγελματική δικτύωση και με το Facebook να ακολουθεί ειδικά στις ανακοινώσεις ευκαιριών απασχόλησης και δικτύωσης.
Στην εποχή της ταχείας απόδοσης, της ταχείας απαίτησης, αλλά και της ταχείας αποδόμησης, πρέπει να δεχτούμε πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήρθαν για να μείνουν. Η μορφή τους, το περιεχόμενό τους και ίσως και η αξία τους θα αλλάξουν και θα μεταβληθούν ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών τους. Οι χρήστες αυτοί (εταιρίες, εργοδότες, εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι κ.λπ.) θα εξακολουθούν να έχουν τις ίδιες βασικές ανάγκες εργασίας, παραγωγής, κερδοφορίας και δικτύωσης. Ο τρόπος θα μεταβάλλεται και μέσα σε αυτή τη μεταβολή θα (πρέπει να) βρεθεί το όριο χρήσης, το μέτρο, αλλά και το σημείο παύσης.
Μαρία Ζαρωτιάδου,
MSc strategic marketing & management specialist, business coach
& mentor
Share this post
