«Ηγέτης είναι εκείνος που γνωρίζει τον δρόμο, ακολουθεί τον δρόμο, δείχνει τον δρόμο» σύμφωνα με τον John Maxwell.
Πώς σχετίζεται η έννοια της απασχολησιμότητας με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την εργασία ως επαγγελματίες και πόσο μας υποστηρίζει η άσκηση ηγεσίας για να μπορούμε να είμαστε συνεχώς εργασιακά ενεργοί;
Πριν μιλήσουμε για την ηγεσία, ας απαντήσουμε σε ένα βασικό ερώτημα. Τι σημαίνει εργασία για εμάς; Ο τρόπος που βλέπουμε την εργασία μας, εκφράζει στην ουσία τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας ως επαγγελματία και ως ηγέτη. Αν βλέπουμε την εργασία μας ως «δουλειά», τότε στόχος μας είναι οι οικονομικές απολαβές που θα έχουμε για να καλύψουμε τις βασικές μας ανάγκες, κυρίως τις υλικές.
Σε δεύτερο επίπεδο, αν εργασία σημαίνει «καριέρα», τότε θέτουμε υψηλότερους στόχους και πιστεύουμε ότι μπορούμε να τους πετύχουμε και να εξελιχθούμε προσωπικά και επαγγελματικά.
Τέλος, αν βλέπουμε την εργασία μας ως «κάλεσμα», έχουμε κάνει την υπέρβαση προς την (αυτο) ηγεσία. Εργαζόμαστε για τα χρήματα και προσπαθούμε για την εξέλιξή μας, αλλά ταυτόχρονα αναζητούμε και ένα βαθύτερο νόημα μέσα από την προσφορά μας σε άλλους ανθρώπους, στην κοινωνία και τον κόσμο.
Χρειαζόμαστε καλούς ηγέτες;
Συχνά η ηγεσία συχνά φαντάζει μακρινή. Σκεφτόμαστε τους καλούς ηγέτες με δέος γιατί έχουν εξουσία, ασκούν επιρροή, φέρνουν την αλλαγή. Η ηγεσία σήμερα μας απασχολεί περισσότερο από ποτέ και ανεξάρτητα από το πλαίσιο -πολιτική, επιχειρήσεις, εκπαίδευση- θέλουμε να βλέπουμε αποτελέσματα. Αν παρατηρήσουμε το τοπίο στη χώρα μας και παγκοσμίως, θα διακρίνουμε τις ενδείξεις της κρίσης που είναι σίγουρα οικονομική αλλά κυρίως είναι κρίση ηγεσίας.
Χρειαζόμαστε καλούς ηγέτες και το ερώτημα είναι ποιοι είναι οι ηγέτες σήμερα και ποια θα είναι η επόμενη γενιά; Πότε και πώς πρέπει να αναπτύσσεται ένας ηγέτης; Πώς θα εμπνεύσει τους άλλους ανθρώπους με όραμα; Πώς θα φέρει την αλλαγή και θα θέσει τα θεμέλια για έναν καλύτερο κόσμο; Η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις είναι ότι όλοι μπορούμε και πρέπει να συμπεριφερόμαστε ως ηγέτες πρώτα σε σχέση με τον εαυτό μας και στη συνέχεια στην εργασία, την κοινότητα και την κοινωνία μας. Έτσι μπορούμε να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για έναν καλύτερο κόσμο.
Έξι βασικά χαρακτηριστικά του καλού ηγέτη
Αν αναλύσουμε το προφίλ του καλού ηγέτη, θα δούμε ότι έχει γνώσεις, ικανότητες και χαρακτήρα. Εμπνέει, επηρεάζει και παρακινεί, διαχειρίζεται συγκρούσεις, δημιουργεί κλίμα συνεργασίας. Διακρίνει το σωστό από το λάθος και έχει το θάρρος να κάνει, ό,τι είναι καλό για τον εαυτό του και τους άλλους. Αν εστιάσουμε στην εξέλιξη της ηγεσίας, θα δούμε έννοιες, όπως η βιωματική μάθηση, η επικοινωνία, η λήψη των αποφάσεων, η επίλυση των προβλημάτων, η αυτοπειθαρχία και άλλες δεξιότητες που οδηγούν σε θετικά αποτελέσματα.
