Η αλλαγή, η προσαρμογή στις εξελίξεις που συμβαίνουν στο περιβάλλον, αποτελεί προϋπόθεση επιβίωσης και επιτυχίας, όχι μόνο στη φύση και τις κοινωνίες, αλλά και στον επαγγελματικό μας μικρόκοσμο. Kυρίως σ’ αυτόν. Κοινότοπη διαπίστωση. Ναι, αλλά όταν φύγεις από τα λόγια και έρθεις στην πράξη, τίποτα δεν είναι αυτονόητο, ειδικά σε χρόνια δύσκολα, σε περιόδους και καταστάσεις όπου και η επαγγελματική μας ταυτότητα γίνεται τόσο εύθραυστη, όσο ένα σωρό άλλες βεβαιότητες γύρω μας.
Ας μη γελιόμαστε. Πάντα είναι δύσκολο το «ξεβόλεμα» από μια κατάσταση στην οποία νιώθουμε ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας και ασφαλείς. Με «κρίση» ή χωρίς «κρίση». Η όρεξη ή η ανάγκη για αλλαγή θα έρθει αναπόφευκτα σε ύπουλη σύγκρουση με σοβαρές αντιστάσεις. Άλλες εξωγενείς, δηλαδή ρεαλιστικά εμπόδια και δυσκολίες, και άλλες ψυχολογικές. Αυτές οι τελευταίες είναι και οι πιο ζόρικες. Φόβος απέναντι στο άγνωστο, αίσθημα απώλειας, συνήθεια, μη συνειδητοποίηση της χρησιμότητας της αλλαγής. Ή ακόμη, αυταρέσκεια και αλαζονεία. Υπερβολική αυτοπεποίθηση που δεν δέχεται αμφισβητήσεις.
Μιλώντας για τους φόβους, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Υπάρχουν φόβοι αδικαιολόγητοι και άλλοι ρεαλιστικοί και δικαιολογημένοι. Αν κάτι βρίσκεται πραγματικά μπροστά σου, τότε έτσι είναι. Πάρε το απόφαση. Αν μπροστά σου βρίσκεται αδέσποτη μια τίγρη, τότε, ναι είσαι αντιμέτωπος με την τίγρη. Στη δική σου περίπτωση, η τίγρη μπορεί να είναι η απόλυση από την εργασία σου, ένα οικονομικό αδιέξοδο, η στασιμότητα σε μια θέση χωρίς προοπτικές, η μακρά αναζήτηση εργασίας χωρίς αποτέλεσμα… Κατάλαβέ το ότι η τίγρη είναι αληθινή, πάψε να παριστάνεις ότι πρόκειται για γάτα. Αν κρύψεις το κεφάλι σου στην άμμο, τότε εσύ μεν δεν θα την βλέπεις, θα σε βλέπει όμως εκείνη!
Η δική μου τίγρη υπήρξε η σταδιακή οικονομική παρακμή της επιχείρησης στην οποία εργαζόμουν, αλλά και η γενικευμένη ταχεία πτώση του κλάδου της. Ήμουν μια νέα, φιλόδοξη γυναίκα σε σοβαρή επαγγελματική κρίση. Μόλις είχα αφήσει πίσω μου, με δική μου πρωτοβουλία, την πολύ καλά αμειβόμενη καριέρα μου 10 χρόνων σε μια ελληνική κατασκευαστική εταιρεία με διεθνή δραστηριότητα. Η απόφαση να στρίψω το τιμόνι, να αναπροσανατολίσω την επαγγελματική μου ζωή, είχε αποδειχθεί αργή και επώδυνη, με δισταγμούς και πολλά συναισθηματικά πισωγυρίσματα. Αναγνώριζα ότι η επόμενη εργασία μου θα αντιπροσώπευε ένα εντελώς νέο ξεκίνημα. Έτσι λοιπόν πήρα τελικά μια βαθιά ανάσα και τράβηξα τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο καλοπληρωμένο παρελθόν και σε ένα ακόμη άγνωστο και αβέβαιο μέλλον.
Παρά το γερό ακαδημαϊκό μου υπόβαθρο στα οικονομικά και τις τρεις ξένες γλώσσες που μιλούσα, καταλάβαινα ότι χρειαζόμουν ένα νέο βάπτισμα. Δεν επρόκειτο μόνο για αλλαγή εργοδότη, αλλά για μια εντελώς νέα αρχή σε κάποιον άλλο κλάδο της οικονομίας. Ξεκίνησα λοιπόν αμέσως μια διαδικασία ανακύκλωσης και βελτίωσης των δεξιοτήτων μου. Ξαναγύρισα στα θρανία, σε ένα πρόγραμμα μάρκετιγκ και δημοσίων σχέσεων, αλλά δεν ησύχασα. Παρά το ότι είχα δυο μικρά παιδιά στο κατώφλι του δημοτικού και ένα σωρό υποχρεώσεις, χρειαζόμουν άμεση δράση, πέρα από τα μαθήματα. Χρειαζόμουν ερέθισμα, προκλήσεις. Αποφάσισα έτσι να προχωρήσω στο νέο ξεκίνημα χωρίς καθυστέρηση. Έκανα μια αξιολόγηση της κατάστασης της αγοράς και των σύγχρονων προοπτικών ανά κλάδο και έτσι σχεδίασα τον νέο μου στόχο. Το όραμα: η επόμενη δουλειά μου να είναι σε πολυεθνικό οργανισμό στον ευρύτερο κλάδο των οικονομικών υπηρεσιών.
Τότε ακριβώς ανταποκρίθηκα σε μια «τυφλή» αγγελία που έδειχνε να πληροί τις προδιαγραφές. Μεγάλη πολυεθνική ασφαλιστική εταιρία. Ανασκουμπώθηκα για τις συνεντεύξεις κάνοντας τις κατάλληλες προσαρμογές στην παρουσίαση του επαγγελματικού μου προφίλ. Οπλίστηκα με θάρρος και καλή διάθεση και αυτή η διάθεση, η όρεξη για επιτυχία κράτησε μέχρι το τέλος της καριέρας μου. Όλα αυτά τα χρόνια ήταν διαρκής και εξελισσόμενη η ανάγκη αυτο-βελτίωσης και απόκτησης νέων δεξιοτήτων. Ειδικά στις νέες τεχνολογίες, που για τη γενιά μου φαίνονταν σαν κάτι το πρωτόφαντο και εξωτικό. Αλλά στη συνέχεια και στο μάνατζμεντ, τη στρατηγική πωλήσεων, την ανάπτυξη ανθρωπίνου δυναμικού και άλλα πολλά. Μια μακριά αλυσίδα από σεμινάρια, βιωματικές ασκήσεις, διάβασμα, projects, συνέδρια και εξετάσεις για την απόκτηση νέων τίτλων.
Καταλαβαίνω ότι σήμερα για πολλούς εργαζομένους η ανάγκη προσαρμογής σε μια νέα κατάσταση μπορεί να είναι μεν πρακτικά επείγουσα, αλλά συναισθηματικά τραυματική. Ωστόσο, για όλους η προσαρμοστικότητα στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες είναι στις μέρες μας μια αναγκαία συνθήκη για επαγγελματική και προσωπική επιτυχία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε οποιεσδήποτε συνθήκες της οικονομίας η αγορά χρειάζεται και πάντα θα χρειάζεται τους σωστούς ανθρώπους. Μα τι είναι «ο σωστός άνθρωπος»; Κατά τον καθηγητή Δημήτρη Μπουραντά είναι ένα σύνολο χαρακτηριστικών προσωπικότητας, δεξιοτήτων, διανοητικής και συναισθηματικής ευφυίας και εσωτερικών κινήτρων. Και ποιες είναι οι αναγκαίες βοήθειες που υποστηρίζουν τον «σωστό άνθρωπο»; Η μάθηση (όχι η απλή απόκτηση γνώσης, αλλά η αλλαγή του τρόπου σκέψης). Ο σχεδιασμός του μεγάλου σε μικρότερα, ρεαλιστικά βήματα. Η υποστήριξη από συμμάχους. Η επικοινωνία και οπωσδήποτε η εστίαση στο αποτέλεσμα. Δηλαδή το όραμα.
Ωραία όλα αυτά, εφόσον δεν ξεχνάμε ότι διαφορετικές καταστάσεις και επίπεδα απαιτούν διαφορετικές δεξιότητες και προσεγγίσεις. Οποιεσδήποτε δεξιότητες έχει κανείς σήμερα είναι απίθανο να παραμένουν αρκετές για πάντα. Η απόκτηση νέων δεξιοτήτων αποτελεί πάντως την καλύτερη ασφάλεια που μπορεί να έχει κανείς μπροστά σε ένα αβέβαιο μέλλον. Όσοι μαθαίνουν, αναπτύσσονται και αλλάζουν στη διάρκεια της καριέρας τους είναι και οι πιο επιτυχημένοι.