Έρευνες που βασίζονται σε βιογραφίες, αυτοβιογραφίες και μελέτη ηγετών παγκοσμίως δείχνουν ότι ανεξάρτητα από τον χρόνο ή τον τόπο, οι καλοί ηγέτες έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά.
Ήθος: Ηγεσία σημαίνει ακεραιότητα χαρακτήρα. Ποια είναι τα θεμέλια του ακέραιου χαρακτήρα και πώς τα καλλιεργούν οι ηγέτες; Είναι οι ειλικρινείς προθέσεις και οι καλές πράξεις που επιλέγουν να κάνουν. Έχουν εργασιακή ηθική, ταπεινότητα και τιμιότητα. Αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις επιλογές και τις πράξεις τους με γνώμονα αρχές, όπως η κοινωνική ευθύνη, η αυτοπειθαρχία, το θάρρος, η ευγένεια, η ανοχή και ο σεβασμός προς τους άλλους. Έχουν ακεραιότητα γιατί αρχίζουν από το τέλος, γιατί αξιολογούν συστηματικά τον αντίκτυπο της συμπεριφοράς τους, καθώς περνούν από τις ζωές των ανθρώπων. Με το ήθος τους, οι καλοί ηγέτες γίνονται πρότυπα συμπεριφοράς για τους συνεργάτες τους αλλά και για όλους τους ανθρώπους στην κοινότητά τους και στην κοινωνία.
Γνώση: Γνώση σημαίνει κατ’ αρχάς αυτογνωσία. Οι ηγέτες έχουν επίγνωση και κατανοούν τις ανάγκες και τις αξίες τους, ενώ ταυτόχρονα αντιλαμβάνονται πώς αισθάνονται και πώς τους βλέπουν οι άλλοι. Γνωρίζουν και ελέγχουν τις επιθυμίες και τα συναισθήματά τους, συνειδητοποιούν τις σκέψεις τους. Κυρίως όμως, αυτογνωσία σημαίνει προσωπική ευθύνη για τις επιλογές που κάνουν και επηρεάζουν άλλους ανθρώπους. Οι καλοί ηγέτες έχουν άποψη και την υποστηρίζουν, αναζητούν διαρκώς την προσωπική αριστεία και δεσμεύονται σε αυτήν.
Επικοινωνία: Η ηγεσία πηγάζει από ένα όραμα που οι ηγέτες έχουν για τον οργανισμό, τον εαυτό τους και τον κόσμο και το επικοινωνούν για να εμπνεύσουν και άλλους ανθρώπους. Φαντάζονται όσα θα μπορούσαν να συμβούν, διακρίνουν ευκαιρίες που επιφυλάσσει το μέλλον και τις αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο. Με άλλα λόγια, οι ηγέτες έχουν βρει το κάλεσμά τους στη ζωή και το υποστηρίζουν με τα λόγια και τις πράξεις τους.
Συλλογικότητα: Οι ηγέτες σκέφτονται και αποφασίζουν για τους άλλους, υπάρχουν μέσα από τους άλλους. Πιστεύουν στη συνεργασία, αναγνωρίζουν τις επιτυχίες των συνεργατών τους και τους ενθαρρύνουν να πετύχουν τους στόχους τους. Δημιουργούν θετικά αποτελέσματα γιατί γίνονται μέντορες νεότερων εργαζομένων, καθοδηγούν άτομα και ομάδες μέσα στον οργανισμό και αναλαμβάνουν την ευθύνη για την απόδοσή τους. Προετοιμάζουν τους επόμενους ηγέτες, γιατί δεν ανταγωνίζονται για προσωπική αναγνώριση ή ανταμοιβές, τολμούν και παίρνουν ρίσκο και δοκιμάζουν νέους τρόπους να (συν)εργάζονται. Απελευθερώνουν τις δυνατότητες των ανθρώπων και συνδέονται δημιουργικά μαζί τους, τους ενδυναμώνουν και επαινούν την προσπάθεια και τα αποτελέσματα.
Ικανότητες: Οι ηγέτες που αφήνουν πίσω τους ένα καλό αποτύπωμα, γνωρίζουν και καλλιεργούν τις ηγετικές τους ικανότητες, έχουν αυτοπεποίθηση, θέτουν στόχους και τους πετυχαίνουν. Ξέρουν να αναθέτουν και να προσεγγίζουν κάθε έργο με δέσμευση στην τελειότητα. Εμπλέκονται σε όλα τα έργα και τις δραστηριότητες του οργανισμού, έχουν τεχνικές δεξιότητες με ευρύτερο πεδίο εφαρμογής. Παρακινούν τους συνεργάτες τους με ιδέες και πληροφορίες, διευκολύνουν την ανάπτυξή τους, αναπτύσσουν εξωτερικές σχέσεις προς όφελος των συναδέλφων και του οργανισμού. Η άσκηση ηγεσίας διαφέρει, αλλά οι ηγέτες προκαλούν την αλλαγή και θέλουν να ακούν νέες ή αντίθετες ιδέες. Καλλιεργούν κριτική σκέψη και δέχονται την ανατροφοδότηση των άλλων. Μεταφράζουν τη στρατηγική του οργανισμού σε προσωπικούς στόχους για κάθε εργαζόμενο, γιατί εργάζονται, σκέφτονται και δημιουργούν πρώτα για τους άλλους.
Αποτελέσματα: Ο ηγέτης εστιάζει σε αποτελέσματα. Πετυχαίνει τους στόχους που θέτει για τον οργανισμό, την ομάδα, τους συνεργάτες και την κοινωνία. Πετυχαίνει στόχους προσωπικούς, που όμως δεν είναι ατομικοί. Οι προσωπικοί στόχοι του ηγέτη δεν μπορούν παρά να είναι συλλογικοί. Είναι αξιόπιστοι, γιατί τηρούν τις υποσχέσεις που δίνουν στον εαυτό τους και τους άλλους. Πετυχαίνουν αποτελέσματα, γιατί παρέχουν στρατηγική κατεύθυνση και όραμα στον οργανισμό, επηρεάζουν αποφάσεις, εξερευνούν ευκαιρίες και γίνονται καταλύτες για την αλλαγή. Εκπροσωπούν τον οργανισμό στο εξωτερικό περιβάλλον και εξοικονομούν πόρους που στη συνέχεια διανέμουν κατάλληλα. Γίνονται σπόνσορες των εργαζομένων και τους προετοιμάζουν για ανέλιξη ή διαδοχή. Διαμορφώνουν την κουλτούρα και επηρεάζουν το κλίμα στον οργανισμό. Προλαμβάνουν προβλήματα ή δυσλειτουργίες. Μετασχηματίζουν την πραγματικότητα γιατί πρώτα απ’ όλα έχουν τη διάθεση να αλλάξουν οι ίδιοι.
Είδαμε λοιπόν έξι βασικά χαρακτηριστικά των καλών ηγετών. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι η ηγεσία μας αφορά όλους, γιατί δεν είναι απαραίτητα ένας επίσημος τίτλος. Η ηγεσία είναι στάση ζωής και όλοι μπορούμε να μεταφέρουμε και να εφαρμόσουμε τα χαρακτηριστικά αυτά στη δική μας πραγματικότητα με στόχο να αφήσουμε έναν θετικό αντίκτυπο στο πέρασμά μας από τις ζωές των άλλων ανθρώπων σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.
Δρ. Σοφία Πρωτόπαπα,
Διευθύντρια, γραφείο σταδιοδρομίας και επαγγελματικής ανάπτυξης,
Hellenic American College
Share this post