Σωστά όλα αυτά, αλλά πώς ξεκινάει κανείς τη διαδικασία της προσαρμογής και της ανανέωσης;
Κατ’ αρχάς, με την αξιολόγηση. Ποιος είμαι, ποιες οι ικανότητές μου, τα δυνατά μου σημεία, οι αδυναμίες μου; Εύκολα το λες, δύσκολα το κάνεις. Ή μάλλον δύσκολα το κάνεις με ειλικρίνεια και θάρρος. Εδώ μπορεί να χρειαστεί η βοήθεια κάποιων εργαλείων, όπως ορισμένα ειδικά ερωτηματολόγια (π.χ. 360°). Ακριβώς επειδή πρόκειται για ψυχρά εργαλεία, δεν θα τα χαστουκίσουμε για όποιο αποτέλεσμα δεν θα μας αρέσει. Αλλά πολύτιμη είναι και η γνώμη ανθρώπων που μας γνωρίζουν καλά. Συναδέλφων, φίλων, ακόμη και της οικογένειας. Μέσα από αυτή τη θαρραλέα διαδικασία θα αναδειχθούν και κρυφές ή ολοφάνερες δυνατότητες, όπως και αδυναμίες.
Έχοντας κατανοήσει τις ικανότητές μας και τα αδύνατα σημεία μας, μπορούμε να δουλέψουμε πάνω σ’ αυτά, απαντώντας προηγουμένως και στην ερώτηση: Τι είναι σημαντικό για τη σημερινή μας δουλειά, αλλά και για τις ενδεχόμενες μελλοντικές μας θέσεις; Εδώ, προσοχή. Όχι στην ομφαλοσκόπηση! Αντί να αναμασάμε τα θέματα, ας δράσουμε.
Καλά, αλλά τι σχέση έχουν με όλα αυτά οι δράκοι του τίτλου; Ποιοι είναι και πού κρύβονται;
Πέντε είναι οι δράκοι που μπορεί να ελλοχεύουν στη διαδικασία βελτίωσης των επαγγελματικών μας ικανοτήτων: η αυτο-λύπηση, η ενοχοποίηση, το στρες, ο κυνισμός, η αναβλητικότητα. Και αυτοί οι δράκοι δρουν συχνά σαν αγέλη, συνεργάζονται και πολλαπλασιάζουν την αρνητική τους επιρροή. Αν δεν παλέψουμε να τους κρατήσουμε γερά δεμένους, μάλλον θα κάψουμε τις πιθανότητες επιτυχίας. Οι δικοί μου δράκοι είχαν σηκώσει κεφάλι για ένα σύντομο διάστημα ανάμεσα στις δύο φάσεις της καριέρας μου. Το συνειδητοποίησα ευτυχώς γρήγορα, άφησα τις θεωρίες και πέρασα στη δράση. Πήρα ωστόσο κάποια μαθήματα που με βοήθησαν σημαντικά στην επαγγελματική μου ζωή.
Έμαθα ότι αξίζει να είσαι δεκτικός στο καινούριο. Οι αλλαγές κάνουν τη ζωή ενδιαφέρουσα και δημιουργική.
Να είσαι τόσο ανεξάρτητος, όσο χρειάζεται για να είσαι ο εαυτός σου και όχι απλώς ένα μέλος του κοπαδιού.
Να είσαι ανοιχτός σε όλα αυτά που θα μπορούσες να βελτιώσεις, ώστε να δημιουργήσεις μια επαγγελματική ζωή, όπως τη θέλεις.
Να είσαι θαρραλέος, αλλά ρεαλιστής. Δέξου και άλλαξε ό,τι σου ανήκει. Άσε στην άκρη ό,τι είναι δουλειά των άλλων για να αλλάξει.
Εμπόδια θα βρίσκονται μπροστά σου κάθε τόσο. Και τίγρεις και δράκοι. Μπορείς να τα παραμερίσεις. Είσαι έτοιμος;
Η Πολύμνια Κοσσόρα υπήρξε επί σειρά ετών ανώτερο διοικητικό στέλεχος αμερικανικής πολυεθνικής εταιρίας με ευθύνη στην Ελλάδα και την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Μετά τη συνταξιοδότησή της στράφηκε στη συγγραφή. Το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά της έχει τον τίτλο «Καίει ο Ήλιος τα Μεσάνυχτα;» (εκδ. Ωκεανός).
Share this post
